Çekim Ekleri Konu Testi 2 Çözümlü

1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde haber kipiyle çekimlenmiş bir eylem yoktur?
A) Bilmem neden gündelik işlerle telaştasın
Kızım sen de Fatihler doğuracak yaştasın
B) Gam kasavet çekme divane gönlüm
Her zaman dünya başa dar olmaz
C) Bir an gözlerime bak ve uzat ellerini
Şimdi semalardan nur yağıyor deste deste
D) Çocukluğumun geçtiği sokakta
Biraz dolaşayım dedim
E) Kandırsın beni bırak bu renkler, bu kokular
Ne olsa bu bahçede bir şarkılık günüm var

Çözümü

Haber kipleri: şimdiki zaman, görülen geçmiş zaman, duyulan geçmiş zaman, gelecek zaman, geniş zaman.
A — "bilmem" (geniş zamanın olumsuzu)
B — "... olmaz" (geniş zamanın olumsuzu)
C — "yağıyor" (şimdiki zaman)
D — "dedim" (görülen geçmiş zaman)
E'deki eylemlerim hepsi dilek kipleriyle çekimlenmiştir: "kandırsın" (emir kipi, 3.tekil şahıs), "bırak" (2. tekil şahıs), "olsa" (şart kipi, 3. tekil şahıs)
Cevap E

Mezar (I) sütunlarının birkaçının (II) başları kopmuştu, (III) sarıkları kesilmiş başlar gibi yerdeydiler. Ötesi berisi kopmuş bu (IV) mezarların Sultan Mahmut'un (V) kininin, öldükten sonra bile peşlerini bırakmadığı eski Yeniçerilere ait olduğu söyleniyor.
2. Numaralanmış sözcüklerden hangisi iyelik eki almamıştır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

İyelik ekleri, isim tamlamalarında "tamlanan eki" görevi yapar.
(mezar) sütunlar-ı
(mezar sütunlarının) başlar-ı / sarıklar-ı
(Sultan Mahmut'un) kin-i
"Mezarların" sözcüğünde iyelik eki değil "tamlayan eki (-in)" var.
Cevap D

Paslanmış demir bir kapı açılır
Küf tutmuş kilitler gıcırdarken
Ta karanlıklar içinde birden
Bir türkü gibi yükselirsin sen
3. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) İyelik eki
B) Çokluk eki
C) Bulunma durum eki
D) Benzetme edatı
E) Duyulan geçmiş zaman kip eki

Çözümü

İyelik eki — karanlıklar iç-i
Çokluk eki — kilit-ler, karanlık-lar
Bulunma durum eki — için-de
Benzetme edatı — gibi
Duyulan geçmiş zaman kip ekine örnek yok. "Küf tutmuş / kilitler" örneğindeki -muş eki sıfat-fiil ekidir.
Cevap E

Bir noktada birleşmiş vatanın dört bucağı
Gurbet çeken gönüller kuşatmıştı ocağı
4. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Çokluk eki
B) Belirtme eki
C) Ek eylem
D) Ayrılma durum eki
E) Bulunma durum eki

Çözümü

Çokluk eki — gönül-ler
Belirtme eki — ocağ-ı
Ek eylem — kuşatmış idi (kuşatmıştı)
Ayrılma durum ekine (-den) örnek yok.
Bulunma durum eki — nokta-da
Cevap D

Korkma: Sana yakın bir köşedeyim
Dalgalar ıslatmaz yanan derini
İstiyorum yalnız ben işiteyim
Mırıltılarını, nefeslerini
5. Bu dörtlükte dilek kipleriyle çekimlenmiş kaç eylem vardır?
A) 1   B) 2   C) 3   D) 4   E) 5

Çözümü

Dilek kipleri: şart kipi (-sa,-se), istek kipi (-a,-e), gereklilik kipi (-malı,-meli), emir kipidir (kip eki yok).
Korkma (Emir kipi, II. tekil şahıs)
İşiteyim (İstek kipi, I. tekil şahıs)
Cevap B

Haliç’e giden yokuşu inmeden önce bir süre durdum, gözlerimin önüne serilen muhteşem manzarayı seyrettim.
6. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Belirtme durum eki
B) Tamlayan eki
C) Yaklaşma durum eki
D) Ayrılma durum eki
E) İyelik eki

Çözümü

Belirtme durum eki — yokuş-u, manzara-y-ı
Tamlayan eki — İsim tamlamalarından ilk sözcüğü aldığı ektir: gözlerim-in
Yaklaşma durum eki — Yönelme eki (-a,-e) olarak da bilinir: Haliç’e, önü-n-e
Bir isim çekim eki olan ayrılma durum ekine (-dan,-den) örnek yok.
İyelik eki — gözlerimin ön-ü
Cevap D

Korkmuyor bombalardan
Bağdatlı çocuklar
Savaş uçakları varsa Amerika’nın
Onların da masallarında
Uçan halıları var
7. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ek eylem
B) Ayrılma durum eki
C) II. tekil şahıs iyelik eki
D) Bulunma durum eki
E) Olumsuzluk eki

Çözümü

Ek eylem — var-sa, var (dır)
Ayrılma (uzaklaşma, çıkma) durum eki — bombalar-dan
II. tekil şahıs iyelik ekine "-(i)n" örnek yok.
Bulunma (kalma) durum eki — masalların-da
Olumsuzluk eki — kork-mu-yor (ünlü daralması olmuş / ma, me)
Cevap C

Dünyamızdaki tüm enerji kaynakları güneşten türemektedir ancak fosil kaynaklar tükenme noktasına gelmiştir. Petrol için 30 yıl, kömür için bu süre daha fazladır.
8. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ek eylem
B) Belirtme eki
C) Sıfat yapan -ki
D) Yaklaşma eki
E) İyelik eki

Çözümü

Ek eylem — fazla-dır
Belirtme ekine örnek yok.
Sıfat yapan -ki — Dünyamızda-ki (enerji kaynakları)
Yaklaşma (yönelme) eki — noktası-n-a
İyelik eki — dünya-mız, (enerji) kaynaklar-ı, (tükenme) nokta-s-ı
Cevap B

Bir kalp duracaksa
Acıdan ve ıstıraptan
O benim kalbim olsun
Senin kalbin değil
9. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Tamlayan eki
B) Eşitlik eki
C) İyelik eki
D) Ayrılma durum eki
E) Farklı türde ek eylemler

Çözümü

Tamlayan eki — sen-in, ben-im
Eşitlik ekine örnek yok.
İyelik eki — kalb-im, kalb-in
Ayrılma durum eki — acı-dan, ıstırap-tan
Farklı türde ek eylemler — duracak ise (duracaksa), kalbin değil
Çözüm B

Hangi kuşun yüreğini yarsalar bu havada
Hepsinden senin üstüne bir gönül türküm çıkar
10. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Belirtme durum eki
B) Yönelme durum eki
C) Kalma durum eki
D) Çıkma durum eki
E) Çokluk eki

Çözümü

Belirtme durum eki — yüreğ-i-n-i
Yönelme durum eki — üst-ü-n-e
Kalma durum eki — hava-da
Çıkma durum eki — Hepsin-den
Çokluk ekine örnek yok. "Yarsalar" sözcüğündeki "lar" şahıs ekidir.
Cevap E

Ayağında ipeğin en kötüsü
Sen onuncu derece memur karısı
Çileli vefakâr kadın, kalbimin yarısı
11. Bu dizelerde iyelik eki almış kaç sözcük vardır?
A) 3   B) 4   C) 5   D) 6   E) 7

Çözümü

İyelik eki almış sözcükler: ayağın, kötüsü, karısı, kalbim, yarısı
Cevap C

12. Aşağıdakilerin hangisinde ilgi zamiri kullanılmıştır?
A) Senin borcun benimkinden daha fazlaymış.
B) Bagajdaki paketleri almayı unuttum.
C) Evdeki hesap çarşıya uymamıştı.
D) Aklındakileri bizimle paylaşmayı düşünüyor musun?
E) Telefondaki tüm fotoğraflarımı silmiş.

Çözümü

Adların yerini tutan "-ki" ekine ilgi zamiri denir. Belirtili isim tamlamalarında tamlanan durumundaki adın yerini tutar ve tamlayana bitişik yazılır.
A — benimki (benim borcum)
Diğer şıklardakiler sıfat yapan -ki'dir.
D şıkkında sıfat yapan -ki alan sözcüğün (aklındakileri) önündeki isim düştüğü için ilgili sözcük ismin aldığı eki alarak isimleşmiştir. (aklındaki / düşünceleri)
Cevap A

(I) Koltuğuma uzandım, (II) rahatım
(III) Kahvem (IV) içime sindi
Başladı gecelik (V) saltanatım
13. Dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi iyelik eki almamıştır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

İyelik eki alan sözcükler: koltuğ-um, kahve-m, iç-im, saltanat-ım
II — rahat-ım (ek eylemin geniş zamanı)
Cevap B

14. Aşağıdakilerin hangisinde çokluk eki cümleye "yaklaşık" anlamı katmıştır?
A) Teyzemler yarın tatile çıkıyorlar.
B) Ali Beyler birazdan aramızda olacaklar.
C) Dağlar kadar ödevim var.
D) Yanında üç yaşlarında küçük bir çocuk vardı.
E) Hafta sonları annemi ziyarete giderdik.

Çözümü

Teyzemler — aile
Ali Beyler — saygı
Dağlar — abartı
Üç yaşlarında — yaklaşık
Hafta sonları — her
Cevap D

(I) Anamdan şair doğdum, sonradan (II) oldum sanma
Ey gafil okuyucu, genç şairlere kanma
Istırabın (III) meyvesi (IV) mısralarım acıdır
Kafiyelerdeki ilham aşkımın (V) kırbacıdır
15. Altı çizili sözcüklerden hangisi iyelik eki almamıştır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

I — (Benim) Ana-m
III — (Onun) meyve-s-i
IV — (Benim) mısralar-ım
V — (aşkımın) kırbac-ı
II — "oldum" sözcüğündeki "m" ise şahıs ekidir.
Cevap B

I. Acemi marangozun talaşı tahtasından çok olur.
II. Misafiri horoz olanın ambarında arpa kalmaz.
III. Tembele kapını ört demişler, yel eser örter demiş.
IV. Akıllı söylemeden düşünür, akılsız düşünmeden söyler.
V. Sarımsağı gelin etmişler, kırk gün kokusu çıkmamış.
16. Numaralanmış cümlelerin hangisinde "isim çekim eki" yoktur?
A) I   B) II   C) III   D) IV    E) V

Çözümü

I. Acemi marangoz-un talaş-ı tahta-s-ı-n-dan çok olur.
II. Misafir-i horoz olan-ın ambar-ı-n-da arpa kalmaz.
III. Tembel-e kapı-n-ı ört demişler, yel eser örter demiş.
IV. İsim çekim eki yok.
V. Sarımsağ-ı gelin etmişler, kırk gün koku-s-u çıkmamış.
Cevap D

Yemek yedik, çocuklarım uyudu
İniyor üstüme yavaştan
Allah’ın bembeyaz bulutu
Kederlerimi unutmuşum.
17. Dizelerde "eylem çekim eki" almış kaç sözcük vardır?
A) 2   B) 3   C) 4   D) 5   E) 6

Çözümü

Eylem çekim eki alan sözcükler: yedik, uyudu, iniyor, unutmuşum
Cevap C

Yüreğimin yaktığı ateşle hava ılık
Gök sarı, toprak sarı, çıplak ağaçlar sarı
Arkada zincirlenen yüksek Toros Dağları
Önde uzun bir kışın soldurduğu etekler
Sonra dönen, dönerken inleyen tekerlekler
18. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Çokluk eki
B) İyelik eki
C) Kip eki
D) Bulunma durum eki
E) Belirtisiz isim tamlaması

Çözümü

Çokluk eki — etek-ler, tekerlek-ler...
İyelik eki — (benim) yüreğ-im
Dizelerde çekimli bir eylem yok, bu nedenle kip eki de yok.
Bulunma durum eki — arka-da
Belirtisiz isim tamlaması — Toros Dağları
Cevap C

19. Aşağıdakilerin hangisinde haber ve dilek kipiyle çekimlenmiş eylemler birlikte kullanılmıştır?
A) Adın kurtuluştur ama söylememeliyim 
Can kuşum, umudum, canım sevgilim
B) Ne vakit bir yaşamak düşünsem 
Bu kurtlar sofrasında belki zor
C) Yalnız bırakmayın beni hâtıralar
Az yanımda kal, çocukluğum
D) Çek ciğerlerine, bir nefes daha çek
Bu rüzgâr her vakit böyle esmeyecek
E) Ne varsa göreceğimiz, baharı, güzü 
Her saadet senin altında gökyüzü

Çözümü

A — gereklilik kipi (söylememeliyim)
B — şart kipi (düşünsem)
C — emir kipi (bırakmayın)
D — "çek" emir kipi / "es-me-y-ecek" gelecek zaman
E'de çekimli eylem değil ek eylem almış bir isim var: var ise (varsa)
Cevap D

20. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ek eylem kullanılmıştır?
A) Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz
B) Aysel git başımdan seni seviyorum
C) Aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın
D) Ağaran şafaklara bu kan nerden damlıyor
E) Dolu dizgin koşuyorlardı akından akına

Çözümü

Ek eylemin iki görevi vardır: İsim soylu sözcükleri yüklem görevine getirmek ve basit zamanlı eylemleri birleşik zamanlı eyleme dönüştürmek.
E'de "koşuyorlardı" sözcüğü birleşik zamanlı bir eylemdir.
Cevap E

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.