İrsalimesel

• Örneklendirme, misal getirme.
• Konuyu pekiştirmek amacıyla bir atasözü ya da atasözü değerini taşıyan bir ifade kullanmak.
• Şiirin içinde verilen darbımeseller (atasözleri) vezne uydurulmak için bir takım ifade değişikliklerine uğrayabilir, hatta farklı kelimeler ile beyitte yer alabilir. 
• Kimi zaman ibarenin atasözü olduğuna dair “meşhurdur, meseldir, zira, elbette, nitekim” gibi kelimeler de kullanılabilir.
• Uyarı: Atasözü olmamakla birlikte atasözü gibi ifade edilen hikmetli düşünceler de bu sanata dâhildir.

Örnek 1

Gönül kim ışka düşdi aglamasun
Neye aglar çü miskîn kendü düşdi (kendi düşen ağlamaz)

Örnek 2

Bu eski meseldir söylenir gerçek
Takdire zevâl var tedbir de gerek
Karpuz kesmek ile soğumaz yürek
Susalığı kandırmaz kan demişler

Örnek 3

Yolunca yap imeceyi geziği
Sıranı gözetle bozma diziyi
Sürüden ayrılan körpe kuzuyu
Ya kurt kapar ya kuş kapar demişler 

Örnek 4

"Balık baştan kokar" bunu bilmemek
Seyrâni gâfilin ahmaklığından

Örnek 5

Kirpikleri uzundur yârin hayâle sığmaz
Meşhûr bir meseldir mızrak çuvala sığmaz

Örnek 6

Bed-asla necâbet mi verir hiç üniforma
Zer-dûz palan vursan eşek yine eşektir

Açıklaması: Aslı kötü olana yücelik mi verir hiç üniforma, eşeğe altın işlemeli semer de vursan eşek yine eşektir. 

Örnek 7

Ayînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde

Örnek 8

Geçme namert köprüsünden ko aparsın su seni
Yatma tilki gölgesinde ko yesin aslan seni 

Açıklaması: Mert olmayan adamın köprüsünden geçeceğine bırak su alsın götürsün seni, tilki ile arkadaşlık kuracağına bırak yesin aslan seni.

Örnek 9

Olamaz kimse cezâ -yı amelinden sâlim
Her kişi ḳazdıgı çâha yine kendüsi düşer (çah: kuyu) 

Açıklaması: Hiç kimse amelinin cezasından kaçamaz, her kişi kazdığı kuyuya yine kendisi düşer.

Örnek 10

Er ölür nâmı ḳalur at ölür meydânı
Eyüler iylük ile yâd olunur tâ mahşer 

Açıklaması: Er ölür namı kalır, at ölür meydanı, iyiler mahşere kadar iyilikle anılır.

Örnek 11 

Allah'a sığın şahs-i halimin gazabından
Zira "Yumuşak huylu atın çiftesi pektir."

Örnek 12

"Alet işler, el övünür."
Derler, her söze kanmayın
İşitin de inanmayın

Örnek 13

Her derdsüzden umma Fuzuli devâ-yi derd
Sabr eyle ol ki derd virübdür devâ virür

Açıklaması: Her dertsizden derdine derman umma Fuzuli, sabret ki derdi veren dermanını da verir.

Örnek 14

Ölen insan mıdır, ondan kalacak şey: eseri
Bir eşek göçtü mü, ondan da nihayet semeri

Örnek 15

Sanma beyhude kol salar
Bahşiş için davul çalar
Atalardan kalma sözdür
Bal tutan parmağın yalar

İlgili Sayfalar

👉 Edebi Sanatlar 

👉 Edebi Sanatlar Çıkmış Sorular