Yahya Akengin (1946)

Yahya Akengin

• Şair ve yazar.
• 1946'da Bayburt’un Güçlü köyünde doğdu. 
• Muhafazakâr bir çevrede yetişti.
• Erzurum Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümünü bitirdi.
• Çeşitli okullarda Türkçe ve edebiyat öğretmenliği yaptı.
• TRT Ankara Radyosu Tiyatro Dairesinde çalıştı.
• Yazın hayatına Hisar dergisinde başladı.
• Yazı ve şiirleri 1968 ile 1980 arasında Hisar dergisinde düzenli olarak yayımlandı. Hisar kapandıktan sonra yazı hayatını çeşitli dergilerde sürdürdü.
• Kurucuları arasında yer aldığı İLESAM'da (Türkiye İlim ve Edebiyat Eserleri Sahipleri Birliği) bir süre başkanlık görevini yürüttü.
• 1996’da kırk kişilik bir kadro ile Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfını (TÜRKSAV) kurdu.

Sanat Anlayışı

• Roman, tiyatro, anı, radyo oyunu, senaryo gibi birçok türde eser verse de daha çok şair ve oyun yazarı olarak tanındı.
• Hisar grubu şairlerinden biri olarak kabul edilir.
• Türk tarihi ve kültürü, geleneğe bağlılık, geçmişe özlem, milli‐manevi değerler eserlerinde öne çıkan temalardır.
• Şiirleri genellikle şekil yönünden belli kalıplara bağlı değildir. Serbest ölçünün bütün imkânlarından yararlanmaya çalıştı.
• Şiir ve romanlarında olduğu gibi tiyatro eserlerinde de halk kültürü malzemelerine yer vererek Türk kültürüne özgü ürünler meydana getirmiştir.

Eserleri

• Şiir: İstesen, Akşamla Gelen, Çağ Sürgünü, Saatler ve Çehreler, Ötelerden, Kimselere Anlatamadım, Sözümüz Var, Aşkta Bereket Var, Eylül Kuşatması, Hasat, Kırk Yıldan Şiirler

• Oyun: Eski Çarıklar, Enver paşa ve Büyük Ümitler, Aile Bağları, Son Köylü, Kulübe, Sağlık Olsun

• Roman: Dönüş Acıları, Özlem Yokuşları, Yaralı Dağlar, Oğuz Dede, Sarkaç, Aşka Verilmiş Muhtıra, Karınca Düşü

• Hikaye: Beş Hikâye Bir Destan

• Hatıra: Siyasetname ya da Bir Seçim Hikâyesi, Bir Semaverlik Muhabbet

• Senaryo: Hücumdadır Mezar Taşları

• Deneme: Gece Yarısı Yazıları

• Radyo Oyunları: Ceylan Vurmak, Torosların Öbür Yüzü, Plevne Günleri, Nene Hatun, Şirket Koltuğu

Oyunlarının Konuları

• Eski Çarıklar: Eser, Kurtuluş Savaşı sırasında Doğu Anadolu’daki bir köyü konu almaktadır. Köyde savaşı fırsat bilip halktan topraklarını alan, halka zulmedenler ile Milli Mücadele’yi destekleyenlerin mücadelesi konu edilmiştir. Geniş özet için tıklayınız.

• Enver Paşa ve Büyük Ümitler: 1909 yılında Selanik’te “Hürriyet Kahramanı Enver Paşa” olarak karşılanan ve 1918 yılına kadar Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu savaş ortamında önemli görevler üstlenen Enver Paşa’nın hikayesidir.

• Aile Bağları: Eserde genç yaşta eşini kaybeden bir kadının oğlunu okutmak için vermiş olduğu mücadele anlatılmaktadır.

• Son Köylü: Halkının şehre göç ettiği bir köye yerleşip kitap yazmaya çalışan bir adamın hikayesidir. Oyunda son iki yıldır köyde yalnız başına yaşayan Şakir Bey'in seçim zamanında reklam için kullanılma çabaları konu edilmiştir.

• Kulübe: Olaylar eşinden ve şehir hayatından bunalan birinin dağın eteğindeki bir kulübeye yerleşmesiyle başlar. Kulübede yaşayan kahramanın yerel bir gazeteye haber olmasıyla yalnızlığı sona erecektir.

• Sağlık Olsun: Marmara depremi sonrasında psikolojik olarak çöküntü yaşayan bir adamın hikayesidir. Depremin yarattığı travma nedeniyle Cemal evinde temizliğe dikkat etmeden yaşamaktadır. Cemal'in psikolojisi depremde kimsesiz kalan çocuklardan birini evlat edinmesiyle düzelecektir.

Örnek Şiiri

Birileri Var

Akşamın kıyısında, şehirde bir yolcu,
Genç ve bezgin adımlarla yürüyor,
Bir ucu sılada kalbinin, ümitlerde öbür ucu,
Terminal köşesinde uyur, sabaha dersi var.

Köyler ergenekondu, varoşlar mahşer şimdi
Uğursuzu kışkırtır, vicdansızı vurgunda
Alçağı pusu kurmuş, ava çıkmış haini,
Hırsızı kınayanın, soygunda öbür eli...

Neleri gördün, nelere katlandın sen,
Çileli milletim, vefalı yurdum,
Silkinip çıktın, her tuzaktan, her nifaktan,
Altın nesiller ödeye ödeye yaşayıp durdun

Yeniden var olma savaşında mısın yoksa?
Dert kaynatan ocaklardan “reyting” toplanıyor,
Geceleri çöplüklerde ekmek aranıyorsa,
Belli ki iş başındadır bütün fırsatçılar...

Dem vurmasın boş yere, sevgiden adâletten,
Bölmüyorsa uykularını çoğalan sefiller,
Sussun, insanlık deyip insanlığı kirleten,
Hak diyerek halkı ağlatan gafiller...

Özgürlük örtüsüyle ar perdelerini yırta yırta
Yoksulun onurunu pazara sürenler,
Her gün yeni bir cambazlık sata sata,
Ümidin, sevincin, inancın defterini dürenler...

Sardıkça sarıyorlar sebepler yumağını,
Sebep kendileri durmadan yakınırlar,
Kör gönüllerince milletin solunu sağını,
Parselleyip pazarlayan birileri var...

İlgili Sayfalar

👉 Hisarcılar

👉 Cumhuriyet Dönemi Tiyatro Yazarları

Yararlanılan Kaynaklar

• Yahya Akengin’in Şair Kimliği Ve Poetikası, Tuğba Teke
• Yahya Akengin’in Tiyatro Eserlerinde Yer Alan Halk Kültürü Unsurları Adem Gürsoy
• Yahya Akengin’in Tiyatroları Ve Tiyatroculuğu, Hilal Uludağ