Divan Şiiri Nazım Şekilleri Test 1

1. Aşağıdaki dizilerden hangisi, tümüyle divan edebiyatına ait ürünlerdir?
A) şarkı - ağıt - rubai - müstezat - mani
B) müstezat - mersiye - gazel - naat - münacat
C) tuyug - kaside - murabba - türkü - gazel
D) rubai - muhammes - semai - tuyuğ - nefes
E) gazel - şarkı - murabba - nutuk – mesnevi

Bende Mecnun'dan füzun âşıklık istidadı var
Âşık-ı sâdık benim Mecnûn’un ancak adı var

Kıl tefâhur kim senin hem var benim tek âşıkın

Leyli’nin Mecnûn’u Şîrîn’in eger Ferhâd’ı var
2. Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle yazılmış olabilir?
A) Kıta    B) Şarkı    C) Rubai    D) Gazel       E) Mesnevi

Yümn-i na’tünden güher olmış Fuzuli sözleri
Ebr-i nîsândan dönen tek lülü-i şehvâra su

3. Su Kasidesi'nden alınan bu beytin adı hangi şıkta doğru verilmiştir?
A)taç beyit   B)matla beyiti   C)makta beyti   D)tegazzül   E)girizgah

Gam çektiğimiz belki bu devran değişir
Gündüz gece olmaz, nice kervan değişir
Pek öyle gönül bağlama, insan dediğin
Her renge girer, giydiği kaftan değişir

4.Konusu ve uyak düzeni dikkate alındığında, bu dizelerin aşağıdaki divan edebiyatı nazım biçimlerinden hangisini örneklediği söylenebilir?
A) Rubai   B) Kıta   C) Gazel   D) Müstezat   E) Mesnevi

Yola ne menzil belürdi ne nişan
Çıkdı her kuş yüreğinden yüz figan

Yidi yıl uçdular bulbul gibi
Bir nefeslik gitmediler gül gibi

5.Yukarıda verilen dizeler aşağıda verilen nazım şekillerinin hangisiyle yazılmış olabilir?
A) Kaside    B) Müstezat    C) Gazel    D) Mesnevi     E) Kıta

Medet medet bu cihanın yıkıldı bir yanı
Ecel Celalileri aldı Mustafa Hanı

Tutuldu mihr-i cemali bozuldı erkanı
Vebale koydular al ile Al-i Osmanı

6.Yukarıda verilen beyitler aşağıda verilen nazım türlerinden hangisine örnek olabilir?
A) Naat    B) Hicviye    C) Tevhid    D) Münacaat     E) Mersiye

7.Aşağıdakilerden hangisi, divan edebiyatında beyitlerle kurulan nazım biçimlerinden biri değildir?
A) Gazel    B) Tuyuğ     C) Mesnevi    D) Kıta    E) Kaside

Tasavvuftan felsefeye, hicivden nükteye kadar birçok konuda şair düşündüklerini özlü bir biçimde ifade eder. Genelde mahlassız yazılan ve tek dörtlükten oluşan bu şiirlerin Cumhuriyet dönemindeki en önemli ismi Yahya Kemal Beyatlı'dır.
8.Bu parçada üzerinde durulan nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı   B) Kaside    C) Rubai   D) Tuyuğ    E) Terkibibent

9. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir gazelin makta beytidir?
A) Nâm u nişâne kalmadı fasl-ı bahârdan
    Düşdi çemende berg-i dıraht itibârdan
B) Eşcâr-ı bâg hırka-i tecrîde girdiler
    Bâd-ı hazân çemende el aldı çenârdan
C) Her yanadan ayagına altun akup gelür
     Eşcâr-ı bâg himmet umar cüy-bârdan
D) Sahn-ı çemende turma salınsun sabâ ile
    Âzâdedür nihâl bu gün berg ü bârdan
E) Bâkî çemende hayli perişan imiş varak
    Benzer ki bir şikâyeti var rüzgârdan


I. Beş mesneviden oluşan eserlerin genel adı
II. Divan edebiyatında şairler hakkında kısa bilgi verip şiirlerinden örnekler içeren eserler
III. Halk edebiyatındaki mâniye benzeyen, aruzun “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılan nazım biçimi
IV. Bir gazeli her beytinin başına başka bir şair tarafından aynı vezinde üç mısra eklemek suretiyle yapılan nazım şekli
V. Kasidelerde methiye bölümlerine geçişi sağlayan beyit
10.Divan edebiyatı ile ilgili aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı yukarıda verilmemiştir?
A) hamse   B) girizgâh   C)tuyuğ    D) tezkire    E)murabba

I. Beyit sayısı 2 ile 12 arasında değişir, uzun yazılanları matla beyti olmayan gazele benzer.
II. Beyit sayısı 5 ile 15 arasında değişir, konu olarak aşk, şarap ve güzellik işlenir.
III. Hikaye edilmesi gereken konuların anlatımında tercih edilir, beyit sayısında bir sınırlama yoktur.
IV. Uzun mısralardan sonra kısa mısra getirilmesiyle oluşturulan bir nazım şeklidir, matla beyti yoktur.
11. Aşağıda verilen nazım şekillerinden hangisinin açıklaması yukarıda verilmemiştir?
A) Gazel    B) Mesnevi    C) Kaside    D)Kıta     E) Müstezat

İstanbul'un evsâfını mümkün mü beyân hiç
Maksûd heman Sadrı kerem-kâre senadır

(İstanbul'un nitelikleri anlatıp bitirmek mümkün mü hiç, maksat cömert Sadrazamı övmektir.)
12. Nedim'in bir kasidesinden alınan yukarıdaki beyit, kasidenin hangi bölümüne ait olabilir?
A)Nesib     B)Girizgâh    C)Medhiye   D)Fahriye    E)Dua

13.Aşağıda verilen nazım şekilleri nazım birimleri bakımından ikişerli eşleştirilse hangisi dışarıda kalır?
A)şarkı    B)kaside    C)mesnevi    D)muhammes    E)murabba

I. Bir şiire başka bir şair tarafından aynı şekil, vezin, kafiye ve redifle yazılan şiir (nazire)
II. Ölen bir kimsenin yaptıklarını övmek ve ölümünden duyulan acıyı dile getirmek için yazılan şiir (mersiye)
III. Şiirde düşüncelerin ifadesinde kullanılan klişeleşmiş söz ve anlatımlar (manzum)
IV. Allah'a yakarmak ve istekte bulunmak amacıyla yazılmış şiirler (münacât)
V. Beyitler arasında konu bütünlüğü bulunan gazeller (yek ahenk)
14.Yukarıda verilen açıklamalardan hangisi parantez içinde verilen terime ait değildir?
 A) I    B) II    C) III    D) IV    E) V

15. Aşağıdakilerden hangisi gazel için söylenemez?
A) İdealize edilmiş sevgiliye yazılan aşk şiiridir.
B) Kafiye düzeni kaside ile aynıdır.
C) Makta beytinde şairin mahlası geçer.
D) Divan şiirinin en çok rağbet gören nazım şeklidir.
E) Beyit sayısı 33 ile 99 beyit arasında değişir.

Kalmayup ferri düşdi destinden
Hançer-i âb-gûnı Behrâmun

Bilmeyen anı sandı kim yahdur
İlişüpdür kenârına bâmun 
16. Yukarıda verilen şiirin nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A)Şarkı    B)Tuyuğ      C)Gazel     D) Kıta    E) Müstezat

17. Farklı gazellerden alınmış aşağıdaki beyitlerden hangisi matla ya da makta beyti olamaz?
A)Bağa sensiz varamam çeşmime âteş görünür
    Gül-i handânı değil serv-i hırâmânı bile
B)Bir lebi gonca yüzi gül-zâr dirsen işte sen
    Hâr-ı gamda andelîb-i zâr dirsen işte ben
C)Yârin gelir hemîşe cefâsı Nesîmi’ye
    Sen sanma kim Nesîmî’ye yârin atâsı yok
D)Ruhlerin şevkiyle pür-dağ etti Bakî sînesin
     Bir avuç berg-i gül-i ter koydu güyâ koynuna
E)Öyle ser-mestem ki idrâk etmezem dünyâ nedir
    Ben kimem sâkî olan kimdir mey û sahbâ nedir

Bir safâ bahş edelim gel şu dili nâşâda
Gidelim servi revânım yürü Sadâbâd'a
İşte üç çifte kayık iskelede âmâde
Gidelim servi revânım yürü Sadâbâd'a

18. Yukarıda bir dörtlüğü verilen şiirin nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) kıta       B) müstezat     C) muhammes    D) şarkı    E) gazel

19.Aşağıdaki dizilerden hangisi tümüyle divan edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?
A) Şarkı - ilahi - rubai - müstezat - muhammes
B) Müstezat - mersiye - gazel - naat - münacat
C) Tuyuğ - kaside - murabba - türkü - gazel
D) Rubai - muhammes - kıta - tuyuğ - nefes
E) Gazel - şarkı - murabba - semai – mesnevi

Türk edebiyatına Fars edebiyatından geçmiştir. Bu ürünlerde şair dünya görüşünü, maddi ve manevi aşkını, tasavvufi düşüncelerini özlü ve etkili bir biçimde dile getirmeye çalışır. Tek dörtlükten oluşur. Birinci, ikinci ve dördüncü mısralar kendi aralarında kafiyelidir; üçüncü mısra bağımsızdır.
20.Bu parçada üzerinde durulan nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı          B) Kaside            C) Rubai     D) Tuyuğ       E) Kıta


İlgili Sayfalar


Cevaplar

1.B  2.D  3.A  4.A  5.D  6.E  7.B  8.C  9.E  10.E  11.C  12.B  13.D  14.C  15.E 
16.D  17.A  18.D  19.B  20.C



8 yorum:

  1. 12. sorunun cevabının c olması gerekmezmi cumlede birini övmekten bahsedıyo

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cevap doğru. Nesip bölümünde İstanbul'un güzelliklerinden bahsedilmiş. Şair İstanbul'un güzelliklerini anlatıp bitirmek mümkün değil asıl maksadımız sadrazamı övmektir diyerek methiye bölümüne geçileceğini söylüyor ki bu bölüme girizgah diyoruz.

      Sil
  2. Yanıtlar
    1. Kalmayup ferri düşdi destinden
      Hançer-i âb-gûnı Behrâmun

      Bilmeyen anı sandı kim yahdur
      İlişüpdür kenârına bâmun

      Kıta beyitlerle kurulan bir nazım şeklidir. Genelde iki beyitten meydana gelir. 12 beyte kadar uzayan örnekleri vardır. Uyak şeması xa / xa şeklindedir. Yani her beytin ilk dizesi serbest ikinci dizeler ise diğer ikinci dizelerle uyaklıdır.

      Sil
  3. Ayşenur Topçu1 Mayıs 2023 18:04

    Hocam tebrik ederim çok güzel bir çalışma olmuş.17. soruda c ve d nin makta beyti old anladım ama matla yı nereden anlıyoruz açıklar mısınız, teşekkür ederim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim Ayşenur Hanım. Matla beyitleri kendi aralarında kafiyelidir (aa). Buna göre B ve E matla beytidir.

      Sil
  4. 14 .soru da yanlışlıkla var cvp Yok c olmaz bildiğim kadarıyla

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cevap doğru. Hatalı olan C şıkkı. Manzum değil "mazmun" olmalıydı. (Şiirde düşüncelerin ifadesinde kullanılan klişeleşmiş söz ve anlatımlar)

      Sil

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.