Türklerin Kullandığı Alfabeler

• Yazı, konuşulan dili belirli işaretlerle tespit eden sistemdir. Dildeki seslerin yazıdaki karşılığından oluşan bütüne ise alfabe denir.
• Türkler tarih boyunca dillerini kaydetmek için birçok alfabe kullanmışlardır.
• Türk dili, değişik dönem ve çevrelerde on üç farklı yazı sistemi ile yazılmıştır:  Göktürk, Soğd, Uygur, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Arap, Grek, Ermeni, İbrani, Kiril ve Latin alfabeleri. 
• Soğd, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Grek, Ermeni ve İbrani alfabeleri belirli dönemlerde ve sınırlı çevrelerde kullanılmıştır. 
• Bu alfabeler bir yana bırakıldığında Türklerin geniş ölçüde kullandıkları alfabeler Göktürk, Uygur, Arap, Kiril ve Latin alfabeleridir.
• Türklerin bu kadar çok alfabe değiştirmiş olmaları; çok geniş coğrafyaya yayılmış olmaları, çeşitli uygarlıklarla yakınlık kurmaları, farklı din ve kültürleri benimsemeleri ile açıklanabilir. 
• Bugünkü bilgilerimize göre Türkçenin yazımı için kullanılmış olan ilk alfabe Göktürk alfabesidir. Millî alfabemiz olan Göktürk alfabesi 38 harften oluşmaktadır. Alfabede 4 sesli, 25 sessiz, 9 da birleşik harf vardır. Kelimeler birbirinden " : " işareti ile ayrılır. Sağdan sola ve yukarıdan aşağıya doğru yazılır. Harfler birbiriyle bitişmez; taş ve eşya üzerine kazınmaya elverişlidir.

• Uygur alfabesi Türkler tarafından 8. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar kullanılmıştır. 18 harften oluşan alfabenin 4'ü sesli 14'ü sessiz harftir. Arap alfabesinde olduğu gibi harfler başta, ortada ve sonda farklı biçimde yazılmaktadır.

• Tarih boyunca Türk dilinin yazımı için en uzun süreli ve en yaygın olarak kullanılan yazı sistemi Arap alfabesidir. Bu alfabe 10. yüzyıl ortalarından 20. yüzyıl ortalarına kadar kullanılmıştır. Eski yazı olarak da bilinen bu alfabe sağdan sola doğru yazılır.  Arap alfabesi 1 Kasım 1928'de Latin harflerin kabulü ile değişmiştir.

İlgili Sayfalar

• Yazılı Dönem