Bağlaç Olan ki'nin Yazılışı

• Birbiriyle ilgili cümleleri ve cümle değerli sözleri bağlar. 
• Genelde eylemlerden sonra gelir.
• Bağlaç olan "ki" ayrı yazılır.

Örnekler

Dediler ki ıssız kalan türbende
Vahşi güller açmış, görmeye geldim

Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta

Müşkül budur ki ölmeden evvel ölür kişi

Arıyorum yıllar var ki ben onu
Âşıkıyım beni çağıran sesin

Yani, öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı
Yetmişinde bile, mesela, zeytin dikeceksin

De ki: Odur sarsan pencereleri
De ki: Rüzgar değil, odur haykıran!

Ve gönül Tanrısına der ki:
Pervam yok verdiğin elemden

Bilmem ki nasıl anlatsam
Nasıl, nasıl size derdimi

• Anlatıma canlılık katmak için cümle sonunda da kullanılır:

Gözüme uyku girmez ki!

Bu yol öyle uzun sürmüştü ki...

Babam geldi mi ki?

• Özneden sonra ya da isim soylu sözcüklerden sonra kullanıldığı olur:

Cânân ki gündüzleri gelmez
Akşam görünür havz üzerinde

Yağmur ki Allah'a bağlanan umut
Ellerini göğe kaldır açık tut

Bir dert ki yürekler acısı
Bir dert ki düşman başına 

• "Ki" bağlacı birkaç örnekte kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır: belki, çünkü, halbuki, illaki, mademki, meğerki, oysaki, sanki. Bu örneklerden sadece "çünkü" düzlük yuvarlık uyumuna uymuştur.

Öneri: "Ki" bağlacının bitişik yazıldığı bu sekiz sözcüğü bilmek önemli. Öğrenciler bu sekiz sözcüğü genelde "sombahçemi" kodlamasıyla hatırlamaya çalışıyor. Dikkat edilirse bu sözcükler içinde insanı şüpheye düşürecek sadece dört sözcük var: mademki, oysaki, meğerki ve illaki. Bu nedenle daha kısa ve basit bir kodlama öneriyoruz: "momi" :)

Çıkmış Soru  (2013 YGS)

Diller yeşerdikleri kültürle büyüyor, onunla zenginleşiyor. (I) Öyleki dillerin ölümüyle (II) kültürler de yitip gidiyor ve bu (III) yok oluş yalnızca o dili konuşan insanları değil, dünyayı da etkiliyor. Her (IV) on dört günde bir içlerinden biri daha sessizliğe doğru uğurlanan diller, dünya (V) mozaiğinin bir parçasını da beraberinde götürüyor.  

Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisinin yazımı yanlıştır? 

A)I.     B)II.     C) III.     D)IV.      E)V

Uyarılar

• Bağlaç olan "ki" ile ilgi eki olan "ki" karıştırılmamalıdır.
• Bağlaç olan "ki" bir ek değil sözcüktür.
• Bağlaç olan "ki" ayrı, ilgi eki ise bitişik yazılır.
• Bağlaç olan "ki" cümleden çıktığında anlamda genelde büyük bir değişim görülmez. İlgi ekinin cümleden çıkması ise cümlenin anlamını bozar. 

İlgi Eki (Zamiri)

Adların yerini tutan "-ki" ekine ilgi zamiri denir. İlgi eki bitişik yazılır. Belirtili isim tamlamalarında tamlanan durumundaki adın yerini tutar ve tamlayana bitişik yazılır:

Senin yiyeceğin kalaylı kapta
Benimki aslan ağzında (benim yiyeceğim)

Bu ev sizinkinden daha geniş. (sizin evinizden)

Dikkat

• İlgi eki kimi zaman eklendiği sözcüğü sıfat görevine getirir. Bu durumda zamir görevinden çıkar. Bu görevi yapan ilgi ekine sıfat yapan "ki" denir.

Benim mi Allah'ım bu çizgili yüz?
Ya gözler altındaki mor halkalar

Demokrasideki kusurlar yine demokrasiyle kapanır.

Uyarı: Dün, bugün, öbür sözcüklerine eklenen "-ki" eki düzlük-yuvarlaklık uyumuna girer: dünkü, bugünkü, öbürkü. 

İlgili Sayfa

• Yazım Kuralları Ana Sayfa

Çıkmış sorunun cevabı: A