Ses, Yazım ve Noktalama Konu Testi 1 Çözümü

I. Kolu kanadı kırık kuşlar gibiyiz ayrı diyarlarda
Bize saadet nasip şimdi uçuk rüyalarda
II. Hani satın alınan sevgiye alıştırılmış
Bir çocuğun her oyuncağa çabucak doyumu
III. Mademki istiyorsun öyleyse durma git
Beni düşünme rahat ol yalnız kalabilirim
IV. Gün değmemiş ormanlarda yittiğim sensin
Ömrüme ömür diye kattığım sensin
V. Sevdamın o büyüdüğü en uzun gecede bir yerdeyim
Ben uzandığım isteğe çok uzak o yerde kendimleyim  

1. Numaralanmış dizelerin hangisinde "ses düşmesi" yoktur?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

"Ses düşmesi" diye sorulursa hem ünlü düşmesine hem de ünsüz düşmesine bakılmalıdır.
I — ayır-ı > ayrı
II — çabuk-cak > çabucak
III — yalın-ız > yalnız
IV — ömür-üm > ömrüme
V — yok.
Cevap E

Su sorunu; sosyal, ekonomik ve çevresel alanlarda kendini giderek daha fazla hissettiriyor. 

2. Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü türemesi
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Ünlü düşmesi
D) Ünsüz yumuşaması
E) Ünsüz türemesi

Çözümü

A'da ünlü türemesine örnek yok.
B'de ünsüz benzeşmesi — hisset-dir/tir
C'de ünlü düşmesi — çevir > çevr-e-sel
D'de ünsüz yumuşaması — git > giderek
E'de ünsüz türemesi — his > hiss + et
Cevap A

3. Aşağıdakilerin hangisinde ayraç içinde verilen ses olayı yoktur?
A) Yayın kuruluşlarının biricik gelir kaynağı reklamlardır. (ünlü türemesi)
B) Cinsiyet, dil kullanımına etki eden bir başka sosyal faktördür. (ünsüz benzeşmesi)
C) Kamu hukuku işlemleri genellikle emredici niteliktedir. (ünlü düşmesi)
D) Taraflar içeriği değiştirme hakkına sahip değildi. (ünsüz türemesi)
E) Kulübeler, dağcılar için bir sığınak görevi üstlenmektedir. (ünsüz düşmesi)

Çözümü

A'da ünlü türemesi — biricik
B'de ünsüz benzeşmesi — et-gi > etki
C'de ünlü düşmesi — emir > emredici
D'de ünsüz türemesi — hak > hakkına
E'de ünsüz düşmesi yok
Cevap E

(I) Köylerde uygulanan kerpiç sıvaya benziyor. (II) Sağlam olsun diye eskiden deve kuşu yumurtası bile konurmuş. (III) Sıva için Almanya’dan bazı katkı maddeleri getirdiler, ne olduklarını bilmiyorum, (IV) zannedersem kerpicin daha iyi tutmasını sağlıyor. (V) Kerpicin “nefes alan” bir malzeme olması hem evin hem de içinde yaşayanların sağlığı açısından çok önemli.
4. Parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde "ünlü daralması"na örnek yoktur?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

I — benziyor (benze-)
II — diye (de-)
III — bilmiyorum (bilme-)
IV — sağlıyor (sağla-)
V'de ünlü daralması yok.
Cevap E

III. Selim, 1789’da tahta çıkmıştır. Islahatlarıyla tanınan III. Selim devrinde, mali durum gittikçe kötüye gidiyor, hazine yeni gelir kaynakları arıyordu. Ağır yenilgilerle sonuçlanan savaşlar, isyanlar, muazzam bir bütçe açığı yaratıyordu.
5. Parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz türemesi
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması

Çözümü

Ünlü daralması — ara > arıyordu
Ünsüz türemesine örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — çıkmış-tır, git-tikçe
Ünlü düşmesi — devir > devrinde
Ünsüz yumuşaması — git > gidiyor, açık > açığı
Cevap B

— Kız doğru diyorum sana. Ben vurmadım. Ben dayını çeşme yatağında inlerken buldum. Ağzı köpük içinde kucaklayıp eczaneye götüreyim dedim, elime kan bulaştı. Bir de baktım sırtından vurmuşlar. O ara bekçi yetişti. İhsan ölürken bana bir şey söylemek istedi. Ali dedi, gerisini getiremedi...
6. Keşanlı Ali Destanı adlı eserden alınan yukarıdaki replikte aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Aşınma
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Dudak ünsüzlerinin benzeşmesi

D) Ünlü düşmesi
E) Ünlü daralması

Çözümü

Aşınma — eczane
Ünsüz benzeşmesi — bulaştı, baktım, yetişti
Dudak ünsüzlerinin benzeşmesine örnek yok.
Ünlü düşmesi — ağzı
Ünlü daralması — diyorum
Cevap C

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) Hayatta hiçbir şeyim az olmadı senin kadar.
B) 90'lı yıllarda mizah da canlılık ve yaygınlaşma görülmektedir.
C) Amaç, daha barış sever bir dünya kurulmasına katkıda bulunmaktır.
D) Bu kavrama ilişkin yapılan tanımlar da imge ile benzerlik görülür.
E) Entellektüel birikim kendini daha çok edebiyatta gösterir.

Çözümü

A'da yazım yanlışı yok.
B'de bulunma durum eki (-de) ayrı yazılmış > mizahta
C'de "barışsever" bitişik yazılır. İkinci sözcüğün sıfat-fiil eki alıp kalıplaştığı sözcükler bitişik yazılır.
D'de bulunma durum eki (-de) ayrı yazılmış > tanımlarda
E'de "entelektüel" yanlış yazılmış.
Cevap A

Annelik, (I) birtakım toplumsal kodlar içermektedir. İletişim ve pazarlama stratejileri için büyük önem taşıyan (II) Anneler Günü de bu kodlardan etkilenmektedir. Toplumsal öğrenilmiş ve dayatılan değerler sonucunda annelere (III) atfedilen rollere uygun kategorideki ürün ve hizmetlerin reklamları bu dönemde ön plana çıkmaktadır. (IV) Bugüne özel tasarlanan ürün ya da hizmetler gibi değer verildiğini hissettiren, çaba gösterilerek alındığı anlaşılan duygusal (V) hediyeler de yerini çoğunlukla fiyat promosyonu motivasyonuyla alınan ürünlere bırakmaktadır.
8. Parçadaki altı çizili sözlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

"Bugün" sözcüğü içinde bulunan zaman ya da çağ anlamında kullanıldığında bitişik yazılır. Eğer parçada olduğu gibi işaret edilen bir gün ise ayrı yazılmalıdır. Parçada işaret edilen gün, Anneler Günü'dür.
Cevap D

Sultan III. Ahmet'in son oniki yıllık saltanatı ile Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın da Sadrazamlık yıllarını kapsayan Lale Devri, 1718-1730 yılları arasında yaşanmış kısa bir dönemdir. Devirin en hissedilir şekilde yaşandığı şehir ise kuşkusuz Osmanlı başkenti İstanbuldur. Bu kısa dönemin en çarpıcı mimari örneklerinden biri de III. Ahmet Çeşmesidir.
9. Bu paragrafta kaç yazım hatası yapılmıştır?
A) 2   B) 3   C) 4   D) 5   E) 6

Çözümü

Parçada 5 yazım hatası var.
I — on iki
II — sadrazamlık
III — devrin
IV — İstanbul'dur
V — III. Ahmet Çeşmesi'dir.
Cevap D

Karikatür, (I) yanlızca konuyu değil, çizim yeteneği, (II) espiri gücü, eğlence ve (III) hoş görüyü de içinde barındırır. Karikatürlerde, kişinin yüz veya (IV) vucut orantılarını (V) olağan dışı olarak büyütmek veya küçültmekle alışılmadık görüntüler elde edilir.
10. Parçadaki numaralanmış sözlerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

I — yanlızca > yalnızca
II — espiri > espri
III — hoş görü > hoşgörü
IV — vucut > vücut
V — "olağan dışı" doğru yazılmış. Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan bir­leşik kelime ve terimler ayrı yazılır
Cevap E

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Yabani gülün anavatanı Orta Asya'dır.
B) Ocak 2007’de dayımın Kars'taki çiftliğini ziyaret ettik. 

C) Bunu yapabilmek için sağlam bir altyapı gerekiyor.
D) Demir yolu taşımacılığı çok daha verimlidir.
E) Gül suyu ve gül yağı üretimi 13.yy.da Edirne’de başlamış.

Çözümü

A — "ana vatan" ayrı yazılır.
Cevap A

I. Şehirdeki tüm sokak, cadde ve yollar kapatıldı.
II. Ağaç işinde, işin özelliğine göre, farklı tutkallar kullanılır.
III. Burada yaşamayı çok seviyorum, dedi.
IV. Evet, bu bahsin en canlı noktası buradadır.
V. Genç, sesini hiç yükseltmeden derdini anlattı.
12. Numaralanmış cümlelerde "virgül (,)" kaç farklı görevde kullanılmıştır?
A) 1   B) 2   C) 3   D) 4   E) 5

Çözümü

Virgül (,) beş farklı görevde kullanılmış.
I — Eş görevli sözcükleri ayırmış.
II — Ara sözün başında ve sonunda kullanılmış.
III — Tırnak içinde olmayan alıntı cümleden sonra konmuş.
IV — Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bil­diren (evet) sözden sonra kullanılmış.
V — Anlam karışıklığını önlemek için kullanılmış.
Cevap E

Deneme (I) bir konu üzerindeki düşüncelerin kesin yargılara varılmadan ele alındığı yazılardır. Denemeler (II) daha çok sanat (III) edebiyat (IV) felsefe gibi soyut konular üzerine yazılır. Deneme (V) "ben merkezli" bir yazı türüdür. Yani denemede yazarın çıkış noktası kendisidir.

13. Numaralanmış yerlerin hangisine "virgül (,)" getirilemez?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde özneden sonra noktalı virgül konmalıdır: Denemeler; daha çok sanat, edebiyat, felsefe gibi soyut konular üzerine yazılır.
Cevap B

14. Aşağıdakilerin hangisinde noktalı virgül (;) farklı bir görevle kullanılmıştır?
A) Mizah; komik bir dürtüyle başlayan, gülümseme veya gülme gibi bir tavırla biten, genelde hoşnutluk veren bir deneyimdir.
B) Tarih öncesi dönemlerden beri bir yapı malzemesi olarak ahşap; dayanıklılığı, öz ısısı ve dokusuyla kullanım sürekliliği gösteren bir malzemedir.
C) Dinsel dogmaları reddeden aydınlanmacılar, doğa eksenli bir bakış açısını benimsemiş; doğal hukuk, doğa yasaları, doğal düzen ve doğal haklar gibi konuları ele almışlardır. 

D) Şarkı sözlerinde görülen çeşitli düzeylerdeki gönderimler; Türk halk şiiri, klasik Türk şiiri ve modern Türk şiiri olmak üzere üç bölümde ele alınmıştır.
E) Gül; şiirlerde güzelliği, rengi, ve kokusu dolayısıyla sık yer alan bir çiçektir.

Çözümü

A, B, D ve E'de noktalı virgül (;) özneden sonra kullanılmış.
C'de ise sıralı cümleleri birbirinden ayırmış.
Cevap C

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) Budizme göre insanlık bir kısır döngü içerisinde sıkışıp kalmıştır.
B) İnsanlar arasındaki deneyim, bilgi, fikir vb. aktarımlar dil vasıtasıyla sağlanır.
C) Bir süredir hiçbir şey yapmak gelmiyor içimden oysa ki ben çalışmayı severdim.
D) Çeşitli dilbilgisi kitaplarında sıkça dilin “canlı bir varlık” olduğuna işaret edilir.
E) Rüzgâr enerjisinden yararlanılan en eski makine yeldeğirmenidir.

Çözümü

A — Budizm'e
C — oysaki
D — dil bilgisi
E — yel değirmeni
B'de yazım hatası yok.
Cevap B

16. Aşağıdakilerin hangisinde bir noktalama ya da yazım yanlışı yoktur?
A) Karain mağarası, Antalya’nın yaklaşık 30 km kuzeybatısında yer almaktadır.
B) Güneş ışınları yeryüzünü hem aydınlatmakta hem de ısıtmaktadır.
C) Osmanlı mutfağının üç tür tatlısı vardır: Hamur tatlıları, sütlü tatlılar ve meyve tatlıları.
D) Kelimelerde canlılarla aynı kaderi paylaşır: Doğar, büyür, yaşlanır ve ölür.
E) Ahşap el sanatları, Düzce'nin Kaynaşlı İlçesi'nde uzun yıllardan beri yapılmaktadır.

Çözümü

A — Karain Mağarası
C — İki noktadan sonra cümle gelmiyorsa büyük harfle başlanmaz: Osmanlı mutfağının üç tür tatlısı vardır: hamur tatlıları, sütlü tatlılar ve meyve tatlıları.
D — Cümlede bağlaç olan "de" bitişik yazılmış: Kelimler de canlılarla aynı kaderi paylaşır: Doğar, büyür, yaşlanır ve ölür.
E — Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: Düzce'nin Kaynaşlı ilçesinde
Cevap B

17. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Kara tren gecikir belki hiç gelmez
Dağlarda salınır da derdimi bilmez
B) Belli ki kırmak istemiyorsun kalbimi
Kıyamam, bir de kıyamam iyi mi?
C) Yüzükoyun kapaklanıp ölmekte mümkün
Tuhaf bir hınçla bileceğiz bunu
D) Yani sen elmayı seviyorsun diye
Elmanın da seni sevmesi şart mı?
E) Ne zaman yolda bir hana rastlasam irkilirim
Çünkü sizde gizlenen dertleri ben bilirim

Çözümü

C'de bağlaç olan "de" bitişik yazılmış: Yüzükoyun kapaklanıp ölmek de mümkün
Cevap C

Barış Manço, (I) âşık tarzındaki yeni bir oluşumun temsilcisidir. Manço, halk edebiyatının bir uzantısı olarak kimi şarkılarının son kısımlarında “Barış der”, “Barış’a sorar isen” gibi (II) ifâdelerle halk şiirindeki geleneği sürdürmüştür. Tematik olarak (III) dinî ve (IV) ahlakî değerlerle örülü bu şarkılarla toplumun geneline hitap eden Manço, Ahmet Bey’in Ceketi şarkısında olduğu gibi birçok şarkısını da zaman ve (V) mekânı kurarak başlatmıştır.
18. Parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangilerinde "düzeltme işareti"nin kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) I ve IV   B) II ve V   C) I ve III   D) II ve IV   E) III ve V

Çözümü

II — Uzun okunan ünlülere sahip olsa da anlam karışıklığına neden olmayacak sözcüklerde düzeltme işareti kullanmaya gerek yoktur. Bu nedenle "ifade" sözcüğünde düzeltme işaretine gerek yok.
IV — Nispet ekinin (î) belirtme durumu ve üçüncü şahıs iyelik ekiyle karışma ihtimali yoksa kullanılmasına gerek yoktur: ahlaki, hukuki, felsefi, siyasi, azami, hayati, medeni vb.
Cevap D

19. Aşağıdakilerden hangisi ayraç içinde verilen noktalama işaretiyle ilgili değildir?
A) Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna konur. (noktalı virgül) 

B) Alıntılarda alınmayan kelime veya bölümle­rin yerine konur. (üç nokta)
C) Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde kullanılır. (ünlem)
D) Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur. (kısa çizgi)
E) Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır. (kesme işareti)

Çözümü

Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna iki nokta konur.
Cevap A

20. Aşağıdakilerin hangisinde virgül (,) farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Kebap ve köfteler; fırında, mangalda, ızgarada, kuyuda veya şişte pişirilirdi. 

B) Ekşi tercih edilen çorbalara koruk suyu, erik suyu, sirke ya da limon katılmıştır.
C) 18. yüzyıla kadar baharat olarak safran, karabiber, kişniş ve kimyon tercih edilmiştir.
D) Helva sohbetlerinde erkek, kadın ve çocuklar ayrı odalarda eğlenirdi.
E) Güllaca gül suyu, misk, kaymak, Şam fıstığı, badem ya da fındık ilâve edilmiştir.

Çözümü

B, C, D ve E'de virgül (,) özneleri ayırmış.  

A'da ise dolaylı tümleçleri ayırmış.
Cevap A

👉 Sayfanın çözümsüz hali için tıklayınız. (pdf)

İlgili Sayfalar

👉 Konularına Göre Çıkmış Sorular

👉 TYT - AYT Konu Testleri