Kaynaşma

  • Türkçede ünlü ile biten sözcüklere ünlü ile başlayan bir ek gelirse araya uygun bir ünsüz girer. 
  • Araya giren bu ünsüzlere kaynaştırma ünsüzü denir.
  • Kaynaştırma ünsüzleri dört tanedir: y, ş, s, n
doğa - iyelik eki > doğa - s - ı
doğa - durum eki > doğa - y - ı
dünya - tamlayan eki > dünya - n - ın
dünya - durum eki > dünya - y - a
yedi - yapım eki > yedi - ş - er
o - durum eki > o - n - u
başla - sıfat-fiil eki > başla - y -an
onun evi - durum eki > ev - i - n - i (3.tekil iyelik eki ile belirtme arasında)
 
Uyarı: Sadece "n" ünsüzü bulunma ve ayrılma durum ekleri ile kullanılabilir:

...yurdum-un üst-ü-n-de 
...köprü alt-ı-n-dan

Uyarı: Kaynaştırma ünsüzü ararken sadece sözcüğe odaklanmak sizi yanıltabilir. Unutmayın ki her "y, ş, s, n" kaynaştırma ünsüzü değildir. 
Uyarı: II. tekil iyelik eki “–(i)n” varsa kaynaştırma ünsüzü "n" yoktur: senin paranı, senin pastandan, senin tavsiyelerini, senin sözlerini...

Senin arabanı almak istiyor. > araba - n - ı (II. tekil iyelik eki -n) 
Derdini söylemeyen derman bulamaz. > derd - i - n - i (kaynaştırma ünsüzü)
Örnek Soru
(I) Yüzünde bir tebessüm bu ağır öğle sonu
Belki rüyalarındır bu taze açmış güller
Bu yumuşak aydınlık dalların (II) tepesinde
Bitmeyen aşk (III) türküsü kumruların (IV) sesinde
Rüyası ömrümüzün çünkü (V) eşyaya siner
 
Dizelerdeki altı çizili sözcüklerin hangisinde kaynaştırma ünsüzü yoktur?  
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V
  • Tamlayanı ve tamlananı ünlü ile biten isim tamlamalarında tamlayan "n", tamlanan ise kaynaştırma harfi olarak "s" alır.
araba - n - ın / plaka - s - ı
Amasya - n - ın / elma - s - ı
  • Ancak "su" ve "ne" sözcükleri bu kurala uymaz. Bu sözcükler tamlayan da olsa tamlanan da olsa kaynaştırma harfi olarak "y" ünsüzünü alır.
su - y - un / hızı
ne - y - in / hesabı
ev - in / su - y - u
ev - in / ne - y - i
İlgili Sayfalar

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.