Cümlenin Ögeleri Çıkmış Sorular Çözümlü

Sait Faik'in hikâyelerinde insanların ve çevrenin, herhangi bir kurala bağlı kalmadan özgürce ele alınmasını yazarın yaşayış biçimine bağlayabiliriz.  
1. Yukarıdaki altı çilli bölüm cümlenin hangi ögesidir? (1992)
A) Özne
B) Nesne
C) Durum bildiren zarf tümleci
D) Yer bildiren zarf tümleci
E) Dolaylı tümleç

Çözümü

Yüklem: bağlayabiliriz
Gizli özne (kim): biz
Belirtili nesne (neyi bağlayabiliriz): Sait Faik'in hikâyelerinde insanların ve çevrenin, herhangi bir kurala bağlı kalmadan özgürce ele alınmasını
Dolaylı tümleç (neye bağlayabiliriz): yazarın yaşayış biçimine
Cevap B

Açık balkon kapısından içeri giren ikindi serinliği onlara alt katın mutfak pencerelerini saran pembe yaseminlerin kokusunu getirdi.
2. Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde cümledeki sırasıyla verilmiştir? (1992)
A) Özne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem
B) Nesne, özne, dolaylı tümleç, yüklem
C) Özne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, yüklem
D) Zarf tümleci, nesne, dolaylı tümleç, yüklem
E) Dolaylı tümleç, nesne, zarf tümleci, yüklem

Çözümü

Öge sırası: özne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem
Açık balkon kapısından içeri giren ikindi serinliği /onlara / alt katın mutfak pencerelerini saran pembe yaseminlerin kokusunu / getirdi.
Yüklem: getirdi
Özne (getiren ne): Açık balkon kapısından içeri giren ikindi serinliği
Dolaylı tümleç (kime getirdi): onlara
Belirtili nesne (neyi getirdi): alt katın mutfak pencerelerini saran pembe yaseminlerin kokusunu
Cevap A

3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zamir ek eylem alarak yüklem olmuştur? (1992)
A) Beni herkes severdi çocukluğumda
B) Sendin bütün korkuların çaresi
C) Ben uzaklarda olmalıyım, çok uzaklarda
D) Denize bakan evler gibiydim seninle
E) Onu benden, beni ondan ayıran deniz

Çözümü

Yüklem: sendin (ek eylemin görülen geçmiş zamanı)
Özne (sen neydin): bütün korkuların çaresi
Cevap B

Genç yaşında öykü alanında isim yapmış ve türün parlak örneklerini vermiş olan yazar, kahramanlarını her gün karşılaşabileceğimiz kişiler arasından seçmiştir.
4. Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? (1993)
A) Nesne, dolaylı tümleç, özne, yüklem
B) Nesne, özne, dolaylı tümleç, yüklem
C) Özne, zarf tümleci, nesne, yüklem
D) Özne, nesne, dolaylı tümleç, yüklem
E) Özne, nesne, zarf tümleci, yüklem

Çözümü

Öge sıralaması: özne, nesne, dolaylı tümleç, yüklem
Genç yaşında öykü alanında isim yapmış ve türün parlak örneklerini vermiş olan yazar, / kahramanlarını / her gün karşılaşabileceğimiz kişiler arasından / seçmiştir.
Cevap D

5. Aşağıdakilerin hangisinde, yan cümlecik, temel cümleciğin nesnesi görevindedir?  (1993)
A) Bu sözü söylemiş olabileceğini sanmıyorum.
B) Bunun, yerinde bir karar olduğundan kuşkuluyum.
C) Onun hakkında söylenenlere inanmadım.
D) Bizimle geleceğine çok sevindim.
E) Söz verdiğim için gitmeliyim.

Çözümü

İçinde eylemsi bulunan sözcük grubu (yan cümlecik) nesne görevinde olacak.
Yüklem: sanmıyorum
Gizli özne: ben
Nesne (neyi sanmıyorum): bu sözü söylemiş olabileceğini
Cevap A

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde birden çok nesne vardır? (1993)
A) Sevdamın avucunu bastırıyorum geceye.
B) Ben seni unutmak için sevmedim.
C) Seni ben ellerin olsun diye mi sevdim?
D) Gözlerinden içti gönlüm neşeyi.
E) Seni, sesini, gözlerinin rengini unutabilsem!

Çözümü

Nesne, yükleme sorulan "ne, neyi ve kimi" sorularıyla bulunur.
E'de "seni", "sesini" ve "gözlerinin rengini" nesne olarak kullanılmış.
Cevap E

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne ortaktır? (1993)
A) Hava soğumuştu, kar yağmaya başlamıştı.
B) Yol çok uzundu, yürümekle bitecek gibi değildi.
C) Aradan üç yıl geçmişti, kimse arayıp sormamıştı.
D) Soluk benizliydi, başında eski bir kasket vardı.
E) Yaşlı biriydi, mahallede onu herkes seviyordu.

Çözümü

B'deki sıralı cümlede özne ortak kullanılmış.
1. yüklem: çok uzundu
2. yüklem: yürümekle bitecek gibi değildi. (edat grubu yüklem görevinde)
Ortak özne: yol
Cevap B

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne yoktur? (1995)
A) Kitaplığına, en son çıkan yayınları almıştı.
B) Bütün ricalarımıza karşın istediğimiz parayı veremeyeceğini söyledi.
C) Bu büyük başarısından dolayı törene katılan herkes onu kutladı.
D) Dünkü piknik, öğleden sonra çıkan fırtına yüzünden tatsız geçti.
E) Onun bu konuda ne düşündüğünü açıkça bilmiyoruz.

Çözümü

D'de yüklem "ne, neyi ve kimi" sorularına cevap vermiyor.
Öge sıralaması: Özne, zarf tümleci, zarf tümleci, yüklem
Dünkü piknik, / öğleden sonra çıkan fırtına yüzünden / tatsız / geçti.
Cevap D

9. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi yüklemine göre ötekilerden farklıdır? (1995)
A) Gönül kimi severse güzel odur.
B) Göz görür, gönül ister.
C) Her damardan kan alınmaz.
D) Azı bilmeyen çoğu hiç bilmez.
E) İşten artmaz, dişten artar.

Çözümü

Yüklemine göre cümleler ya isim ya da fiil cümlesidir.
A'daki cümle bir isim cümlesi çünkü bir zamir ek eylem alarak yüklem olmuş.
Diğer cümlelerin yüklemleri birer eylemdir.
cevap A

İçeriye ellerinde kameralarıyla genç, orta yaşlı, kadınlı erkekli bir grup gazeteci girdi.
10. Bu cümleyle aşağıdaki cümlelerden hangisi arasında ögelerinin sıralanışı yönünden bir benzerlik vardır? (1996)
A) Konferansa katılan konuşmacı, ağır adımlarla kürsüye doğru ilerledi, tana tane anlatmaya başladı.
B) Konferans salonuna alınan velilere, okul müdürü az ama öz konuşarak sorunları açıkladı.
C) Deniz kıyısına toplananlar, büyük bir hayranlıkla güneşin batışını izliyordu.
D) Derenin kuzeye bakan tarafındaki ağaçların altı serin, diplerindeki otlar dipdiriydi.
E) Düzenlenen seminere, kullanacakları aletlerle birlikte, işe yeni başlayan arkadaşlarımız katılacak.

Çözümü

Öge sırası: dolaylı tümleç, zarf tümleci, özne, yüklem
İçeriye / ellerinde kameralarıyla / genç, orta yaşlı, kadınlı erkekli bir grup gazeteci / girdi.
Benzer sıralama E'de var:
Düzenlenen seminere, / kullanacakları aletlerle birlikte, / işe yeni başlayan arkadaşlarımız / katılacak.
Cevap E

Ülkenin günlük siyasal olaylarını ve toplumsal bozukluklarını eleştirel bir yaklaşımla ve etkileyici bir biçimde yansıtır. 
11. Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? (1996)
A) Özne-nesne-yüklem
B) Nesne-dolaylı tümleç-yüklem
C) Özne-dolaylı tümleç-yüklem
D) Nesne-zarf tümleci-yüklem
E) Özne-zarf tümleci-yüklem

Çözümü

Öge sırası: nesne, zarf tümleci, yüklem
Ülkenin günlük siyasal olaylarını ve toplumsal bozukluklarını / eleştirel bir yaklaşımla ve etkileyici bir biçimde / yansıtır.
Cevap D

Kişiyi, içinde yaşadığı toplumun değer yargıları biçimlendirir.
12. Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir? (1997)
A) Özne – dolaylı tümleç – yüklem
B) Nesne – özne – yüklem
C) Nesne – dolaylı tümleç – yüklem
D) Dolaylı tümleç – özne – yüklem
E) Özne – zarf tümleci – yüklem

Çözümü

Öge sırası: nesne, özne, yüklem
Kişiyi, / içinde yaşadığı toplumun değer yargıları / biçimlendirir.
Cevap B

13. Aşağıdaki ikili dizelerden hangisi bitmemiş bir cümle durumundadır? (1997)
A) Gecenin koyu karanlığında
Rüzgârda sokak kokusu
B) Çiçek açmayı deniyordu
Bahçemizde erik ağacı
C) Uğraşma boşuna şiir yazamazsın
Bu kadar maviyken gökyüzü
D) Bana bu kadar açık söylemedi
Güzel olduğunu yaşamanın
E) Gökyüzünün maviliğine akarak
Savruldu sonsuza ışık hızım

Çözümü

A'daki dizeler eksiltili cümledir. 
Yüklem söylenmemiş: "var"
Cevap A

Sabah olunca, güneşin ilk ışıkları dağların doruklarını aydınlattı.
14. Aşağıdakilerin hangisi, ögeleri ve ögelerinin sıralanışı bakımından bu cümleye benzemektedir? (1998)
A) Zaman, onun için çok önemlidir.
B) Kardeşinin yerinde şimdi o çalışıyor.
C) Evde yalnız kalınca müzik dinler.
D) Babasının arkasından o da işe gitti.
E) İki saat sonra su, depoyu doldurur.

Çözümü

Öge sırası: zarf tümleci, özne, belirtili nesne, yüklem
Sabah olunca, / güneşin ilk ışıkları / dağların doruklarını / aydınlattı.
Benzer sıralama E'de var:
İki saat sonra / su, / depoyu / doldurur.
Cevap E

15. Aşağıdakilerden hangisi iki ögeli bir cümledir? (1998)
A) Toprak, her gün binbir özenle süslenir.
B) Toprak, bu aylarda baş döndürücü kokular yayar.
C) Toprak, saçlarına katmerli çiçekler takar.
D) Toprak, hani hani çalışan bir kimyacıdır.
E) Toprak, ormanların yardımıyla susuzluğunu giderir.

Çözümü

A — Toprak, / her gün / binbir özenle / süslenir.
B — Toprak, / bu aylarda / baş döndürücü kokular / yayar.
C — Toprak, / saçlarına / katmerli çiçekler / takar.
E — Toprak, / ormanların yardımıyla / susuzluğunu / giderir.
D'de sadece özne ve yüklem var:
D — Toprak, / hani hani çalışan bir kimyacıdır.
Cevap D

(I) Sabahları ekinler çiğlidir. (II) Gün doğmadan önce yaş ekinler ağırdır. (III) Yel esince ağır ağır dalgalanır. (IV) Gün doğup da çiğler kalkınca, ekinlerdeki dalgalanma artar. (V) Kocaman ovayı kaplayan ekinler tüy gibi hafiftir artık. (VI) Yel, tüy gibi hafif ekinleri toprağa değecek kadar yatırır. 
1
6. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri ögelerinin sıralanışı yönünden benzerlik göstermektedir? (1999)
A) I., II., IV.    B) I., III., V.    C) II., III., VI.    D) III., IV., V.    E) IV., V., VI.

Çözümü

I, II ve IV. cümlelerin öge sıralaması özdeştir:
Zarf tümleci / özne / yüklem
(I) Sabahları / ekinler / çiğlidir.
(II) Gün doğmadan önce / yaş ekinler / ağırdır.
(IV) Gün doğup da çiğler kalkınca / ekinlerdeki dalgalanma / artar.
Cevap A

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru özneyi buldurmaya yöneliktir? (2000)
A) Beni mi aradılar?
B) Aşağı mı ineceğiz?
C) Dün mü geldiniz?
D) Yağmur mu yağıyor?
E) Çok mu yoruldun?

Çözümü

Soru; A'da nesne, B, C, E'de zarf tümlecini buldurmaya yöneliktir.
D'de ise özneyi bulmak için sorulmuştur.
Cevap D

18. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, ögelerinin sayısı bakımından ötekilerden farklıdır? (2001)
A) Altmış yıllık arkadaşımdı.
B) Sabırlı ve titiz bir araştırmacıydı.
C) Bütün gün kitaplarıyla baş başaydı.
D) Seçkin bilim adamlarımızdan biriydi.
E) Herkesi duygulandıran, soylu bir davranıştı.

Çözümü

A, B, D ve E'de cümlelerin tamamı yüklemdir.
C'deki cümle ise zaman zarf tümleci, edat/zarf tümleci ve yüklemden oluşmaktadır.
Bütün gün / kitaplarıyla / baş başaydı.
Cevap C

Yeniden baktım Başaklar tablosuna. Belli ki rüzgâr var, başaklar eğilmiş. Başakların kimisi yanındakine yaslanmış, kimisi baş başa vermiş. Kırılacak gibi büküleni de usulca eğileni de var. Dimdik duran başak görünmüyor hiç.
19. Bu parçada aşağıdaki cümle türlerinden hangisi yoktur? (2000)
A) Ad (isim) cümlesi
B) Eksiltili cümle
C) Sıralı cümle
D) Birleşik cümle
E) Basit cümle

Çözümü

Ad cümlesi — Kırılacak gibi büküleni de usulca eğileni de var. / 
Belli ki rüzgâr var...
Sıralı cümle — Belli ki rüzgâr var, başaklar eğilmiş. / 
Başakların kimisi yanındakine yaslanmış, kimisi baş başa vermiş.
(Girişik) birleşik cümle — Dimdik duran başak görünmüyor hiç.

Basit cümle — Yeniden baktım Başaklar tablosuna.
Parçada eksiltili cümleye örnek yok.
Cevap B

20. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne ve yüklemden oluşmuştur? (2001) 
A) Yazınsal türlerin birbirine benzeyen ve birbirinden ayrılan yönlerini belirlemek zordur.
B) Her yazı ya da yazınsal yaratı, insanoğlunun düşünce ve duygu evrenini zenginleştirir.
C) Dilsel ürünlerin amacına ulaşması doğru algılanmalarını gerektirir.
D) Her yazıda, dil ve anlatım yönünden bir bütünlük olmalıdır.
E) Yazınsal türlerin, donmuş, kalıplaşmış bir yapıları olduğunu kimse söyleyemez.

Çözümü

A'daki cümle özne ve yüklemden oluşmuş:
→ Yazınsal türlerin birbirine benzeyen ve birbirinden ayrılan yönlerini belirlemek / zordur.
Diğer cümlelerin öge ayrımı şöyledir:
B — Her yazı ya da yazınsal yaratı, / insanoğlunun düşünce ve duygu evrenini / zenginleştirir.
C — Dilsel ürünlerin amacına ulaşması / doğru algılanmalarını / gerektirir.
D — Her yazıda, / dil ve anlatım yönünden bir bütünlük / olmalıdır.
E — Yazınsal türlerin, donmuş, kalıplaşmış bir yapıları olduğunu / kimse / söyleyemez.
Cevap A

Ozan, düşünceyi duygu haline dönüştürünceye kadar yoğurur.
21. Aşağıdakilerin hangisinde, ögelerin sıralanışı bu cümledekiyle aynıdır? (2001)
A) Eleştirmenler, dilciler, şiirde sözcüklerin gerçek anlamlarından çok, yan anlamlarının kullanıldığını söylerler.
B) Şiir, duyguları etkileyerek akıl gücünü baskı altına alır.
C) Şiir, duyular aracılığıyla dünyayı okura tanıtır.
D) Her çağ, kendi şiirini, ikinci bir dil yaratarak oluşturur.
E) Şairler, sözcüklerin anlam alanını genişletmeye çalışırlar.

Çözümü

Öge sıralaması: özne, nesne, zarf tümleci, yüklem
Ozan, / düşünceyi / duygu haline dönüştürünceye kadar / yoğurur.
Benzer sıralama D'de var:
Her çağ, / kendi şiirini, / ikinci bir dil yaratarak / oluşturur.
Cevap D

Ünlü yazar, söyleşimiz sırasında, —
22. Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa, cümlenin ögeleri sırasıyla özne, zarf tümleci, dolaylı tümleç, nesne ve yüklemden oluşur? (2002)
A) son yapıtının ayrı bir değer taşıdığını söyledi
B) yitirdiğimiz sanatçılardan söz ederken çok duygulandı
C) topluma yapıtlarıyla ışık tutmaya çalıştığına değindi
D) bana bugünlere nasıl geldiğini anlattı
E) sanatçıların örnek alınması gereken kişiler olduğunu ayrıntılı bir biçimde açıkladı

Çözümü

Ünlü yazar, / söyleşimiz sırasında, ⇢ bana / bugünlere nasıl geldiğini / anlattı
Özne, zarf tümleci 
⇢ dolaylı tümleç, nesne, yüklem
Cevap D

23. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümlecik temel cümleciğin belirtili nesnesidir? (2002)
A) Havaların düzelmesini dört gözle bekliyorlarmış.
B) Sonunda, istedikleri gibi güzel ve ucuz bir eve taşınmışlar.
C) Toplantı salonunda bir köşeye çekilip uzun uzun konuşmuşlardı.
D) Okullar açılınca yine Ankara'ya geleceklermiş.
E) Tatillerinin bir bölümünü yaylada geçirmeye karar vermişler. 

Çözümü

Yan cümlecik dediğine göre içinde eylemsi bulunan bir sözcük grubunun nesne olup olmadığına bakacağız.
A'da yüklem bir deyim: dört gözle bekliyorlarmış.
Belirtili nesne (Neyi bekliyorlar) : havaların düzelmesini
"Havaların düzelmesi" bir isim tamlaması, tamlanan bir eylemsi olduğu için bu sözcük grubu yan cümleciktir.   
Cevap A

(I) Telefonda sesini işitmiştik ama yüzünü görmemiştik. (II) İşte, karşımızdaydı. (III) Sarıldık, kucaklaştık kırk yıllık dostlar gibi. (IV) Karac'oğlan'ın hemşehrisidir o. (V) İyilik ve esenlik dağıtır Toros insanlarına, bu gül ile nar ülkesinde, Gülnar'da.
24. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (2002)
A) I. devrik cümledir.
B) II. ad cümlesidir.
C) III. nün yüklemleri türemiş fiildir.
D) IV. yüklem ve özneden oluşmuştur.
E) V. nin üç dolaylı tümleci vardır.

Çözümü

Bir cümlenin devrik olabilmesi için tek şart yüklemin sonda olmamasıdır. I. cümle bağlı bir cümle. Bir bağlaçla bağlanmış bu cümlelerin ikisi de kurallı cümledir.
Cevap A


Sözlerinden çok, adının önem kazanması, bir eleştirmenin en büyük korkusudur.
25. Bu cümlenin ögeleri, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla, doğru olarak verilmiştir? (2003)
A) Nesne – yüklem
B) Özne-yüklem
C) Özne – zarf tümleci – yüklem
D) Özne – zarf tümleci – nesne – yüklem
E) Nesne – özne – zarf tümleci – yüklem

Çözümü

Bu cümle özne ve yüklemden oluşmuş.
Sözlerinden çok, adının önem kazanması, / bir eleştirmenin en büyük korkusudur.
Cevap B


6 yorum:

  1. Çok iyiydi emeğinize sağlık 😊

    YanıtlaSil
  2. Allah sizden razı olsun çok iyiydi

    YanıtlaSil
  3. Aşırı iyi çözüm kısmındada anlatım iyi olmuş

    YanıtlaSil
  4. Çok iyi emeğinize sağlık çok yardımdı oldu saolun

    YanıtlaSil
  5. uzun süredir yeni nesil soru göremiyordum allah razı olsun

    YanıtlaSil

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.