- Divan şiirinde beşer dizelik bentlerden oluşan manzume.
- Muhammes beş sayısını ifade eden hamse sözcüğünden türemiştir.
- Konu bakımından bir sınırlama yoktur. Ancak felsefi düşünceler, tasavvuf, övgü ve aşk en çok işlenen konulardır.
- Bent sayısı genelde 4 - 8 bent arasında değişir.
- Kafiye düzeni farklılık gösterse de genelde ilk bent birbiriyle kafiyeli (aaaaa), sonraki bentlerin son dizesi ilk bent ile kafiyelidir. (bbbba, cccca, dddda...)
- Eğer son bir veya iki dize aynen tekrar ederse bu tür muhammeslere de mütekerrir muhammes denir.
Muhammes Örneği
Gül
hazin, sümbül perişan, bağzarın şevki yok
Derd-nâk
olmuş hezâr-ı nağmekârın şevki yok
Ah eder, inler nesim-i bîkararın şevki yok
Başka bir haletle çağlar, cûybârın şevki yok
Geldi amma neyleyim, sensiz baharın şevki yok
Farkı yoktur giryeden rûy-ı çemende jâlenin
Hûn-ı hasretle dolar câm-ı safâsı lâlenin
Meh bile zücretle âğûşunda ağlar hâlenin
Gönlüme tesîri olmaz âteş-i seyyâlenin
Geldi amma neyleyim, sensiz baharın şevki yok
Ruha verdikçe peyâm-ı hasretin her sehâb
Cana geldikçe temâşâ-yı ufuktan pîç ü tâb
İhtizaz eyler çemen izhâr eder bin ıztırâb
Hem tabiat münfail hecrinle hem gönlüm harâb
Geldi amma neyleyim, sensiz baharın şevki yok
Ah eder, inler nesim-i bîkararın şevki yok
Başka bir haletle çağlar, cûybârın şevki yok
Geldi amma neyleyim, sensiz baharın şevki yok
Farkı yoktur giryeden rûy-ı çemende jâlenin
Hûn-ı hasretle dolar câm-ı safâsı lâlenin
Meh bile zücretle âğûşunda ağlar hâlenin
Gönlüme tesîri olmaz âteş-i seyyâlenin
Geldi amma neyleyim, sensiz baharın şevki yok
Ruha verdikçe peyâm-ı hasretin her sehâb
Cana geldikçe temâşâ-yı ufuktan pîç ü tâb
İhtizaz eyler çemen izhâr eder bin ıztırâb
Hem tabiat münfail hecrinle hem gönlüm harâb
Geldi amma neyleyim, sensiz baharın şevki yok
İlgili Sayfa
Yararlanılan Kaynaklar
- İskender Pala, Divan Şiiri Sözlüğü
- Muhsin Macit, Nedim Divanı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme
Yorumlarınız bizim için önemli. Lütfen yorum yaparak daha iyi içerikler üretmemiz için bize destek olunuz.