Mahmut Makal (1930 - 2018)

Mahmut Makal

• Yazar, şair, öğretmen.
• "Köy Edebiyatı"nı başlatan yazar olarak bilinmektedir.
• Aksaray'ın Demirci köyünde doğdu.
• Konya İvriz Köy Enstitüsünü bitirip köy öğretmeni olarak göreve başladı. 
• 1955'te Gazi Eğitim Enstitüsünü bitirdikten sonra ilköğretim müfettişliğine atandı.
• Mesleki araştırmalar yapmak üzere İngiltere’ye gönderildi (1962). Sonrasında Paris’te bir yıl sosyoloji okudu (1964).
• İstanbul Sağır ve Dilsizler Okulu Türkçe öğretmenliğinden istifa edip Bizim Köy Yayınlarını kurup yönetti (1971-1972).
• İtalya’ya gidip Venedik Üniversitesinde Türk Dili ve Edebiyatı dersleri verdi (1972-1973).
• Karadeniz Bakır İşletmelerinde görevli iken 1976'da emekliye ayrıldı. Kültür Bakanlığında yaptığı müşavirlik (1978-1979) son resmî görevidir.
• Makal, 10 Ağustos 2018 günü hayata veda etti.

Edebi Kişiliği

• "Köy Edebiyatı"nı başlatan yazar olarak bilinir. 
• Edebiyata şiir yazarak başladı.
• İlkokul öğretmenliği sırasında, Varlık dergisine Aksaray'ın Nurgöz ve Demirci köylerindeki sosyal hayatı, fiziki şartları anlatan mektuplar göndermeye başladı. Varlık’ta yayımlanan bu yazılar büyük ilgi görünce Bizim Köy adıyla bir kitapta toplandı (1950). 
• Bizim Köy, köy edebiyatının ilk örneği kabul edilmektedir. 
• Yazarın eserleri genel olarak röportaj, anı, öykü, fıkra ya da günlük türlerinden izler taşımaktadır.
• Kendisi de bir köy çocuğu olan yazar, yazılarında köy yaşamını tüm gerçekliği ile açık ve yalın bir dille ele almıştır.

Eserleri

• Anı, Hikâye: Bizim Köy, Köyümden, Memleketin Sahipleri, Kuru Sevda, Köye Gidenler, Kalkınma Masalı, İplik Pazarı, Kamçı Teslimi, Halktan Ayrı, Düşenler Köpeksiz Köy, Bu Ne Biçim Ülke, Zulüm Makinesi, Kokmuş Bir Düzende, Açlık Pınarı, Karanlığı Zorlayanlar, Bir İşçinin Günlüğünden, Faust’un Dediği / Anımsı Acımsı, Hayal ve Gerçek - Değişenler
• Deneme: Ağlatı, Köy Enstitüleri ya da Deli Memed’in Türküsü
• Gezi / Anı: Ötelerin Havası, Yeraltında Bir Anadolu
• Söyleşi / Röportaj: Bozkırdaki Kıvılcım Enstitülüler
• İnceleme: 17 Nisan, Eğitimde Yolumuz Nereye, Köy Enstitüleri ve Ötesi

Bizim Köy'ün Yazılma Hikayesi

Mahmut Makal'ı gözlemlerini yazması yönünde onu yönlendiren ve teşvik eden Yaşar Nabi Nayır, Bizim Köy'ün ön sözünde şunları yazar: 

"Yüzünü henüz görmediğim Mahmut Makal'ı ilkin, bundan iki yıl önce İvriz Köy Enstitüsünü bitirdikten sonra öğretmenliğe tayin edildiği köyden gönderdiği, manzumelerle tanıdım. Bu manzumeler zayıftı. Kendisine bunu açıkça yazarak içinde bulunduğu muhiti tetkik etmesini ve bakir gerçeklerle dolu Anadolu köyünden bize müşahedelerini (gözlemlerini) yazmasını tavsiye ettim. Bir müddet sonra, Varlık okuyucularının pek iyi bildikleri ve çok beğendikleri "Bir Köy Öğretmeninin Notları" gelmeye başladı. Derme çatma bir tahsil görmüş, iki kasabadan başka şehir tanımayan, edinecek parası olmadığı için okuduğu kitapların sayısı beş onu geçmeyen on sekiz yaşında bir köy çocuğunun kaleminden çıkan bu notlar pek çok aydınımızı kıskandıracak bir olgunluk, müşahede kuvveti ve duygu asaleti taşıyordu. Yazdıkça ifadesi de gitgide düzeliyor, canlanıyordu. Onu teşvik etmekten hiç geri durmadım. Son yazdığı notların köy gerçeklerini dile getirmek bakımından ne büyük hizmet olduğunu görünce bu yaz onu daha zor bir işe davet ettim: köyünü bize tanıtacak bir kitap yazmak!" 

İlgili Sayfalar

• Toplumcu Gerçekçi Roman ve Hikaye

• Eser Özetleri

Yararlanılan Kaynaklar

• 20.Yüzyıl Türk Edebiyatı, Mahir Ünlü, Ömer Özcan (s.492-498)
• Mahmut Makal, Prof. Dr. İsmail Cevat Geray