Kemal Bilbaşar (1910 - 1983)

Kemal Bilbaşar

• Roman ve hikaye yazarı, öğretmen.
• Ahmet Kemal Bilbaşar, 1910'da Çanakkale'de doğdu.
• Edirne Erkek Muallim Mektebinden mezun oldu (1929).
• İki yıl öğretmenlik yaptıktan sonra Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsünün Tarih-Coğrafya Öğretmenliği Bölümünden mezun oldu (1935).
• Yazdığı sol eğilimli gazete ve dergiler yüzünden 1945 yılında yaklaşık altı ay görevinden uzaklaştırıldı.
• 1962'de emekli olduktan sonra bir süre siyasetle uğraştı.
• 1966'dan sonra İstanbul'da yaşamaya başlayan yazar, daha çok yazdığı eserlerle meşgul oldu.
• Kemal Bilbaşar, 21 Ocak 1983'te ölmüştür.

Edebi Kişiliği

• Toplumcu gerçekçi yazarlarımızdandır.
• Edebiyata öykü yazarak başlayan daha sonra romana yönelmiştir.
• İlk romanı Denizin Çağırışı’nda babasını örnek alarak intihar eden bir öğretmeni anlatmıştır. 
• Bilbaşar, ilk romanlarında bireysel konuları ele alırken Ay Tutulduğu Gece, Cemo, Memo romanları ile toplumsal konulara yönelir. 
• Bilbaşar’ı başarıya götüren ezen-ezilen ilişkisinin işlediği toplumcu romanlarıdır.  
• Son romanlarında ise yazarın ilgi alanına tarihî konular da girer. 
• Mesajı ön planda tutan yazar, eserlerinde estetikten çok içeriğe önem vermiştir.
• Eserlerinde yer yer destansı-masalsı anlatıma başvuran yazar ruhsal çözümlemelere pek başvurmamıştır.
  
  Roman Konuları

Denizin Çağrışı: Bireyi ele alan, psikolojik tahlil romanıdır. Roman, psikolojik sorunlar yaşayan bir ilkokul öğretmeninin dengesiz dünyasını yansıtan bir hatıra defteri şeklinde kurgulanmıştır. Doktor tavsiyesiyle izin alıp İzmir'e giden öğretmen, Zehra adında bir kızla nişanlanır. On gün sonra sinemada iken Zehra'yı birden bırakıp gider ve Adalet adındaki bir hayat kadını ile yaşamaya başlar. Bu sefer de kadın bırakır onu. Kasabadaki görevinden de olan öğretmen, sefaletin son perdesinde kendisini bir sesin çağırdığını düşünür. Deniz, onu çağırmaktadır. Artık yolu bellidir. O da babası gibi denizde hayatına son 
verecektir.

Cemo: Doğu'da yaşayan yoksul insanların destansı romanıdır. Cumhuriyet'in  kuruluş yıllarında başlayan roman Şeyh Sait İsyanı ve sonrasında gelişen olayları işler. Cemo, dağlarda yetişen asi bir köy kızıdır. Romanda ağa-memur işbirliğinden doğan dalavereler, küçük yaşta evlendirilen kız çocuklarının dramı, Şeyh Sait ayaklanması, sonuçları ve kan davaları ele alınır. Uzun özet için tıklayınız.

Memo: Cemo'nun devamı olan romanda Doğu Anadolu'nun 1925 - 1938 yılları arasındaki trajik serüveni anlatılır. Şeyhleri, ağaları ve töreleri ile Doğu Anadolu bu sefer de şıh (şeyh) kızı Senem'in gözünden dile gelir.

Kölelik Dönemeci: Romanda Kocaeli Mutasarrıfı Ferah Ali Paşa'nın Çerkezistan'a muhafız olarak görevlendirilmesi, buradaki icraatları anlatılırken bu vesileyle 18.yüzyılın sonundaki Çerkezlerin siyasal ve ekonomik durumu, gelenekleri ve hayat tarzları hakkında ayrıntılı bilgiler verilir.

Tüm Eserleri

• Romanları: Denizin Çağrısı, Ay Tutulduğu Gece, Cemo, Memo, Yeşil Gölge, Yonca Kız, Başka Olur Ağaların Düğünü, Kölelik Dönemeci, Bedoş, Zühre Ninem
• Hikaye Kitapları: Anadolu'dan Hikayeler, Cevizli Bahçe, Pazarlık, Pembe Kurt, Irgatların Öfkesi

İlgili Sayfalar

• Cemo Özet
• Toplumcu Gerçekçi Roman ve Hikaye
• Eser Özetleri

Yararlanılan Kaynaklar

• Kemal Bilbaşar'ın Hayatı ve Eserleri Üzerinde Bir İnceleme, Müberra Bağcı
• Kemal Bilbaşar'ın Denizin Çağrışı Romanına Psikanalatik Açıdan Bir Bakış, Ali Algül