Sıfat Tamlaması

• Sıfatlar, isimleri niteleyen veya belirten sözcüklerdir.
• Sıfatların adlarla kurduğu tamlamaya "sıfat tamlaması" denir.

Tatlı / diliyle insanları kendine bağlamıştı.
sıfat    isim 

Tatlı dil → sıfat tamlaması

Örnekler

Kör karanlıkta açardık paslı gözlerimizi

Soğuk bir mart sabahı... Buz tutuyor her soluk

Nasıl da geçmişti bütün bir yaz

İki yabancıyız sanki, birlikte ama yalnızız.

İçimde ikinci bir insan gibidir seni sevmek saadeti

Nasıl bir gün bu, bitmeyecek sanki.

Balkondaki serçeler ekmek kırıntılarını aceleyle atıştırıyordu.

Şiir yazdığım yıllarda aklımdan dizeler geçirir, dizeler kurardım.

Sanatı bilimden üstün tutan bir bilim adamı var mı?

Özellikleri

• Sıfatlar her zaman tamlama halinde bulunur. Sıfat tamlamasında tamlayan sıfat, tamlanan ise isimdir:

Hırçın dalgalar kıyıyı dövüyordu.

Hırçın  / dalgalar → sıfat tamlaması
(sıfat)  /    (isim)
(tamlayan) / (tamlanan)

• Tamlayan (sıfatlar) çekim eki almaz. Sıfatlar; çokluk, iyelik, tamlayan ya da durum eki aldıklarında adlaşır:

Genç insanlar bizlerden hoşgörü istiyor.

Gençler bizden hoşgörü istiyor.
(adlaşmış sıfat)

Uyarı: Sıfat-fiiller iyelik eki alsa da sıfat görevi yapabilir:

Gönderdiğin kargoyu yeni aldık.

• Birden fazla sıfat bir isim için kullanılabilir:

Serin, mavi bir gökyüzü buldum onu kuşandım.

Yeşil, upuzun kavaklıklar geride kalıyor. 

• Tamlayan farklı türdeki sıfatlardan oluşabilir:

Soğuk bir mart sabahında vardık. (niteleme, belgisiz)

• Sıfat tamlamalarında tamlayan (sıfat), birden çok ad için kullanılabilir:

Yaşlı anne ve babalar da vardı.

• Bazı sıfat tamlamalarında adla sıfatın yeri değiştirilip ada bir iyelik eki getirilerek bir sıfat grubu oluşturulur:

geniş balkon  → balkonu geniş ev

• Sıfatlar tek başına değil ancak tamlama haliyle cümlenin bir ögesi olabilir. Sıfat tamlamalarının cümledeki görevi ise aldığı ek ile belirlenir:

İkinci sınıflar gezi düzenlemiş. (özne)

İspanyol ustanın sanat tarihine bıraktığı eşsiz mirası yansıtan iki yüz yetmiş yapıt sanatseverlere tanıtıldı. (özne)

İlginç fikirlerini kendine sakla. (nesne)

Yazar, bu oyununda gazetedeki köşesinde sık sık üzerinde durduğu bir meseleyi ele almış. (nesne)

Kimsesiz çocuklara yardım edelim. (dolaylı tümleç)

Ustabaşı, saf bir adamdı. (yüklem)

Dinleme, gelişimsel ve etkileşimsel bir süreçtir. (yüklem)

İlgili Sayfalar 

• Sıfat (Önad)
• İsim (Ad)
• İsim Tamlaması
• Zamir (Adıl)