Pir Sultan Abdal ( ? - 1560?)

• 16.yüzyıl halk ozanı.
• Hayatı hakkında bilinenler sınırlıdır. 
• Hakkındaki bilgiler, halk arasında dolaşan rivayetlerle şiirlerinden elde edilenlerden ibarettir. 
• Şiirlerinden adının Haydar olduğu anlaşılmaktadır. 
• 16. yüzyıl başlarında Sivas'ın Yıldızeli ilçesinin Banaz köyünde doğduğu tahmin edilmektedir. Şair, soyunun Horasan'ın Hoy kasabasından geldiğini bir şiirinde "Benim aslım Horasan'dan Hoy'dandır" diyerek belirtir. Ataları muhtemelen Horasan'dan Hoy'a, oradan da Sivas'a göç etmiştir. 
• Kanuni Sultan Süleyman'ın Bağdat'ı fethi (1534) üzerine söylediği şiir, Pir Sultan Abdal'ın Safevi taraftarlığı konusunda şüpheye yer bırakmaz. 
• Pir Sultan Abdal'ın şiirlerinde devamlı kavuşmayı arzuladığı şah, 1548’de Anadolu üzerine sefere çıkan Şah Tahmasb (saltanatı 1524-1576) olmalıdır. 
• Pir Sultan Abdal'ın ne zaman ve nerede öldüğü de kesin olarak belli değildir. 
• Onun ölümü üzerine çok sayıda rivayet bulunmaktadır. Pir Sultan Abdal'ın Safevi taraftarlığı ve bu taraftarlığı sebebiyle katılmış olabileceği birtakım kalkışmalar dolayısıyla Sivas’ta Hızır Paşa tarafından 1560 yılında astırıldığı rivayet edilmektedir.

Edebi Kişiliği

• Coşkulu bir üsluba sahiptir. 
• Hz. Ali ve On İki İmamı konu aldığı şiirlerin yanı sıra şiirlerinde kendi kavgası ile yaşadığı dönemdeki çatışmaları da ele almıştır.
• İnançlarını tavizsiz savunmuştur. 
• Bazı cönk ve mecmualarda kalan şiirleri daha çok sözlü belleklerde yaşatılarak günümüze ulaşmıştır.
• Anadolu‘da Pir Sultan mahlasını kullanmanın zamanla bir gelenek haline gelmesi nedeniyle şiirlerinin sayısı hakkında bir fikir birliği yoktur.
• Şiirlerini hece ölçüsü ile yazan Pir Sultan, genelde hece ölçüsünün 11’li ve 8’li kalıplarını kullanmıştır.
• Diğer saz şairleri gibi daha çok yarım kafiyeyi tercih etmiştir.
• Divan şiirinden pek etkilenmeyen Pir Sultan'ın aruz ölçüsüyle yazılmış şiiri yoktur. 
• Din dışı şiirler de söylemiştir.
• Ancak daha çok nefesleriyle ün kazanmıştır. 
• Alevi geleneğindeki yedi ulu ozandan biridir (Diğerleri Nesimî, Hatayî, Fuzulî, Kul Himmet, Yemînî ve Vîranî’dir). 
• Şiirlerinde 16.yüzyılın konuşma dilini kullanır. 

Sivas Ellerinde Sazım...

Kul olayım kalem tutan eline
Kâtip ahvalimi Şah'a böyle yaz
Şekerler ezeyim şirin diline
Kâtip ahvalimi Şah'a böyle yaz

Allah'ı seversen katip böyle yaz
Dün ü gün ol Şah'a eylerim niyaz
Umarım yıkılsın şu kanlı Sivas
Kâtip ahvalimi Şah'a böyle yaz

Sivas illerinde sazım çalınır
Çamlı beller bölük bölük bölünür
Ben dosttan ayrıldım bağrım delinir
Kâtip ahvalimi Şah'a böyle yaz

Münafıkın her dediği oluyor
Gül benzimiz sararuban soluyor
Gidi Mervan şâd oluban gülüyor
Kâtip ahvalimi Şah'a böyle yaz 

Pir Sultan Abdal'ım hey Hızır Paşa
Gör ki neler gelir sağ olan başa
Hasret koydu bizi kavim kardaşa
Kâtip ahvalimi Şah'a böyle yaz

Demedim mi

Güzel aşık cevrimizi
Çekemezsin demedim mi
Bu bir rıza lokmasıdır
Yiyemezsin demedim mi

Yemeyenler kalır naçar
Gözlerinden kanlar saçar
Bu bir demdir gelir geçer
Duyamazsın demedim mi

Çıkalım meydan yerine
Gidelim Ali seyrine
Can u başı Hak yoluna
Koyamazsın demedim mi

Pir Sultan Ali şahımız
Hakka ulaşır rahımız
On iki imam penahımız
Uyamazsın demedim mi

 İlgili Sayfalar

👉 Dini Tasavvufi Halk (Tekke) Edebiyatı

👉 Tasavvuf Terimleri

👉 Tekke Şairleri Özet

Yararlanılan Kaynaklar

• Pir Sultan Abdal, Doç. Dr. Salahaddin Bekki
• Pir Sultan Abdal, TDV İslam Ansiklopedisi
• Pir Sultan Abdal'ın Bir Mecmuada Yer Alan Şiirleri, Hasan Kaya - Necat Çetin
• Pir Sultan Abdal Yaşamı, Kişiliği, Yapıtları; Mehmet Fuat Bengü