Divan-ı Hikmet (12.yy)

Divan-ı Hikmet

• Dinî-tasavvufi şiirlerden oluşan eser.
• İlk İslami eserlerden biridir.
• Eser, Hoca Ahmet Yesevi'nin ve onun ölümünden sonra Yesevi dervişlerinin onun üslubu ile söylediği şiirlerden oluşmaktadır.
• Eserin yazılma amacı, halka İslamiyet’i öğretmektir.
• Eserde Allah ve Peygamber aşkı, ibadet, cennet ve cehennem, kıyamet günü, dünyanın geçiciliği gibi konular işlenmiştir.
• Şiirlerin her birine hikmet adı verilir. (hikmet: bilgelik, gizli neden)
• Sade bir dille yazılmıştır. Yesevi, hikmetlerinde Arapça ve Farsça yerine ana dili olan Türkçeyi kullanmıştır.
• Didaktik (öğretici) bir eserdir. Bu nedenle genelde sanat endişesi duyulmadan yazılmıştır.
• Hikmetlerin büyük bir kısmı 5-25 arasında değişen dörtlüklerden ibaret olup uyak düzeni koşmaya benzemektedir.
• Bir kısmı da beyitler halinde olup gazel tarzında uyaklıdır.
• Eserdeki hikmetlerin tamamında hece ölçüsü kullanılmıştır (7'li,12'li ve 14'lü).
• Eser Karahanlı Türkçesi ile kaleme alınmıştır.

Hoca Ahmet Yesevi (? - 1666)

• Orta Asyalı Türk mutasavvıf-şair.
• Türk tasavvuf edebiyatının Anadolu dışındaki ilk büyük ismidir.
• "Pir-i Türkistan" diye anılır.
• Yeseviyye tarikatının kurucusudur. 

👉 Hoca Ahmet Yesevi hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Divan-ı Hikmet'ten (136.Hikmet)

Bu sırrı bilmeyen cahil kişi
Dervişlerin değerini ne zaman bilir?
Dil ucuyla ümmetim diye iddia eder
Mustafa’nın değerini ne zaman bilir?

Tarikatın lezzetinden tadan kişi
Dünyasını din yolunda satan kişi
Gece-gündüz gözde yaşı akan kişi
Bu dünyanın değerini ne zaman bilir?

Gece-gündüz ibadet eylese o âşık,
Bu dünyada günahından olur uzak,
Dervişleri gıybet eden o münafık,
Marifetin değerini ne zaman bilir?

Dünya mâlını yığıp yolu yitirenler,
Kısa ömrünü küfür içinde geçirenler,
Kılavuzsuz kırlarda yürüyenler,
Muhabbetin değerini ne zaman bilir?

Çok kişiler iddia eder nefsini gözetip,
Yiyip-içip hayvan gibi geceleri yatıp,
Oruç tutmaz, zekât vermez hem utanıp,
Hakk Teâlâ’nın değerini ne zaman bilir?

"Külli muttaki âlimen" diye söyledi Resul,
Ey Kul Ahmet bu hadisi eyle kabul,
Suyri halkı kabul eylemeyip oldu melul,
Cahil halkı pir değerini ne zaman bilir?

İlgili Sayfalar

• İlk İslami Eserler Çıkmış Sorular

• Kutadgu Bilig

• Divan-ı Lügati't Türk

• Atabetü'l Hakayık

• İlk İslami Eserler Özet Anlatım