Varoluşçuluk (Egzistansiyalizm)
 |
Jean Paul Sartre |
- Egzistansiyalizm bir felsefe sistemidir.
- Alman filozof Heidegger tarafından ortaya atılmıştır.
- Fransız romancı Jean Paul Sartre'ın bu felsefeyi benimseyerek edebiyata uygulamasıyla varoluşçuluk bütün dünyaya yayılmıştır.
- İnsanın varoluşunu irdeleyen, insanın dünya ve evren
içindeki yerini sorgulayan bir felsefedir.
- İkinci Dünya Savaşının bunalımlı yıllarında ortaya çıkan bir akımdır.
- Varoluşçuluğa göre insan kendi değerini kendi yaratır.
- İnsan önce var olur, sonra özünü meydana getirir. Çünkü nasıl olmak istemişse öyle olmuştur. Öz, bu eylemlerin sonucunda oluşan şeydir. Bundan dolayı her işinde de kendisi sorumludur.
- Başka bir ifadeyle insan kendi özgür eylemleri ile özünü inşa eder.
- Sartre, varoluşçu felsefeyi şöyle açıklar: "Varoluş özden önce gelir. İyi ama ne demektir bu? Şu
demektir: İlkin insan vardır; yani insan önce dünyaya gelir, var olur, ondan sonra tanımlanıp
belirlenir, özünü ortaya çıkarır."
- İnsan bu dünyaya atılmış olduğundan
kendi seçimleri ile kendini yaratması gerekir. Bunun tek sorumlusu kendisi olduğundan ağır bir
sorumlulukla karşı karşıyadır. Bu ağır sorumluluk ümitsizlik ve bunalım duygularını beraberinde
getirmektedir.
- Varoluşçu edebiyatta bunalım, yabancılaşma, yalnızlık, ölüm, kaygı, umutsuzluk.. gibi temalar sıklıkla işlenmiştir.
- Egzistansiyalist eserlerde standart karakterler yoktur, durumlarla karşı karşıya kalmış insanlar vardır. Karar verme özgürlüğüne sahip olan bu insanlar, karşılaştıkları durumlarda yaptıkları işlerle kendi özlerini yaratırlar.
- Egzistansiyalist eserlerdeki insanların belirli davranış biçimleri olmadığı için yapacakları işler önceden kestirilemez. Bu bakımdan roman örgüsü, okurların merakını sürekli uyanık tutacak şekilde düzenlenir.
- Türkiye'de varoluşçuluğun yansımaları 1940’lı yılların sonundan başlayarak günümüze kadar devam etmiştir.
Temsilcileri
- Dünya Edebiyatı: Jean Paul Sartre, Albert Camus, Simone de Beauvoir, Adre Gide (Fransız); Nietzsche (Alman) ve Franz Kafka (Avusturya)
- Türk Edebiyatı: Yusuf Atılgan, Demir Özlü, Vüs'at O.Bener, Bilge Karasu, Tezer Özlü...
İlgili Sayfalar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretmemiz için yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.