Divan Şiiri Nazım Şekilleri Konu Testi 3

I. Hz. Muhammet'in hayatını anlatan mensur ya da manzum eser.
II. Hz. Muhammet'in kırk hadisi ile bu hadislerin açıklayıcı bilgilerinden oluşan eser.
III. Divan şiirinde Hz. Muhammet'i övmek, ona yalvarıp şefaat dilemek amacıyla yazılan şiirler.
IV. Peygamberler ile dört büyük halifenin iç ve dış güzellikleri ile örnek davranışlarını anlatan eserler.
1. Aşağıdakilerden hangisinin açıklaması yukarıda verilmemiştir?
A) Hilye    B) Naat    C) Siyer    D) Münacat     E) Hadis-i erbain

Ey yanağı al ve giydiği al
Ala gözlüm etme can almağa al
Al ile buseni aldım dostum
Ger peşiman oldun ise yine al
2. Bu şiirin nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı    B) Murabba    C) Musammat      D) Tuyuğ    E) Mani

... kasidenin bölümlerinden biridir ancak müstakil olarak yazılanları da vardır. Divan şairi, bu tür şiirlerde şiirdeki ustalığından bahsederek diğer şairlerden üstün olduğu tarafları sıralar. Bu türün en ünlü şairi ...
3. Parçada bırakılan boşluklara aşağıdakilerden hangisi sırayla getirilmelidir?
A) methiye, Baki'dir
B) fahriye, Nefi'dir
C) methiye, Nefi'dir
D) fahriye, Baki'dir
E) tegazzül, Nefi'dir

Pendnâmeler, İslami edebiyatta ahlaki nasihatler içeren eserlerdir. Bu eserlerde amaç insanlara yol göstermek ve nasihat vermektir.  

4. Aşağıdaki dizelerden hangisi "pendname" türü bir eserden alınmış olamaz?

A) Olur sanma gamun rızk ile eksük
Büyük başın olur ağrısı büyük
B) Üşenmez toğru sözlü ol kahırdan
Eğer kim kovula tokuz şehirden
C) Ögünme olur olmaz yirde yoldaş
Ki begenmedügün yumruk yarar baş
D) Bu şehr-i Sıtanbûl ki bî-misl-ü behâdır
Bir sengine yekpâre Acem mülkü fedadır
E) Bu dünya lezzetine mağrur olma,
Bu nefsi beslemegil hem çu hayvân

5. Aşağıdaki nazım şekilleri uyak düzenlerine göre eşleştirilse hangisi dışarıda kalır?
A) Tuyuğ    B) Kaside    C) Gazel     D) Rubai      E) Mesnevi

Divan şiirinde "hane" adı verilen 5-10 beyitlik parçaların, "vasıta" adı verilen ve sürekli değişen beyitler ile birbirine bağlanmasından oluşan nazım şeklidir. Vasıta beyitleri "a,a" şeklinde iken hanelerin uyak düzeni gazel gibidir. Hane sayısı genellikle 5 -12 arasında değişir.
6. Parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tahmis     B) Terkibibent     C) Terciibent     D) Müseddes      E) Taştir

I. Divan şiirinde klişeleşmiş söz ve anlatımlar
II. Divan şiirinde bentlerden kurulu nazım şekillerinin genel adı
III. Teşbib bölümünde kış mevsiminin anlatıldığı kaside
IV. Eski edebiyatta kitapların sayfa boşluklarına yazılan kısa açıklamalar
7. Aşağıdakilerden hangisinin açıklaması yukarıda verilmemiştir?
A) Musammat     B) Hâşiye     C) Tehzil     D) Mazmun     E) Şitaiye

8. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin makta beytidir?
A) Eyü ad ile benâm olana âdem dediler
Beşer-i muhterem insan-ı mükerrem dediler
B) Okusun vasf-ı ruh-i yâr ile Bâkî şi'rin
Bülbül-i gülşeni mecliste gazel-hân idelüm
C) Ehl-i dildir diyemem sinesi saf olmayana
Ehl-i dil birbirini bilmemek insaf değil
D) Dil gamla dahi dest ü giribandan usanmaz
Bir yâr içün ağyar ile gavgadan usandık
E) Bir elinde gül bir elde câm geldin sâkiyâ
Kangisin alsam gülü yahut ki câmı ya seni

(I) Şarkı, divan şiirindeki yerli nazım şekillerinden biridir. (II) Bestelenmek amacıyla yazılır. (III) Dört dizelik bentlerinin sayısı iki ile beş arasında değişir. (IV) Şekil bakımından muhammese benzer. (V) Bu nazım şeklinin ilk örneklerini 17.yüzyılda Naili vermiştir.
9. Numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I     B) II     C) III     D) IV      E) V

Senin yüzün güneşdür yohsa aydur
Canum aldı gözün dakı ne aydur

Benim iki gözüm bilgil canumsın
Beni cansuz koyasın sen bu keydür
10. Yukarıda ilk iki beyti verilen şiirin nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rubai    B) Mesnevi    C) Murabba     D) Müstezat    E) Gazel

Bayramın gelişi nedeniyle bir devlet büyüğüne sunulan kasidedir. Bayramiye olarak da bilinir. Bu tür kasidelerin teşbib bölümlerinde bayramdan söz edilir. Bu tür şiirler caize almak amacıyla yazılırdı.

11. Parçada sözü edilen nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gülbank     B) Gazavatname    C) Tahmis     D) Letaifname     E) Iydiye

Her demde elünden işüm âh olmışdur
Ömrüm bu hevâ ile tebâh olmışdur
Günden güne âhumı benüm arturdun
Benden sana bilsem ne günah olmışdur
12. Yukarıda verilen şiirin nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı     B) Kıta     C) Rubai     D) Mesnevi     E) Kaside

Sen bir şeh-i zî-şansın şâhenşeh-i devransın
Yani ki sen hakansın devrinde ben Hâkâni'yem

(Sen şanlı bir hükümdarsın, dönem padişahlarının padişahısın, ben de senin devrinin Hakani'yim) (Hâkānî-yi Şirvânî, 6.yüzyılda yaşamış İranlı kaside şairi)

13. Nefi'nin "Bahar Kasidesi"nden alınan bu beyit kasidenin hangi bölümüne ait olabilir?
A) Girizgah    B) Fahriye    C) Dua    D) Methiye     E) Teşbib

Kafiye bulmada sağladığı kolaylık nedeniyle klasik aşk hikayeleri, cenk destanları ya da dini-tasavvufî eserler bu nazım şekliyle yazılmıştır. Türk edebiyatında bu nazım şekliyle yazılan ilk eser ise Kutadgu Bilig'tir.

14. Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen nazım şekliyle yazılmış bir eserden alınmış olamaz?
A) İndi göklerden melekler saf u saf
Kâbe gibi kıldılar evüm tavaf
B) Vardı Ken'ân'da bir server kişi
Adı Yâkub kendü peygamber kişi
C) Gitdi Ertuğrul cihandan yirine
Oğlı Osman kaldı anun yirine
D) Kalemin aldı eline kadı
Hücceti yazmağa oldı razı
E) Ehl-i dildir diyemem sinesi sâf olmayana
Ehl-i dil birbirini bilmemek insâf değil

Divan şiirinde altışar dizelik bentlerden oluşan nazım şeklidir. Konu bakımından bir sınırlama yoktur. Bent sayıları genellikle 5 - 8 bent arasında değişir. İlk bendi kendi arasında kafiyeli olup (aaaaaa) sonraki bentlerin son bir veya iki dizesi ilk bent ile kafiyelidir (bbbbaa).
15. Parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Müseddes   B) Muhammes    C) Murabba    D) Terkibibent    E) Müstezat

16. Aşağıdakilerden hangisinde beyitlerle kurulan nazım şekilleri birlikte verilmiştir?
A) gazel, kaside, mesnevi, kıta, müstezat
B) gazel, kaside, mesnevi, terkibibent, terciibent
C) gazel, kaside, mesnevi, şarkı, muhammes
D) gazel, kaside, mesnevi, şarkı, müstezat
E) gazel, kaside, mesnevi, kıta, rubai

(I) Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan şiirlerdir. (II) Beyit sayısı genellikle 33 ile 99 beyit arasındadır. (III) Her beyti kendi arasında kafiyelidir. (IV) Gazelde olduğu gibi ilk beyte matla, son beyte makta denir. (V) Şairin mahlasının geçtiği beyte ise taç beyit denir.
17. Numaralanmış yerlerin hangisinde kaside nazım şekliyle ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A) I     B) II     C) III     D) IV     E) V

18. Aşağıdakilerden hangisi yay ayraç içinde verilen nazım türüyle ilgili değildir? 

A) Osmanlı saray düğünleri ve şenlikleri hakkında yazılan eserlerin genel adı (kıyafetname)
B) Bir şehrin güzellikleri ve güzelleri hakkında yazılan eserler (şehrengiz)
C) Divan şiirinde ölen birinin ardından duyulan üzüntüyü dile getirmek ve o kişinin iyi taraflarını anlatmak üzere yazılan lirik şiirler (mersiye)
D) Hz. Peygamber'in doğumu, hayatı, gazaları, ahlakı, mucizelerini ve vefatını konu alan manzumeler (mevlit)
E) Edebiyatta cevabı bir kişi adı olacak şekilde düzenlenmiş manzum bilmece (muamma)

Ey dil ne şeker şerbeti nûş eyleye ne âb iç
Her gâh şarab iç
Zâhid seni men etse dahi etme hicab iç
Hiç verme cevab iç
...
19. Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle yazılmış olabilir?
A) Kıta    B) Şarkı    C) Gazel    D) Terciibent     E) Müstezat

Ünlü bir şiirin mizah maksadıyla yazılan benzeri. Nazirenin farklı bir türüdür. Bu yolla kişiler ya da günlük olaylar mizahi olarak eleştirilir. Daha çok ünlü gazel ve kasideler değiştirilerek yapılır.
20. Sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tariz      B) Lugaz     C) Tanzir     D) Tehzil       E) Caize

👉 Bu testi pdf olarak indirebilirsiniz.

İlgili Sayfalar

👉 Konularına Göre Çıkmış Sorular

👉 TYT - AYT Konu Testleri

Cevaplar

1.D  2.D  3.B  4.D  5.E  6.B  7.C  8.B  9.D  10.E  11.E  12.C  13.B  14.E  15.A  16.A  17.C  18.A  19.E  20.D