Laytmotif Nedir?

Müzikten edebiyata geçmiş bir anlatım tekniğidir.
"Öncü motif" ya da "ana motif" olarak da ifade edilir.
Laytmotif, özellikle roman ve hikâyede ana duygu ya da düşünceyi ifade etmek için eserde sık sık tekrarlanan sözcük, sözcük grubu ya da cümledir.
Başka bir deyişle eserde anahtar rol üstlenen sembolik söz kalıplarıdır.
Laytmotif esere yazar tarafından bilinçli olarak yerleştirilir.
Yazarlar laytmotif ile eserin çok katmanlı yapısında okura belirli ipuçları vererek okuru kurmacanın atmosferine hazırlar.
Ancak kurmacaya dâhil olan her tekrar laytmotif özelliği göstermez. Bu tür tekrarların laytmotif olabilmesi için eserin düşünsel örgüsü içinde özel bir anlam taşıması gerekir.

Laytmotifin İşlevleri

Esere akıcılık, devamlılık, bütünlük katar.
Eserdeki konunun, kahramanın ya da iletilmek istenen mesajın daha belirgin hâle gelmesini sağlar.
Müzikal bir atmosfer, ritim ve ahenk oluşturarak eserin estetik değerine katkı sağlar.
Karakterin iç dünyasıyla ilgili önemli işaretler verir.
Çağrışım yoluyla daha önce bahsedilen bir durum ya da olayı hatırlatabilir.

Örnek

Yaşar Kemal'in "Sarı Sıcak" adlı eserinde hikâyenin kahramanı olan çelimsiz küçük çocuğun kollarının "incecik" olduğu bir laytmotif olarak eserde sıklıkla vurgulanmıştır. Hikâyenin kurgusunda küçük çocuğun karşısına bedensel güç gerektiren zor bir iş koyan yazar, bu sayede bir karşıtlık oluşturur. Çelimsiz olmasına rağmen var gücüyle çalışan çocuk hikâyenin sonunda emeğinin karşılığını alacaktır.
Aşağıda hikâyede laytmotifin geçtiği yerlerden örnekler verilmiştir:

"Gözleri incecik kolda. Şimdiye kadar, çocuğun bunca zayıf olduğunun farkına neden varmadığına şaşıp kalıyor."
"Daha parmak kadar. Kemikleri kırılacak, öyle ince işte..."
"Kadın, mırıltı halinde, korka korka: "Kolu öyle ince ki..."

Yararlanılan Kaynaklar

Romanda "Leitmotif / Öncümotif"in İşlevi Üzerine: Kusma Kulübü, Tolga Bayındır
Orhan Kemal’in Murtaza Romanında Laytmotif Tekniğinin Kullanılışı, Müberra Bağcı
Öyküde Gizli ve Açık Laytmotifler Vüsat O. Bener ve Ergin Çiftçi Örneği, Dinçer Apaydın
Yaşar Kemal'in Sarı Sıcak Adlı Hikâyesinde Metnin İç İşleyişinde Bir Gösterge Birimi Olarak Leitmotiv Tekniği, İlknur Ay

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.