Sadri Ertem (1898 - 1943)

Sadri Ertem

• 1898 İstanbul doğumlu, gazeteci, yazar, milletvekili.
• Darülfünun Felsefe mezunudur. 
• Birinci Dünya Savaşı’na yedek subay olarak katıldı. 
• Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara’da Hâkimiyet-i Milliye ve Yenigün gazetelerinde yazı işleri müdürlüğü yaptı. 
• Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte İstanbul’da Son Telgraf gazetesinde başyazarlık, Vakit gazetesinde fıkra yazarlığı ve çeşitli okullarda felsefe öğretmenliği yaptı. 
• İki dönem Kütahya milletvekili olarak da görev yapan yazar 1943'te Ankara’da kalp krizinden ölmüştür.

Sanat Anlayışı

• Sadri Ertem, toplumcu-gerçekçi edebiyatımızı hazırlayan öncü kalemlerden biridir.
• Eserlerinde köy ve kasaba gerçeklerini, büyük devletlerin az gelişmiş ülkeleri pazar olarak kullanmasını, emekçinin sömürülüşünü, aydın-halk çatışmasını ve Cumhuriyet devrimlerine karşı çıkan tutucu çevreleri işlemiştir. 
• Sanatın toplum hizmetinde olduğu kanısındadır. Bu nedenle sanat kaygısı taşımayan yalın bir üslup kullanmıştır. 
• Duygusallıktan, tasvir ve psikolojik derinlikten uzak, tüm gücünü fikirlerden alan bir anlatımı vardır.

Eserleri:


Roman


• Çıkrıklar Durunca: Edebiyatımızda toplumcu gerçekçi bakış açısıyla yazılmış ilk romandır. Bu bağlamda tezli bir eserdir. 19. yüzyılın sonunda Avrupa’dan gelen fabrika ürünü kumaşlar piyasayı ele geçirir. Vali, yerli dokuma satışını yasaklar. Tüccarın köylüyü Avrupa malı kumaşa alıştırmak için bedava dağıttığı fabrika dokumalarını Adaköylüler Alevi dergâhının önünde törenle yakar. Softaların kışkırttığı vali de Alevi köylerine karşı harekete geçer. Köylüler eski bir eşkıya olan Pazvantoğlu’nun yönetiminde ayaklanır. Ancak Bolu’ya gönderilen hükumet kuvvetleri Pazvantoğlu’nun gözünü korkutur. Zaptiyeler köyü basıp dergâhı sarar, isyancılar kurşuna dizilir. Devletin ekonomik gücünü temsil eden el tezgahlarının durmasıyla Osmanlı Devleti'nde üretim de durur. 

• Bir Varmış Bir Yokmuş: Abdülmecid-Mustafa Reşit Paşa döneminden başlayıp Milli Mücadele'nin sonuna kadar olan dönemi anlatan bir eserdir. 

• Düşkünler: Edebiyatımızda Tanzimat’tan sonra oluşmaya çalışan yeni aristokrat sınıfın trajik durumunu ortaya koymak iddiasıyla kaleme alınmış bir romandır. 

• Yol Arkadaşları: Seyahat roman türü özelliği gösteren eser Sovyet Rusya'ya yapılan bir seyahatin ilginç hikayesini anlatır.

Hikaye Kitapları

• Bacayı İndir Bacayı Kaldır
• Silindir Şapka Giyen Köylü
• Bay Virgül
• Bir Şehrin Ruhu
• Korku

Gezi

• Bir Vagon Penceresinden
• Ankara-Bükreş

Makale-Eleştiri-İnceleme

• Fikir ve Sanat
• Türk İnkılâbının Karakteri
• Hibe
• Modem Avrupa iktisat Tarihi
• Politika Felsefesi
• Avrupa'nın İskeleti
• Propaganda

İlgili Sayfa

Toplumcu Gerçekçi Roman ve Hikaye