Seyrani (19.yy.)

• 19.yüzyıl halk ozanı, âşık.
• 1800’de Kayseri’de dünyaya geldi.
• Asıl adı Mehmet'tir.
• 1832'de İstanbul’a giderek medrese eğitimi aldı. Burada hat ve nakkaşlığı da öğrendi.
• Yazdığı taşlamalar yüzünden İstanbul'dan ayrılmak zorunda kaldı. 1839’da Halep’e sonra da Bağdat'a geçti.
• 1843'te memleketi Develi’ye dönen şair, burada öldü.

Sanat Anlayışı

• Taşlamaları ile ünlüdür.
• Hiciv (taşlama) şairi olmasının yanı sıra kuvvetli bir hikmet şairidir.
• Saray tarafından himaye edilmesine karşın gördüklerini eleştirmekten kaçınmadı. Çökmekte olan bir imparatorluğun içinde bulunduğu durumu şiirlerinde ele aldı.
• Sosyal ve siyasi olayları şiirlerinde hakimane (bilgece) bir biçimde ifade etti. 
• Düşüncelerini ayet, hadis, atasözü ve deyimlerle destekledi.
• Daha çok hece ölçüsü olmak üzere aruz ile de şiirler söylemiştir.
• 650'yi aşkın şiir yazmıştır. Bunların beş yüz kadarı hece, geriye kalanı ise aruz veznindedir.

Bir Anekdot

Seyrani, Sultan Abdülmecid zamanında saraya çağrılmış, kırk âşıkla birlikte Abdülmecit’in huzurunda bulunmuştur. Sultan Abdülmecit’in mutfak ağasına; “Âşıklara sor, ne yerlerse onu hazırla” emri üzerine, kimi âşıklar süt, bal, baklava, börek isterler. Sıra Seyrani’ye gelince, “dert yerim” yanıtı işitilir. Sultana saygısızlık yaptı diye öfkelenen aşçıbaşı, durumu padişaha anlatır. Seyrani, huzura çağıran Abdülmecid'e de aynı yanıtı verir ve ekler: “Efendimiz, ben hayatımda hep dert, gam yedim.” diyerek peşinden de şu dörtlüğü söyler: 

Hep erenler bir araya geldiler
Herkes yediğini burda dediler
Bulamacı bulamıyan gidiler
Sabah kahvaltısı bal padişahım

Örnek Dörtlükler

I (Taşlama)

Gelmez artık şu dünyanın iyisi
Vezir olmuş has ahırın seyisi
İtin emmisidir kurdun dayısı
Sürüyü güdecek çoban kalmadı

II (Taşlama)

Ormanda büyüyen adam azgını
Çarşıda pazarda seyran beğenmez
Medrese kaçkını softa bozgunu
Selam vermek için insan beğenmez

III (Hakimâne - Öğüt)

Anandan atandan beddua alma
Anların rızası yolundan kalma
Tuz ekmek bilmezin kılıcın çalma
Sakın emanete etme hıyanet

IV (Hakimâne - İrsalimesel Örneği)

Dünyadan ahrete gidip gelmemek
Olmasa iktiza eder ölmemek
Balık baştan kokar bunu bilmemek
Seyrani gafilin ahmaklığından

İlgili Sayfa

• Aşık Edebiyatı

Yararlanılan Kaynaklar

• Hem Deli Hem Veli Sözü Kılıçtan Keskince Seyranî, Metin Turan
• Hikmet ve Hiciv Şairi Olarak Seyranî, Suat Umugan.