Varoluşçuluk (Egzistansiyalizm)

Jean Paul Sartre

• Egzistansiyalizm bir felsefe sistemidir.
• Alman filozof Heidegger tarafından ortaya atılmıştır. 
• Fransız romancı Jean Paul Sartre'ın bu felsefeyi benimseyerek edebiyata uygulamasıyla varoluşçuluk bütün dünyaya yayılmıştır.
• İnsanın varoluşunu irdeleyen, insanın dünya ve evren içindeki yerini sorgulayan bir felsefedir. 
• İkinci Dünya Savaşının bunalımlı yıllarında ortaya çıkan bir akımdır. 
• Varoluşçuluğa göre insan kendi değerini kendi yaratır. 
• İnsan önce var olur, sonra özünü meydana getirir. Çünkü nasıl olmak istemişse öyle olmuştur. Öz, bu eylemlerin sonucunda oluşan şeydir. Bundan dolayı her işinde de kendisi sorumludur.

• Başka bir ifadeyle insan kendi özgür eylemleri ile özünü inşa eder.
• Sartre, varoluşçu felsefeyi şöyle açıklar: "Varoluş özden önce gelir. İyi ama ne demektir bu? Şu demektir: İlkin insan vardır; yani insan önce dünyaya gelir, var olur, ondan sonra tanımlanıp belirlenir, özünü ortaya çıkarır."
• İnsan bu dünyaya atılmış olduğundan kendi seçimleri ile kendini yaratması gerekir. Bunun tek sorumlusu kendisi olduğundan ağır bir sorumlulukla karşı karşıyadır. Bu ağır sorumluluk ümitsizlik ve bunalım duygularını beraberinde getirmektedir.
• Varoluşçu edebiyatta bunalım, yabancılaşma, yalnızlık, ölüm, kaygı, umutsuzluk.. gibi temalar sıklıkla işlenmiştir. 
• Egzistansiyalist eserlerde standart karakterler yoktur, durumlarla karşı karşıya kalmış insanlar vardır. Karar verme özgürlüğüne sahip olan bu insanlar, karşılaştıkları durumlarda yaptıkları işlerle kendi özlerini yaratırlar. 
• Egzistansiyalist eserlerdeki insanların belirli davranış biçimleri olmadığı için yapacakları işler önceden kestirilemez. Bu bakımdan roman örgüsü, okurların merakını sürekli uyanık tutacak şekilde düzenlenir. 
• Türkiye'de varoluşçuluğun yansımaları 1940’lı yılların sonundan başlayarak günümüze kadar devam etmiştir. 

Temsilcileri

• Dünya Edebiyatı: Jean Paul Sartre, Albert Camus, Simone de Beauvoir, Adre Gide (Fransız); Nietzsche (Alman) ve Franz Kafka (Avusturya)
• Türk Edebiyatı: Yusuf Atılgan, Demir Özlü, Vüs'at O.Bener, Bilge Karasu, Tezer Özlü...

İlgili Sayfalar

• Edebî Akımlar

• Edebi Akımlar Çıkmış Sorular