İlk İslami Eserler Özet

Kutadgu Bilig (11.yy)

• İslami dönem Türk edebiyatının ilk eseridir. 
• Eserin adı, "mutluluk veren bilgi" anlamına gelmektedir.
• Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. 
• Eser, 1071 yılında tamamlanarak Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.
• Bir nasihatname (pendname) olan eser aynı zamanda siyasetname özelliği gösterir.(Türk edebiyatının ilk siyasetnamesi).
• Eserde devlet idaresinin ve sosyal düzenin nasıl olması gerektiği karşılıklı konuşmalar şeklinde verilir.
• Alegorik özellik gösteren eserde adaleti, saadeti, aklı ve akıbeti temsil eden dört kahramanın çevresinde gelişen olaylar anlatılır.
• Mesnevi nazım şekli ile yazılmış manzum bir eserdir. (Türk edebiyatının ilk mesnevisi)
• 6645 beyitten oluşan eserin içerisinde 173 dörtlük de bulunmaktadır.
• Didaktik bir eserdir. 
• Aruzun "fe’ûlün feulün feulün fe’ûl" vezniyle yazılmıştır.
• Eser, Hakaniye lehçesiyle (Karahanlı Türkçesi) yazılmıştır. 

👉 Kutadgu Bilig hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Divan-ı Lûgat-it Türk (11.yy)

• Türkçe - Arapça sözlük
• Kaşgarlı Mahmut tarafından hazırlanan eser Ebul Kasım Abdullah’a sunulmuştur. 
• Türk dilinin ilk sözlüğüdür. 
• Eserde 7500 Türkçe sözcük Arapça olarak açıklanmıştır.
• Eserin yazılma amacı: Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin güzelliklerini ortaya koymaktır.
• Eser aynı zamanda Türkçenin ilk dil bilgisi kitabıdır. 
• Kaşgarlı sözcüklerin Arapça karşılığını vermekle kalmamış, anlamını verdiği sözcüklerin Türk dilindeki kullanımına dair sav, sagu ve koşuk örnekleri vermiştir. (şiir antolojisi)
• Kaşgarlı Mahmut, eserine Türk illerinin haritasını da koymuştur. Bu harita Türk dünyasıyla ilgili yayımlanan ilk haritadır.
• Türk örf ve gelenekleri üzerine önemli bilgiler de veren eser sonuç olarak ansiklopedik sözlük özelliği gösterir.

👉 Divan-ı Lugat-it Türk hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Atabetü'l Hakayık (12.yy)

• 12. yüzyılda Edip Ahmet Yüknekî tarafından yazılmıştır. 
• Eserin adı, “Hakikatlerin Eşiği” anlamına gelmektedir. 
• Dinî ve ahlakî bir eserdir. 
• Bu eserde, bilginin faydası, cehaletin zararları, cömertlik, cimrilik, iyi ve kötü huylar anlatılarak halka yararlı olmak hedeflenmiştir. (didaktik)
• Eser Dad İspehsalar Mehmet Bey’e sunulmuştur. 
• Eser Kutadgu Bilig gibi Karahanlı (Hakaniye) Türkçesiyle yazılmıştır.
• Eserde gazel şeklinde uyaklanmış 40 beyit ve asıl bölümün bulunduğu 101 dörtlük vardır.
• Eserde aruz ölçüsü kullanılmıştır.

👉 Atabetü'l Hakayık hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Divan-ı Hikmet (12.yy)

• Dinî-tasavvufi şiirlerden oluşan eser.
• Eser, Hoca Ahmet Yesevi'nin ve onun ölümünden sonra Yesevi dervişlerinin söylediği şiirlerden oluşmaktadır.
• Eserin yazılma amacı, halka İslamiyet’i öğretmektir.
• Eserde Allah ve Peygamber aşkı, ibadet, cennet ve cehennem, kıyamet günü, dünyanın geçiciliği gibi konular işlenmiştir.
• Şiirlerin her birine hikmet adı verilir.
• Sade bir dille yazılmıştır. 
• Didaktik (öğretici) bir eserdir. 
• Hikmetlerin büyük bir kısmı 5-25 arasında değişen dörtlüklerden ibaret olup uyak düzeni koşmaya benzemektedir.
• Eserdeki hikmetlerin tamamında hece ölçüsü kullanılmıştır (7'li,12'li ve 14'lü).
• Eser Karahanlı Türkçesi ile kaleme alınmıştır.

👉 Divan-ı Hikmet hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

👉 İlk İslami Eserler Çalışma Kağıdı İndir!

İlgili Sayfalar 

👉 İlk İslami Eserler Konu Testi 1

👉 İlk İslami Eserler Konu Testi 2

👉 İlk İslami Eserler Çıkmış Sorular