Sözüm Kasidesi

Der Naat-i Seyyid-i Kâinat

Fahriye

1.
Ukde-i ser rişte-i râz-ı nihânîdir sözüm
Silk-i tesbîh-i dür-i sebal-mesânîdir sözüm

Gizli sırları tutan ipin ucundaki düğümdür sözüm
Fatiha suresi incilerinin dizildiği tespihin ipidir sözüm


2.
Bir güherdir ki nazîrin görmemişdir rûzgâr
Rûzgâra âlem-i gayb armağanıdır sözüm

Bir cevherdir ki benzerini görmemiştir zaman
Zamana sırlar âleminden bir armağandır sözüm

3.
Rûzgâr ihsânımı bilmiş benim yâ bilmemiş
Âleme feyz-i hayât-ı câvidânîdir sözüm

Devir benim iyiliğimi bilmiş ya bilmemiş
Aleme ebedi hayatın bereketidir sözüm


4.
Ehl olan kadrin bilir ben cevherim medh eylemem
Âlemin sermâye-i deryâ vü kânıdır sözüm

Ehil olan kıymet bilir, ben cevherim, övmem
Deniz ve maden ocaklarının kaynağıdır sözüm


5.
Bîaraz bir cevher-i sâfîdir ammâ muttasıl
Ehl-i tabın zîver-i tîg u sinânıdır sözüm

Kendiliğinden, saf bir cevherdir ama her daim
Şairlerin kılıç ve mızrağının süsüdür sözüm


6.
Yani ki endîşe-sencân-ı cihânın dâimâ
Hem sarîr-i kilki hem vird-i zebânıdır sözüm

Yani cihanın düşüncelerini daima tartarak söyleyenlerin
Hem kalemlerinin cızırtısı hem tekrarladıkları dildir sözüm


7.
Bir benim gibi cigerdâr ehl-i tab olmaz dahi
Cevher-i tîg-ı kazâ-yı nâgehânîdir sözüm

Benim gibi yürekli bir şair daha yoktur olamaz
Ansızın inen kaza kılıcının cevheridir sözüm


8.
Gamze-i dilber nola reşk eylese endîşeme
Hırz-ı bâzû-yı dil-i sâhib-kırânîdir sözüm

Güzelin süzgün bakışı düşüncemi kıskansa şaşılmaz
Hükümdarları koruyan gönül muskasıdır sözüm


9.
Ol kadar pür şîvedir gûyâ ki bikr-i fikrimin
Gamze-i merdefgen-i nâmihribânıdır sözüm

İşveyle o kadar doludur ki sanki bakir düşüncemin
Erkeği öldüren acımasız gamzesidir sözüm


10.
Ol kadar dildûzdur gûyâ ki bir şûh âfetin
Nâvek-i müşgîn kemân-ı ebruvânıdır sözüm

O kadar gönül delicidir ki sanki şuh bir güzelin
Misk kokulu yay kaşlarından çıkan oktur sözüm


11.
Âyet-i nûn velkalemdir mushaf-ı sînemde yâ
Rüstem-i endîşemin tîr ü kemânıdır sözüm

Göğüs Mushaf'ımdaki "Nun ve’l-kalem" ayeti ya da
Düşünce Rüstem’inin ok ve yayıdır sözüm


Not: Nûn ve'l-kalem (kalem suresi): Kaleme ve satır satır yazdıklarına yemin olsun.

12.
Bir gülistândır hayâlim dil şüküfte bülbülü
Ol gülistânın latîf âb-ı revânıdır sözüm

Hayalim bir gül bahçesidir, gönül şakıyan bülbülü
O gül bahçesinin akan güzel suyudur sözüm


13.
Bir şebistândur devâtum hâme zengî hâdimi,
Ol şebistânun arûs-ı dil-sitânîdür sözüm

Bir gelin odasıdır hokka takımım, kalemi siyah hizmetkarı
O odanın gönülleri kendine âşık eden gelinidir sözüm


14.
Âferiniş tûtî-i endîşeme bir dâmdır
Ki o dâmın dâne-i pür imtinânıdır sözüm

Yaradılış, düşünce papağanıma kurulan bir tuzaktır
Ki o tuzağın minnet borçlu oldukları tanesidir sözüm


15.
Kimse inkâr edemez mâhiyyet-i endîşemi
Ehl-i reşkin nüsha-i akd-i lisânıdır sözüm

Benim fikrimin esasını kimse inkar edemez
Kıskançların dillerini bağlayan bir muskadır sözüm


16.
Âfet-i aynülkemâl-i reşk kâr etmez bana
Def-i zahm-ı çeşm-i Hallâk-ı Maânî’dir sözüm

Kıskanç gözlerin nazarı bana tesir etmez
O büyük şairin açtığı yarayı bile def eder sözüm


17.
Hâk-i pâyım sürme eylerse aceb mi rûzgâr
Unsur-ı rûh-ı Kemâl-i Isfahânî’dir sözüm

Dünya ayağımın tozunu sürme diye çekse şaşılır mı
Kemal-i İsfahani'nin ruhunun özüdür sözüm


Not: Kemâleddin-i İsfahânî (öl. 1240): İranlı şair. Şiirlerinde, ancak iki defa okunduğu takdirde anlaşılabilen ince manalara yer verdiği için kendisine “Hallâk-ı Maânî” (anlamlar yaratıcısı) ünvanı verilmiştir.

18.

İşte Hallâk-ı Maânî şimdi geldi âleme
Gûş edin âsârını ki tercümânıdır sözüm

İşte anlamlar yaratıcısı şimdi geldi âleme
Kulak verin eserlerine ki onun tercümanıdır sözüm


19.
Sonra gelsem dehre Hallâk-ı Maânî’den nola
Kâleb-i huşk-i hayâle rûh-ı sânîdir sözüm

Dünyaya Hallâk-ı Maânî’den sonra geldiysem, ne ola
Hayâlin kuru cesedine ikinci bir ruhtur sözüm


20.
Nüktede âlem harîf olmaz bana gûyâ benim
Her ne söylersem cevâb-ı len-terânîdir sözüm

Zarif sözde âlem rakip olmaz bana, şiir söyleyen benim 
Her ne söylersem lenterânî cevabıdır sözüm

Not: Len-terânî (Araf suresi 7. ayet): Hz. Musa’nın Yaradan'ı görme isteğine verilen "Sen beni göremezsin" anlamındaki karşılık.

21.
Her ne söylersem kazâ mazmûnunun isbât eder
Anı bilmez ki hıtâb-ı imtihânîdir sözüm

Her ne söylersem onun hükmündeki anlamı açıklar
Onlar bilmez ki bir imtihan sözüdür benim sözüm

22.
Ben ne Keşşâf’ım ne sâhib keşf ammâ manada
Mûşikâf-ı nüktehâ-yı âsumânîdir sözüm

Ben, manada ne Keşşaf ne de keşif sahibiyim ama
İlahi nükteleri kılı kırk yararcasına açıklar sözüm

Not: Keşşaf (el-Keşşâf): İslam âlimi Zemahşeri'nin (öl. 1144) yazdığı tefsir kitabı.

23.
Binde bir manâyı nazm etmem yine bir lafz ise
Yoklasan mecmûa-i râz-ı nihânîdir sözüm

Sözlerim sıradan olsa binde birini bile 
nazma geçirmezdim
Yoklasan ilahi sırların toplandığı bir mecmuadır sözüm

24.
Hâsid-i keçrev hayâle râst gelmezse nola
Ehl-i dil yârâne her dem yâr-ı cânıdır sözüm

Kıskanç insanlar benim hayallerimi anlamasa ne olur
Şiirden anlayan, ehil insanlara candan bir dosttur sözüm


25.
Ben cihânârâ şehenşâh-ı cihân-ı manayım
Sözlerin de pâdişâh-ı kâmrânıdir sözüm

Ben mana âleminin cihanı süsleyen yüce sultanıyım
Bütün sözlerin de bahtiyar sultanıdır sözüm


26.
Dönse şemşîr-i hatîbe nola şemşîr-i zebân
Mülk-i nazmın hutbe-i emn ü amânıdır sözüm

Dil kılıcım, hatibin kılıcına benzerse bunda ne var
Şiir mülkünün güven veren hutbesidir sözüm


Not: Hatipler, kılıçla fethedilmiş beldelerde hutbe okurken ellerinde sembolik olarak bir kılıç bulundururlardı. Bunun yanı sıra sultanlar saltanatlarına delil olsun diye adlarına hutbe okuturlardı.

27.
Tabının bir tercümân-ı ter zebânıdır kalem
Hâmemin bir hemzebân-ı nüktedânıdır sözüm

Kalem, şairliğimin benzersiz bir tercümanıdır
Kalemimin zarif, ince bir arkadaşıdır sözüm


28.
Pâsbân olmuş bir ejderdir kalem genc-i dile
Ki o gencin şebçirâğı-ı pâsbânıdır sözüm

Kalem, bekçi olmuş bir ejderdir gönül hazinesine
O hazine bekçisinin elindeki ışıktır sözüm


29.
Tâ sabâh-ı haşre dek bin mübtelâyı mest eder
Bezm-i aşkın neşve-i rıtl-ı girânıdır sözüm

Ta kıyamet sabahına kadar binlerce aşığı sarhoş eder
Aşk meclisinin neşe veren büyük kadehidir sözüm


Girizgah

30.
Rind-i huşyârım harâbât-ı muhabbettir dilim
Âşık-ı hercâîyim vahdet nişânıdır sözüm

Ayık bir rindim, aşkın meyhanesidir gönlüm
Kararsız bir aşığım, birliğin işaretidir sözüm


Methiye

31.
Olalı peygamber-i âhır zamâne naatgû
Âb-ı rûy-ı ümmet-i âhır zamânîdir sözüm

Son peygamberi öven şiirler yazdığımdan beri
Ahir zaman ümmetinin yüz suyudur sözüm


32.
Naat-ı şâhenşâh-ı evreng-i nübüvet ki anın
Feyz-i medhiyle dilin cân-ı cihânıdır sözüm

Peygamberlik tahtının en büyük padişahı ki onu
Övmenin bereketiyle gönül dünyasının canıdır sözüm


33.
Cân-ı âlem fahr-ı âdem Ahmed-i mürsel ki tâ
Haşr olunca naatgûy u naathânıdır sözüm

Peygamber ki âlemin canı, insanlığın övüncü ta
Kıyamete kadar onun niteliklerini övecektir sözüm


34.
Olalı gavvâs-ı deryâ-yı hayâl-i midhati
Cevherî-i tabımın zîb-i dükkânıdır sözüm

Onun övgüsüyle hayal denizinin dalgıcı olalı
Şairliğimin mücevher dükkanını süsler sözüm


35.
Ol kadar el verdi manâ feyz-i evsâfiyle ki
Gûyiyâ miftâh-ı genc-i şâygânîdir sözüm

Niteliklerinin bereketiyle o kadar anlam buldum ki
Sanki Hüsrev’in hazinesinin anahtarıdır sözüm


36.
Maşrık-ı subh-ı hidâyettir senâsiyle dilim
Mihr-i kudsî pertev-i kevkebfeşânıdır sözüm

Övgüsüyle gönlüm hidayet sabahının doğduğu yer
Onun yıldız saçan kutsal ışıklı güneşidir sözüm


37.
Kevkeb-efşân âfitâb olmazsa ger ol maşrıkın
Ikd-ı pervîn-i güsiste rîsmânıdır sözüm

Doğunun o yıldız saçan güneşi olmasa bile
İpi kopmuş Ülker yıldızının gerdanlığıdır sözüm


38.
Başlasam mirâcını tahkîke âb u tâb ile
Gevher-i şehvâr-ı gûş-ı Ümmühânî’dir sözüm

Miracını canla başla anlatmaya başlasam da
Ümmühani'nin kulağındaki büyük incidir sözüm


Not: Ümmühani; Hz. Peygamber’in amcasının kızı, bazı kaynaklarda miraç hadisesinin onun evinde gerçekleştiği rivayet edilir.

39.
Addolunmaz mucizâtı hadden efzûn neylesin
Gerçi ki bir râvî-i muciz beyânîdir sözüm

Mucizeleri sayılmayacak kadar çoktur güç yetmez
Her ne kadar onun mucizelerini aktarsa da sözüm


40.
Gerçi ben dûrum cenâbından hele şükrüm budur
Çehre-fersâ-yı cenâb-ı âstânıdır sözüm

Gerçi huzurundan uzağım ama şükrüm şudur
Onun eşiğine yüz sürmektedir sözüm


41. (Taç Beyit)

Nefîyim endîşe-i naat ile oldum kâmyâb
Nâmurâdân-ı cihâna müjdegânîdir sözüm

Nefi'yim, onu övme düşüncesi ile bahtiyar oldum
Cihanda muradına ermemişlere bir müjdedir sözüm


Dua

42.
Hâkpây-ı naat gûyânım ki arş-ı azamın
Zikr ü tesbîh-i lisân-ı kudsiyânıdır sözüm

Naat söyleyenlerin ayağının toprağıyım ki
Melekler alemindeki dillerin duasıdır sözüm


43.
Şâdkâm oldum neşât-ı feyz-i naat-i pâk ile
Şimdiden sonra duâ-yı şâdmânîdir sözüm

Mübarek naatının verdiği bereketle mutlu oldum
Şimdiden sonra mutluluk duasıdır sözüm


44.
Tâ ki manâ-yı latîf ü lafz-ı rengâmîz ile
Rûzgârın bir dilârâ dâstânıdır sözüm

Renkli sözler ve latif manalarla bezendiğinden beri
Devrin gönülleri süsleyen bir destanıdır sözüm


45.
Her dem endîşemden olsun rûhuna yüz bin selâm
Arşa dek îsâle peyk-i râygânîdir sözüm

Ruhuna her an düşüncemden yüz bin selam olsun
Bu selamı arşa kadar ulaştıran gönüllü ulaktır sözüm


Nefi

Not: Hz. Muhammed’i övmek amacıyla yazılan bu kaside (naat), gelenekten farklı olarak fahriye başlar. Naatın 1-29. beyitler arası fahriye, 30. beyit girizgâh, 31-41. beyitler arası methiye, 42-45. beyitler arası da dua bölümüdür.

İlgili Sayfa

👉 Divan Şiiri Örnek Metinler

Yararlanılan Kaynaklar

Nefi Divanı, Metin Akkuş
Nefi'nin "Sözüm" Redifli Kasidesinin İstiare Zemini Osman Horata
Bir Söz Sanatçısı Nefi, Bahir Selçuk
Övgü ve Yerginin Zirve Şairi Nefi, Mücahit Kaçar

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.