Kemal Bilbaşar (1910-1983)

Kemal Bilbaşar

• Roman ve hikaye yazarı, öğretmen.
• Ahmet Kemal Bilbaşar, 1910'da Çanakkale'de doğdu.
• Edirne Erkek Muallim Mektebinden mezun oldu (1929).
• İki yıl öğretmenlik yaptıktan sonra Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsünün Tarih-Coğrafya Öğretmenliği Bölümünden mezun oldu (1935).
• Yazdığı sol eğilimli gazete ve dergiler yüzünden 1945 yılında yaklaşık altı ay görevinden uzaklaştırıldı.
• 1962'de emekli olduktan sonra bir süre siyasetle uğraştı.
• 1966'dan sonra İstanbul'da yaşamaya başlayan yazar, daha çok yazdığı eserlerle meşgul oldu.
• Kemal Bilbaşar, 21 Ocak 1983'te ölmüştür.

Edebi Kişiliği

• Toplumcu gerçekçi yazarlarımızdandır.
• Edebiyata öykü yazarak başlamış daha sonra romana yönelmiştir.
• Bilbaşar, ilk romanlarında bireysel konuları ele alırken Ay Tutulduğu Gece, Cemo, Memo romanları ile toplumsal konulara geçer.
• Eserlerinde daha çok köy ve kasaba insanlarını anlatır.
• Son romanlarında tarihî konuları da ele alır.
• Eserlerinde ezen-ezilen ilişkisi öne çıkar. 
• Mesajı ön planda tutan yazar, estetikten çok içeriğe önem verir.
• Yer yer destansı-masalsı bir anlatıma sahiptir. 
• Ruhsal çözümlemelere pek başvurmamıştır.
  
  Roman Konuları

Denizin Çağırışı: Bireyi ele alan, psikolojik tahlil romanıdır. Romanda psikolojik sorunlar yaşayan bir ilkokul öğretmeninin dengesiz dünyası anlatılmaktadır. Eser bir hatıra defteri şeklinde kurgulanmıştır. Doktor tavsiyesiyle izin alıp İzmir'e giden öğretmen, Zehra adında bir kızla nişanlanır. On gün sonra sinemada iken Zehra'yı birden bırakıp gider ve Adalet adındaki bir hayat kadını ile yaşamaya başlar. Bu sefer de kadın bırakır onu. Kasabadaki görevinden de olan öğretmen, sefaletin son perdesinde kendisini bir sesin çağırdığını düşünür. Deniz, onu çağırmaktadır. Artık yolu bellidir. O da babası gibi denizde hayatına son verecektir.

Cemo: Doğu'da yaşayan yoksul insanların destansı romanıdır. Cumhuriyet'in  kuruluş yıllarında başlayan roman Şeyh Sait İsyanı ve sonrasında gelişen olayları işler. Cemo, dağlarda yetişen asi bir köy kızıdır. Romanda ağa-memur işbirliğinden doğan dalavereler, küçük yaşta evlendirilen kız çocuklarının dramı; Şeyh Sait ayaklanması, sonuçları ve kan davaları ele alınır. Uzun özet için tıklayınız.

Memo: Cemo'nun devamı olan romanda Doğu Anadolu'nun 1925 - 1938 yılları arasındaki trajik serüveni anlatılır. Şeyhleri, ağaları ve töreleri ile Doğu Anadolu bu sefer de şıh (şeyh) kızı Senem'in gözünden dile gelir.

Kölelik Dönemeci: Romanda Kocaeli Mutasarrıfı Ferah Ali Paşa'nın Çerkezistan'a muhafız olarak görevlendirilmesi, buradaki icraatları anlatılırken bu vesileyle 18.yüzyılın sonundaki Çerkezlerin siyasal ve ekonomik durumu, gelenekleri ve hayat tarzları hakkında ayrıntılı bilgiler verilir.

Tüm Eserleri

• Romanları: Denizin Çağırışı, Ay Tutulduğu Gece, Cemo, Memo, Yeşil Gölge, Yonca Kız, Başka Olur Ağaların Düğünü, Kölelik Dönemeci, Bedoş, Zühre Ninem


• Hikaye Kitapları: Anadolu'dan Hikayeler, Cevizli Bahçe, Pazarlık, Pembe Kurt, Irgatların Öfkesi

İlgili Sayfalar

• Cemo Özet

• Başka Olur Ağaların Düğünü


• Toplumcu Gerçekçi Roman ve Hikaye


• Eser Özetleri

Yararlanılan Kaynaklar

• Kemal Bilbaşar'ın Hayatı ve Eserleri Üzerinde Bir İnceleme, Müberra Bağcı
• Kemal Bilbaşar'ın Denizin Çağrışı Romanına Psikanalitik Açıdan Bir Bakış, Ali Algül