Refik Durbaş (1944 - 2018)

Refik Durbaş

• Şair, yazar, gazeteci, yayıncı.
• 1944'te Erzurum’da doğdu.
• 1971'de İÜ Türk Dili ve Edebiyatı Bölümündeki öğrenimini yarıda bıraktı.
• Çeşitli dergilerde çıkan şiirleriyle tanındı.
• Evrim (1962-1964) ve Alan 67 (1967) sanat dergilerini yayımladı.
• Yeni a dergisinde (1972-1974) yazı işleri müdürlüğü yaptı.
• Şiirleri birçok dile çevrilerek çeşitli dergi ve antolojilerde yer aldı.
• Uzun yıllar gazetelerde düzeltmen ve köşe yazarı olarak çalıştı.
• 1992'de Cumhuriyet gazetesinden emekli oldu.
• 1 Aralık 2018'de İstanbul'da öldü.

Aldığı Ödüller

• Çırak Aranıyor — 1979 Yeditepe Şiir Armağanı
• Nereye Uçar Gökyüzü — 1983 Necatigil Şiir Ödülü
• Kapıkule’nin Vatansızları (Söyleşi) — 1989 TGC Yılın Gazetecisi
• Menzil — 1993 Halil Kocagöz Şiir Ödülü
• Bağışla Ziyanımı — 2015 Yunus Nadi Şiir Ödülü
• Şayeste — 2018 Behçet Aysan Şiir Ödülü

Sanat Anlayışı

• İlk şiirlerinde İkinci Yeni akımının etkisindedir.
• 1970’li yıllarda toplumcu şiire yöneldi.
• Şehirlerde yaşayan yoksul insanların şiirini yazmaya özen gösterdi.
• Çarşıların, işçi kızların, pazar yerlerinin, çayevlerinin dünyasını yansıtan şair olarak tanındı.
• Divan ve halk şiiri geleneğinden de yararlandı.
• Anlam kadar biçime de önem verdi.
• Şiirlerinde genelde konuşma dilini kullansa da eski sözcüklere de yer verdi.

Eserleri

• Şiir Kitapları: Kuş Tufanı, Hücremde Ay Işığı, Çırak Aranıyor, Çaylar Şirketten, Nereye Uçar Gökyüzü, Siyah Bir Acıda, Yeni Bir Defter-Şiirler-Meçhul Bir Aşk, Geçti mi Geçen Günler, Menzil, Düşler Şairi, İstanbul Hatırası, Hatıram Olsun, Şimdi: Haberler, Yol Uzundur Günden Ama Ölümden Kısa, Rüya Tabirleri, Kırk Dört Sıfır Dört, bağışla Ziyanımı, Şayeste

• Günlük / Anı: Rüzgârla Randevu

• Anı: Anılarımın Kardeşi İzmir

• Söyleşi/Röportaj: Ahmet Arif Anlatıyor: Kalbim Dinamit Kuyusu, Güneşli Rüzgârı Nâzım’ın

Şiirlerinden...

Dokumada Çalışan Kızlar

Dokumada çalışan kızların
günleri naylon iplik, ucuz keten
emeğin, alın terinin ve aşkın
kanı damlar kirpiklerinden

Erimiş tırnaklarında al kına
tuzlu badem, eğlencelik
gençliği solmuş tül gelinlik
o çocuk yüzlü hanlarda

Çoğu hiç uyumuyor geceleri
çoğu yazlık sinemada, şarkılarda
güneş girmeyen bir romanda
bakışı aydınlık sevgili

Dokumada çalışan kızların
ben de karışsam aralarına
kuş olup konsam avuçlarına
dokusam onlarla kumaşını acının

Onlar ki yüreklerinden başka
öderler rüşvetini her şeyin
acılarından, umutlarından başka
aşkın, alın terinin ve emeğin

Hücremde Ay Işığı

Sesimi sesinin üstüne koyma
kara gecede, karanlıkta, acılı
yüreğimde yeşerdiyse de alevi ölümün
kan boğmadı daha korkuyu
kırılmadı kin ve öfkenin fidanı

Sesini sesimin üstüne koyma
ağzımda prangası tutuklu rüzgar

Yanlış arama ölümden başka
kurşuna dizilen resimlerde
acıyla örülmüşse cesetler
ve ağlıyorsa hücremde ay ışığı
üzgün değilim, hüzünlü asla

Yanlış arama ölümden başka
sırtımda falakası tutuklu rüzgar

Yüreğimde mezarlar açma artık
kazıdım hücremin duvarına çünkü
zamanı kucaklayan öfkemi
acıdan üretilen sesimi
gençliği damıtılmış günlerimi

Yüreğimde mezarlar açma artık
elimde kırbaçları tutuklu rüzgar

Çıplak taş, demir kapı, sessizlik
korkuyu mu bekliyor o nöbetçi
niçin hiç konuşmuyor yıldızlar
şafak söktüyse nerde kar filizleri
uyusam uyansam her yerde bahar

Çıplak taş, demir kapı, sessizlik
sesimde zincirleri tutuklu rüzgar

Tek değilim artık, çoğaldım ölüme
deli rüzgar, çıplak suyun rahminde
artık ne hücrem ne yalnızlık
eskisinden düşmanım karanlığa
ama hala yanıyor yüreğimde işkence

Tek değilim artık, çoğaldım ölüme
yüzümde kelepçesi tutuklu rüzgar

— Söyle kim hak kazandı ölüme

İlgili Sayfa

👉 İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir

Yararlanılan Kaynaklar

• TDK "Yitirdiklerimiz", Nail Tan
• Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, Memet Fuat
• Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Refik Durbaş Maddesi