Kumarbaz

Dostoyevski

Dostoyevski'nin 1867'de yayımlanan romanı.

Romanda olaylar Almanya’nın Ruletenburg şehri ile Paris’te geçer.
Kitabın başkahramanı bir kumarbaz olan Aleksey İvanoviç'tir. Aleksey; parasız olmasına rağmen kendisini iyi yetiştirmiş, eğitimli, bilgili, açık sözlü ve zeki bir gençtir.
Dostoyevski, diğer romanlarında olduğu gibi bu romanda da insanı, insan tabiatını ve insan gerçeğini çok başarılı bir şekilde anlatmıştır.
Eseri ilginç yapan özellik, yazarın kumar tutkusunun sanatkârane bir ifadesi olmasıdır. Eserdeki olaylar, yazarın 1863 yılında bir toplantıda tanıştığı Polin Suslova ile çıktığı Avrupa seyahatinde yaşadıklarıyla benzerlik göstermektedir. Polin Suslova ile romandaki Polina Aleksandrovna arasında pek çok benzerlik vardır. Romandaki Polina, gerçek hayattaki Polin Suslova gibi zenginliğe, gençliğe ve güzelliğe önem veren biridir. Bunun yanı sıra Aleksey İvanoviç tıpkı yazar gibi bir kumar düşkünüdür. Her ikisi de Avrupa’yı ve özellikle de Fransızları sevmez.

Özet

Hayata dair pek bir beklentisi olmayan Aleksey İvanoviç, Rusya'dan gelip Almanya’ya yerleşmiş olan General Zagoriyavski’nin Mişa ve Nadya adındaki çocuklarına öğretmenlik yapmaktadır. Bir kumarbaz olan Aleksey, General’in üvey kızı Polina'ya âşıktır. Ailesiyle Ruletenburg’ta bir otelde kalan General, çevreye karşı kendini zengin gösterse de Rusya’da yaşayan zengin halasının ölümüyle gelecek olan mirası beklemektedir. Bu yüzden sürekli telgraf çekerek yaşlı kadının ölüp ölmediğini sorar.
Bu büyük servetten pay alabilmek için General ile dostluk kuran Fransız Markiz de-Grie, General’in sevgilisi Mademosille Blanche ve oteldeki diğer şahıslar da yaşlı kadının ölümünü beklemektedir. Markiz de Grie, General’le yaptığı antlaşma gereği General’in tüm mallarını ipotek altına almıştır. Aleksey gibi Polina'ya âşık olan Markiz, küstah ve insanlara tepeden bakan bir adamdır.
İki aşk arasında kalan Polina ise Aleksey’in aşkına karşılık vermediği gibi onu emrinde çalışan biri olarak görür. Polina'yı her şeyi göze alabilecek kadar seven Aleksey, parkta gezdikleri bir gün Polina'nın isteği üzerine Alman bir baron ile baronese saygısızlık yapar. Bu davranışı nedeniyle de General tarafından işine son verilir.
Bu arada General'in ölmesini beklediği halası Antonida Vasilyevna, beraberindeki hizmetçileriyle otele gelir. Yaşlı kadının beklenmedik ziyareti her şeyi altüst eder. 75 yaşındaki Vasilyevna; herkese emirler veren, sözünü esirgemeyen ve merak ettiği her şeyi soran kötürüm bir kadındır. Kadın, otele gelir gelmez rulet masasına oturur. Kendisine

Aleksey İvanoviç yardım eder. Vasilyevna, bir gecede 12.000 florin kazanır. Kazandığı paranın bir kısmını hizmetçilere ve yolda gördüğü fakirlere dağıtır. Bununla da kalmayıp General’e mirasından hiçbir şey bırakmayacağını söyler. Kazandıkları ile yetinmeyip daha çok kazanmak isteyen yaşlı kadın, elindekileri kaybedip Rusya’ya döner.
General’e mirastan hiçbir şey kalmayacağını anlayan Mademosille Blanche, Prens Nilski ile dostluk kurar. De Grie, General’i 50.000 frank borçlu bırakarak Fransa’ya döner. De Grie’nin gerçek yüzünü gören Polina, üvey babasını borçtan kurtarmak için Aleksey'den yardım ister. Aleksey, Polina’dan aldığı az bir para ile rulet masasında 100.000 florin kazanır. Kazandığı paraları Polina’ya getirir. Gururlu bir insan olan Aleksey, Polina’nın ona vermek istediği payı almak istemez. Bunun üzerine aralarında bir soğukluk başlar. 

Bu arada Polina, Mister Astley ile görüşmeye başlar. İngiliz bir fabrikatör olan Astley hem erdemli hem de zeki biridir. Polina'dan uzaklaşan Aleksey ise Mademosille Blanche yakınlaşır. Fakat General’in bundan haberi yoktur. Blanche ile Paris’e giden Aleksey, kumardan kazandığı paralarla orada kısa bir süre de olsa lüks bir hayat yaşar. Fransa’ya gelen General, Mademosille Blanche ile evlenir. Aleksey ise beş parasız olarak Ruletenburg’a döner. Borçlarından dolayı bir süre cezaevinde yatar. Sonrasında bir zengine uşaklık eder ve biraz para biriktirir. Fakat o parayı da kumarda kaybeder. 

Bu arada General'in halası Vasilyevna öldüğü haberi gelir. Yaşlı kadın mirasının bir kısmını Polina’ya kalan kısmını da General’e bırakmıştır. Ancak General, kısa bir süre sonra kalpten ölür. Mister Astley ile Ruletenburg’ta karşılaşan Aleksey İvanoviç, ondan Polina’nın kendisini sevdiğini fakat kumarı bırakması gerektiğini öğrenir. Aleksey’e para da veren Mister Astley, eğer kumarı bırakırsa kendisine yardım etmeye devam edeceğini söyler. Fakat Aleksey aldığı bu parayı da kumarda harcar. Roman, Aleksey’in kumarı bırakmayı sonra erteleyen şu sözleriyle biter: "Yarın, her şey bitecek, yarın!.."

İlgili Sayfa

👉 Eser Özetleri

Yararlanılan Kaynaklar

Dostoyevski’nin Kumarbaz Romanının Hayat-Eser Açısından İncelenmesi, Selahattin Çitçi
Dostoyevski'nin Kumarbaz Romanının Yapısal Çözümlemesi, Mahmut Fevzi Cengiz