Yay Ayraç

1. Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için kullanılır:

Ahmet Cemil'in psikolojisinde Gustave Flaubert realizminin (Emma Bovary) etkisi açıkça görülmektedir.

Uygurlara ait bu eserler manzum (şiir) ve mensur (düzyazı) olarak yazılmıştır.

Uyarı: Yay ayraç içinde bulunan söz cümle değerinde ise sonuna uygun noktalama işareti konur:

Türkçenin ülkeler, çağlar ve diller boyunca macerası, birçok da bu güzeli aramak duygusundandır. (Bugün de çirkin kelimelere tepkisi, aynı histendir.)

2. Özel veya cins isme ait ek, ayraçtan önce yazılır:

Yunus Emre’nin (1240?-1320)...

3. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır:

Zilha: (Çok manalı ve duygulu) Şimdi aralarını deve dikeni bürümüş...
Ali: Kurbanın olayım cinaslı laf etme bana...
Zilha: Yalan mı? Öyle değil mi? (Burnunu çeker.)

4. Alıntıların aktarıldığı eseri, yazarı veya künye bilgilerini göstermek için kullanılır:

Biz üç arkadaş şiir yazarken nasıl şaka ediyorduk, bilemezsiniz… Dünyayı şakaya alıyorduk. Gerçekten devrimci bir şiir olduğunu sonradan anladım. Çünkü bu şiir alaydan çıkmıştı. Alay etmezseniz hiçbir şey çıkaramazsınız. Biz düpedüz alay ettik. (Melih Cevdet Anday)

Pertev Nali Boratav da olayların tek bir mekâna ve zamana bağlanmasının yanlışlığına dikkat çekerek iki ayrı tarihî an ile iki ayrı coğrafyanın varlığını ileri sürer. (Boratav 1933: 31-62)

5. Alıntılarda, alınmayan sözcük veya bölümle­rin yerine konulan üç nokta, yay ayraç içine alınabilir:

"Selim, hayatımızın sıkıcı olduğundan bahsederek bizi canlandıracak bir şeyler yapmamız gerektiğini söylüyordu. (...) Bana, ciddi bir tavırla, oyuna katılabileceğini ve arkadaşlarına da haber vereceğini söyledi." 

6. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

7. Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını gös­termek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır: 1496 (?) yılında doğan Fuzuli...

8. Bir yazının maddelerini gösteren sayı ve harflerden sonra kapama ayracı konur.

Köşeli Ayraç ( [ ] )

1. Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: 

Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum’da yazmıştır.

2. Metin aktarmalarında, çevirilerde, alıntılarda çalışmayı yapanın eklediği sözler için kullanılır: 

“Eldem, Osmanlıda en önemli fark[ın], mezar taşının şeklinde ortaya çık[tığını] söyledikten sonra...” (Hilmi Yavuz)

3. Kaynak olarak verilen kitap veya makalelerin künyelerine ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır: 

Reşat Nuri [Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet, 1922. Server Bedi [Peyami Safa] 

İlgili Sayfalar 

• Noktalama İşaretleri Çıkmış Sorular 
• Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı