Sabahattin Kudret Aksal (1920-1993)

Sabahattin Kudret Aksal

• Şair; öykü, tiyatro ve deneme yazarı.
• 25 Mart 1920'de İstanbul'da doğdu.
• 1943 yılında İÜ Felsefe Bölümünden mezun oldu.
• Bir süre öğretmenlik yaptı. Sonrasında İstanbul Belediyesi bünyesinde konservatuvar müdürlüğü, Şehir Tiyatroları Müdürlüğü, sanat yönetmenliği gibi çeşitli görevlerde bulundu.
• 1977'de emekliye ayrıldı.
• 19 Nisan 1993'te öldü.

Ödülleri

• Gazoz Ağacı — 1955 Sait Faik Hikaye Ödülü
• Yaralı Hayvan — 1957 TDK Sanat Armağanı
• Şiirler (Toplu Şiirleri) — 1980 Yeditepe Şiir Ödülü
• Kahvede Şenlik Var — 1981 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü
• Vay'lar (öykü) — 1985 Enka Ödülü
• Önemli Adam — 1988 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü
• Buluşma — 1990 Sedat Semavi Vakfı Edebiyat Ödülü
• 1990 Kültür Bakanlığı Jüri Onur Ödülü

Sanat Anlayışı

• Şiir, tiyatro, öykü ve deneme gibi birçok türde eser verdi.
• Garip Dışında Yeniliğine Sürdüren Şairler arasında gösterilir.
• İlk şiirlerinde Garip etkisi görülür. Bu dönem şiirlerinde yaşamanın tadını çıkaran avare bir şair tipi çizer.
• 1950’den sonra yazdığı şiirlerinde ise İkinci Yeni’ye yaklaşır. Bu dönem şiirlerinde insanın evrendeki yeri ve değerini anlamaya çalışır.
• Şiirlerinde doğa, zaman, yaşama sevinci, yalnızlık, ölüm ve geçmişe özlem öne çıkan temalardır.
• Hikayelerinde tahlil ve tasvirler öne çıkarken olay ikinci planda kalır.
• Hikayelerinde kendi yaşamının izleri görülür. 
• Cumhuriyet Dönemi edebiyatımızın önemli oyun yazarlarından biridir.
• Tiyatrolarını şiirsel bir dille yazmıştır.
• Oyunlarında psikolojik unsurlara ve farklı tekniklere yer vermiştir.
• "Kahvede Şenlik Var" adlı oyunu en çok bilinen eseridir.

Kahvede Şenlik Var

• Oyunda, çıkar ilişkisine dayanan evlilikler eleştirel bir bakış açısıyla ele alınır. 
• Garson, Erkek ve Kadın'dan oluşan üç kişilik bir oyundur. Oyun, bir çay bahçesinde geçer. Garson, seyircileri oyuna hazırlayan ve oyunda dengeyi kuran kişidir. Erkek ve Kadın, aracılar vasıtasıyla bir araya gelir. Evlenme isteklerinin arkasında, toplum ve aile baskısı, yalnız kalma korkusu, daha rahat ve güvenli bir hayat sürmek, dışarıya karşı iyi bir imaj vermek gibi etkenler yatmaktadır. Erkek, kırk yaşlarında parası ile her şeyi yapabileceğini düşünen bir iş insanıdır. Kadın ise yaşamını sürdürebilmek için bir erkeğe sığınmaya çalışan, gösterişe meraklı kadınları temsil eder. Hayatlarını birleştirme kararı alan Kadın ve Erkek, sahneden çıkarken evlilik marşı yerine yanlışlıkla cenaze marşı çalacaktır.

Kral Üşümesi

• Oyun, uzun yıllardır ülkeyi korku ve baskıyla yöneten Kral'ın bir sabah uyandığında üşümesiyle başlar. Ona göre saray hem soğuk hem de karanlıktır. Kral, sarayın daha çok ısıtılması ve aydınlatılması için emir verir. Sarayın daha çok ısıtılması ya da aydınlatılması bir şeyi değiştirmez. Kral, tıpkı yüce kral babası, dedesi gibi  çocukluğundan beri üşümektedir. Ülkesinde de derin bir sessizlik ve karanlık vardır.  Geniş özet için tıklayınız.

Eserleri

• Şiir: Şarkılı Kahve, Gün Işığı, Duru Gök, Bir Sabah Uyanmak, Elinle, Eşik, Çizgi, Zamanlar, Bir Zaman Düşü, Buluşma, Şiirleri (Toplu Şiirleri), Batık Kent

• Oyun: Evin Üstündeki Bulut, Şakacı, Bir Odada Üç Ayna, Tersine Dönen Şemsiye, Kahvede Şenlik Var, Kral Üşümesi, Bay Hiç, Sonsuzluk Kitabevi, Önemli Adam

• Deneme: Geçmişle Gelecek

• Öykü: Gazoz Ağacı, Yaralı Hayvan

Şiirlerinden...

İnsan Sesi

Yaz sabahları gün ağarırken
Pencereni açtığın zaman
Odanı dolduran serinlikte
Kımıldamadan duran
İnsan sesidir duyulan

Durmadan

Biz bir şey büyütüyoruz
Bilmeden bilerek durmadan
Bir balık suda
Havada bir kuş büyütüyoruz.

Gündüzleri büyütüyoruz gecenin içinde
Geceleri gündüzün,
Anamızı babamızı çocuğumuzu büyütüyoruz
Bir ağaç büyütüyoruz bir yerde.

Akla gelmez seviler büyütüyoruz
Duyularımızın sarmaşığında
Kedimizi köpeğimizi
Ölümümüzü büyütüyoruz dizimizin dibinde

İlgili Sayfalar

• Garip Dışında Yeniliğini Sürdüren Şiir

• Cumhuriyet Dönemi Tiyatro Özetleri

Yararlanılan Kaynaklar

• Sabahattin Kudret Aksal'ın Tiyatroları ve Tiyatroculuğu, Gülfidan Keser
• Türk Tiyatrosunda İki Kişilik Oyunlar Üzerine Bir Değerlendirme, Abide Doğan, Sıdıka Gökçelik
• 20.Yüzyıl Türk Şiiri Antolojisi, İlhami Soysal