Ziya Osman Saba (1910-1957)

Ziya Osman Saba

• Şair, yazar.
• 1910'da İstanbul'da doğdu.
• Yedi Meşalecilerin en önemli ismidir. 
• Sekiz yaşındayken annesinin ölümü ve babasının evi terk ederek yeniden evlenmesi onu derinden etkiler. 
• Edebiyata ilgisi Galatasaray Lisesinde başladı.
• İlk şiiri 1926'da Servet-i Fünûn dergisinde yayımlandı.
• 1928'de Yaşar Nabi Nayır, Cevdet Kudret Solok, Muammer Lütfi Bahşi, Sabri Esat Siyavuşgil, Kenan Hulusi Koray ve Vasfi Mahir Kocatürk'le Yedi Meşale adıyla bir kitap çıkarırlar. 
• Yedi Meşaleciler diye anılmaya başlanan topluluk, Meş'ale adıyla bir de dergi çıkarır. Sekiz sayı çıkabilen derginin kapanmasından bir süre sonra grup üyeleri dağılacaktır.
• Galatasaray Lisesinde tanıştığı Cahit Sıtkı Tarancı ile arkadaşlıkları bir ömür sürer. Cahit Sıtkı Tarancı'nın Ziya Osman Saba'ya yazdığı mektuplar Ziya'ya Mektuplar  adıyla 1957 yılında basılır.
• 1936'da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olur.
• 1941 yılında ilk eşinden boşanan şair, 1944 yılında bankadan mesai arkadaşı olan Rezzan Hanım ile evlenir. Bu evlilikten iki çocuğu olan Saba'nın yaşadığı mutluluk bu dönem şiirlerine yansıyacaktır.
• Meşale dergisinin kapanmasından sonra, başta Varlık olmak üzere, birçok dergide yayımlanan şiir ve hikâyeleriyle edebiyatımızda kalıcı bir yer edinmeyi başarır.
• 1938 yılında memur olarak girdiği bankadaki görevinden 1945 yılında ayrılır. Daha sonra Milli Eğitim Basımevinin tashih (düzeltme, redaksiyon) bürosu şefliğini yürüten sanatçı 1950 yılında geçirdiği kalp krizi nedeniyle işini bırakır.
• Bu tarihten sonra Yaşar Nabi Nayır’ın Varlık dergisinde çalışır.
• Ziya Osman, bütün zamanını şiire ayıracak düzeyde bir ekonomik güce hiçbir zaman sahip olamamış, ömrünü kıt kanaat sürdürmüştür.
• 29 Ocak 1957'de İstanbul'da öldü.

Sanat Anlayışı

"Küçük Mutlulukların Şairi"

• Yedi Meşalecilerin şair olarak ünlenen ve bunu devam ettirebilen tek ismidir.
• Şiirlerinde dışarıya fazla açılmadan kendi “küçük dünyasını” yansıtır.
• Şiirlerinde ev ve aile yaşantısı, geçmiş yaşam ve çocukluk, ölüm düşüncesi, İstanbul sevgisi, Yaradan'a bağlılık, tevekkül ve yaşama sevincini konu edinir.
• Şiirlerinde Fransız sembolist şairlerin (Baudelaire, Mallarme, Rimbaud) etkileri görülür.
• Öncesinde hece ölçüsüyle kafiyeli şiirler yazan şair, 1940 sonrasında serbest tarza geçer.
• Şiirlerinde sade, açık ve yalın bir dil kullanmıştır. 

Eserleri:

• Şiir Kitapları: Sebil ve Güvercinler, Geçen Zaman, Nefes Almak
• Hikaye Kitapları: Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi, Değişen İstanbul

Şiirlerinden Örnekler

Geçen Zaman

Hiç olmazsa unutmamak isterdim!
Eski geceler, sevdiklerimle dolu odalar...
Yalnız bırakmayın beni hâtıralar!
Az yanımda kal, çocukluğum,
Temiz yürekli, uysal çocukluğum...
Ah, ümit dolu gençliğim,
İlk şiirim, ilk arkadaşım, ilk sevgim...
-Doğduğum ev! Rahatlayacak içim, duysam
Bir tek kapının sesini.
Arıyorum aklımda bir ninni bestesini...
Böyle uzaklaşmayın benden, yaşadığım günler!
Güneş! getir bir bayram sabahını.
Açılın, açılın tekrar
Çocuk dizlerimdeki yaralar.
Hepiniz benimsiniz:
Mektebim, sınıflarım, oturduğum sıralar...
Yalnız hatırlamak, hatırlamak istiyorum.
Nerde kaldı sevgilim, seni ilk öptüğüm gün,
Rengine doymadığım o sema,
Ahengine kanmadığım ırmak.
Bırakıp her şeyi nereye gidiyorum?
Neler geçmişti aklımdan nedendi ağladığın, neydi güldüğün?
Ah, nasıldı yaşamak? 

Her Akşamki Yolumda

Her akşamki yoluma koyulmuş gidiyorum.
Her akşamdan vücudum bu akşam daha yorgun.
Öyle istiyorum ki bu akşam biraz sükûn,
Bir cami eşiğine yatıversem diyorum
— Rabbim, şuracıkta sen bari gözlerimi yum!
Sen, bana en son kalan, ben senin en son kulun;
Bu akşam, artık seni anmayan İstanbul’un
Bomboş bir camiinde uyumak istiyorum.
Sonsuz sessizliğini dinlemek istiyorum.
Bilirim ki taşlığın bir döşek kadar ılık,
Sana az daha yakın yaşamak için artık,
Rabbim, ben yalnız zeytin ve ekmek istiyorum.

Bu Rüzgâr

Bu rüzgâr her vakit böyle esmeyecek.

Gökte bulut, suda yelken, dalda çiçek.

Bir gün, bir gün var ki, günden güne gerçek,

Çatır çatır servi, çıtır çıtır böcek.

Çek ciğerlerine, bir nefes daha çek,

Bu rüzgâr her vakit böyle esmeyecek

Hayat Cümbüşü 

Yollar geçilmiyor çocuk arabasından,
Gezinenlerle dolu deniz kıyısı,
Sevdalılar tutuşmuşlar el ele,
Bir delikanlı, kolunda nişanlısı.
Aşk fısıltısı, yaprak hışırtısı…
Çayırların yeşili, denizin mavisi,
Genç kız kahkahası, çocuk gülüşü.
Bir annenin yavrusunu öpüşü.
Şu bayram şuracıkta, şu hayat cümbüşü;
Ne varsa göreceğimiz, baharı, güzü,
Her saadet senin altında gökyüzü!

İlgili Sayfa 

👉 Yedi Meşaleciler 

Yararlanılan Kaynaklar

• Ziya Osman Saba’nın Şiirinde Ev, Serhat Demirel
• Cumhuriyet Döneminin İlk Edebi Topluluğu: Yedi Meşaleciler, Prof. Dr. Olcay Önertoy
• Ziya Osman Saba’nın Şiirlerini Biyografik Eleştiri Yöntemiyle Okumak, Gökay Durmuş
• Ana Çizgileriyle Cumhuriyet Devri Türk Şiirine Teorik Bir Yaklaşım (1923-1960), Adem Çalışkan