A) Kına beni, arkadaşım kına
Yalnız, şunu bil ki rahattır içim
B) Unutmaktan yorgun
Beynim bir sonbahar sarayı
C) Yaş ilerliyor... Artık geçti bizden
Kişi ev bark edinmeli vakitken
D) Alıp koklamak o gülü
Hangi baharda
E) Bir yabancı geçip gidiyor bir yerlere
Ve başlıyor bir coşku birdenbire
Çözümü
A) yalın - ız > yalnız
B) beyin - im > beynim
C) ileri - le - yor > ilerliyor
D) koku - la - mak > koklamak
E'de "başlıyor" sözcüğünde ise ünlü düşmesi değil ünlü daralması var: baş-la-yor > başlıyor
Cevap E
Celile Hanım, biricik oğlunun bu denli sinirlenmesine akıl erdiremedi. Onun daha çok öfkelenmesini önlemek için soru da sormaktan çekinmiş, yatağın baş ucunda sessiz sedasız bir süre daha oturduktan sonra, "Hoşça kal Nazım, Allah iyilik versin yavrum." diyerek revirden çıkmıştı.
2. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz türemesi
C) Ünlü türemesi
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz benzeşmesi
2. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz türemesi
C) Ünlü türemesi
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz benzeşmesi
Çözümü
Ünlü daralması — demek > diyerek
Ünsüz türemesine örnek yok.
Ünlü türemesi — bir-i-cik
Ünlü düşmesi — oğul > oğlunun
Ünsüz benzeşmesi — çık-mış-dı > çıkmıştı
Cevap B
Sanki karnında fazla yaramazlık mı ettim
Senden istemiyordum ne tacı ne sarayı
Karnında yaşıyordum, kâfiydi saadetim
3. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünlü değişimi
C) Ünlü düşmesi
D) Ünlü türemesi
E) Ünsüz yumuşaması
Çözümü
Ünlü daralması — iste-me-yor-du-m > istemiyordum / yaşa-yor-du-m > yaşıyordum
Ünlü değişimi — sen-e > sana
Ünlü düşmesi — karın > karnında
Ünlü türemesine örnek yok.
Ünsüz yumuşaması — taç > tacı
Cevap D
Yalnız benim mi değil
Daha dünkü çocukların da zonkluyor şakakları
Azıcık geri çekilip bakıyorum
Göz alabildiğine deli incir tarlaları
4. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü türemesi
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünlü düşmesi
E) Ulama
Çözümü
Ünlü türemesi — az-cık > azıcık
Ünlü daralması — zonk-la-yor > zonkluyor
Ünsüz benzeşmesine örnek yok.
Ünlü düşmesi — yalın-ız > yalnız
Ulama — göz alabildiğine
Cevap C
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlü daralmasına örnek yoktur?
A) Aşklarının tarihi bir şehrin tarihidir diyorum
Gün gelir aşklarıyla anılır şehirler anılırsa
B) Niyetim sevdalı sözler etmek de olmasa
İzmir için ne yazarsam sana adıyorum
C) Kırmızı bir at oluyor soluğum
Yüzümün yanmasından anlıyorum
D) Ve sanki yağ gibi kayıp gidiyor
Bir balık ellerimin arasından
E) Seni düşünüyorum seni, beyaz ellerin
Gözlerini kapıyor ıslak melteme karşı
Çözümü
A — demek > diyorum
B — adamak > adıyorum
C — anlamak > anlıyorum
D'de ünlü daralmasına örnek yok.
E — kapamak > kapıyorum
Cevap D
Eskisi gibiyim yine, öyle sevecen, sıcak
Ve yalnızca bir düşte yanıyor yüreğim
İçimde başkaldıran özlemle çabucak
Alçacık evimize döneceğim
6. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz düşmesi
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz benzeşmesi
Çözümü
Ünlü daralmasına örnek yok.
Ünsüz düşmesi — alçak-cık > alçacık
Ünsüz yumuşaması — yürek-im > yüreğim
Ünlü düşmesi — ısı-cak > sıcak
Ünsüz benzeşmesi — düş-de > düşte
Cevap A
Böyle hayaller kuracağınıza etrafımıza dönüp baksanıza... Zonguldak’tasınız; çevrenizde canlı, ilgi verici bir hayat kaynıyor. Bilin ki yalnız hayal gücüne dayanan sanat bugün yaşamıyor.
7. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünlü düşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz türemesi
E) Ünsüz yumuşaması
Çözümü
Ünlü daralması — kaynamak > kaynıyor / yaşamak > yaşıyor
Ünlü düşmesi — çevir-e > çevre, çevrenizde / yalın-ız > yalnız
Ünsüz benzeşmesi — Zonguldak-da > Zonguldak'ta
Ünsüz türemesine örnek yok.
Ünsüz yumuşaması — kur-acak-ınız-a > kuracağınıza
Cevap D
Kibir bir canavar gibi bekliyor pusuda
Tıpkı bir volkan gibi uykusu da
Kalbini kurban veriyor
Sen aşkın talibi, o galibi olmaya tutkun
Yok korkusu da
Ki tek bir hayat var, biliyor
8. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisine birden fazla örnek vardır?
A) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ulama
E) Ünlü daralması
Çözümü
Ünlü düşmesi — uyu-gu > uyku
Ünsüz benzeşmesi — tut-gun > tutkun
Ünsüz yumuşaması — kalp-ini > kalbini / talip-i > talibi / galip-i > galibi
Ulama — sen aşkın
Ünlü daralması — beklemek > bekliyor
Cevap C
Tarık Bey sofrada yerini alsa bile, bu tartışmalardan (I) hoşlanmıyor, (II) karışmıyor, (III) ilgilenmiyordu. Koluma (IV) yapışıyor: "Modadır, bu da geçecek" (V) diyordu.
9. Parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangisinde ünlü daralması yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözümü
Türkçede "a-e" ile biten eylem kök ya da gövdelerine şimdiki zaman kip eki (-yor) getirildiğinde görülür. Bu durumda eylemin sonundaki "a-e" darlaşarak (ı, i, u, ü) olur: demek > diyordu
Aynı durum olumsuzluk eki alan eylemler için de geçerlidir: hoşlanmıyor, karışmıyor, ilgilenmiyordu
Cevap D
Çözümü
Kaynaşmaya örnek yok.
Açıklama: Dörtlüğün tamamında ikinci tekil kişiye hitap edilmiş. "Yüreğine" sözcüğündeki -in, ikinci tekil şahıs iyelik ekidir: senin yüreğine.
Ünlü daralması — beklemek > bekliyorum
Ünsüz benzeşmesi — kalp-den > kalpten
Ünsüz yumuşaması — kalp-e > kalbe
Ünlü uyumlarına aykırı ek — -(i)yor
Cevap A
En büyük meselemiz budur; mazi ile nerede ve nasıl bağlanacağız, hepimiz bir şuur ve benlik buhranının çocuklarıyız, hepimiz Hamlet’ten daha keskin bir "olmak veya olmamak" davası içinde yaşıyoruz. Onu benimsedikçe hayatımıza ve eserimize daha yakından sahip olacağız. Belki de sadece aramak ve bütün kapıları çalmak kafidir.
11. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz düşmesi
C) Aşınma
D) Ünlü daralması
E) Ünsüz yumuşaması
Çözümü
Ünsüz benzeşmesi — Hamlet-den > Hamlet'ten
Ünsüz düşmesine örnek yok.
Aşınma — ne+asıl > nasıl
Ünlü daralması — yaşamak > yaşıyoruz
Ünsüz yumuşaması — bağlan-acak-ız > bağlanacağız
Cevap B
Yalnız benim mi değil
Daha dünkü çocukların da zonkluyor şakakları
Azıcık geri çekilip bakıyorum
Göz alabildiğine deli incir tarlaları
4. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü türemesi
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünlü düşmesi
E) Ulama
Çözümü
Ünlü türemesi — az-cık > azıcık
Ünlü daralması — zonk-la-yor > zonkluyor
Ünsüz benzeşmesine örnek yok.
Ünlü düşmesi — yalın-ız > yalnız
Ulama — göz alabildiğine
Cevap C
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlü daralmasına örnek yoktur?
A) Aşklarının tarihi bir şehrin tarihidir diyorum
Gün gelir aşklarıyla anılır şehirler anılırsa
B) Niyetim sevdalı sözler etmek de olmasa
İzmir için ne yazarsam sana adıyorum
C) Kırmızı bir at oluyor soluğum
Yüzümün yanmasından anlıyorum
D) Ve sanki yağ gibi kayıp gidiyor
Bir balık ellerimin arasından
E) Seni düşünüyorum seni, beyaz ellerin
Gözlerini kapıyor ıslak melteme karşı
Çözümü
A — demek > diyorum
B — adamak > adıyorum
C — anlamak > anlıyorum
D'de ünlü daralmasına örnek yok.
E — kapamak > kapıyorum
Cevap D
Eskisi gibiyim yine, öyle sevecen, sıcak
Ve yalnızca bir düşte yanıyor yüreğim
İçimde başkaldıran özlemle çabucak
Alçacık evimize döneceğim
6. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz düşmesi
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz benzeşmesi
Çözümü
Ünlü daralmasına örnek yok.
Ünsüz düşmesi — alçak-cık > alçacık
Ünsüz yumuşaması — yürek-im > yüreğim
Ünlü düşmesi — ısı-cak > sıcak
Ünsüz benzeşmesi — düş-de > düşte
Cevap A
Böyle hayaller kuracağınıza etrafımıza dönüp baksanıza... Zonguldak’tasınız; çevrenizde canlı, ilgi verici bir hayat kaynıyor. Bilin ki yalnız hayal gücüne dayanan sanat bugün yaşamıyor.
7. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünlü düşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz türemesi
E) Ünsüz yumuşaması
Çözümü
Ünlü daralması — kaynamak > kaynıyor / yaşamak > yaşıyor
Ünlü düşmesi — çevir-e > çevre, çevrenizde / yalın-ız > yalnız
Ünsüz benzeşmesi — Zonguldak-da > Zonguldak'ta
Ünsüz türemesine örnek yok.
Ünsüz yumuşaması — kur-acak-ınız-a > kuracağınıza
Cevap D
Kibir bir canavar gibi bekliyor pusuda
Tıpkı bir volkan gibi uykusu da
Kalbini kurban veriyor
Sen aşkın talibi, o galibi olmaya tutkun
Yok korkusu da
Ki tek bir hayat var, biliyor
8. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisine birden fazla örnek vardır?
A) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ulama
E) Ünlü daralması
Çözümü
Ünlü düşmesi — uyu-gu > uyku
Ünsüz benzeşmesi — tut-gun > tutkun
Ünsüz yumuşaması — kalp-ini > kalbini / talip-i > talibi / galip-i > galibi
Ulama — sen aşkın
Ünlü daralması — beklemek > bekliyor
Cevap C
Tarık Bey sofrada yerini alsa bile, bu tartışmalardan (I) hoşlanmıyor, (II) karışmıyor, (III) ilgilenmiyordu. Koluma (IV) yapışıyor: "Modadır, bu da geçecek" (V) diyordu.
9. Parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangisinde ünlü daralması yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözümü
Türkçede "a-e" ile biten eylem kök ya da gövdelerine şimdiki zaman kip eki (-yor) getirildiğinde görülür. Bu durumda eylemin sonundaki "a-e" darlaşarak (ı, i, u, ü) olur: demek > diyordu
Aynı durum olumsuzluk eki alan eylemler için de geçerlidir: hoşlanmıyor, karışmıyor, ilgilenmiyordu
Cevap D
Yüreğine yazıldım
Bekliyorum sıramı
Kalpten kalbe dolaş gel
Bende son bulacaksın
10. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Kaynaşma
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz yumuşaması
E) Ünlü uyumlarına aykırı ek
Bekliyorum sıramı
Kalpten kalbe dolaş gel
Bende son bulacaksın
10. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Kaynaşma
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz yumuşaması
E) Ünlü uyumlarına aykırı ek
Çözümü
Kaynaşmaya örnek yok.
Açıklama: Dörtlüğün tamamında ikinci tekil kişiye hitap edilmiş. "Yüreğine" sözcüğündeki -in, ikinci tekil şahıs iyelik ekidir: senin yüreğine.
Ünlü daralması — beklemek > bekliyorum
Ünsüz benzeşmesi — kalp-den > kalpten
Ünsüz yumuşaması — kalp-e > kalbe
Ünlü uyumlarına aykırı ek — -(i)yor
Cevap A
En büyük meselemiz budur; mazi ile nerede ve nasıl bağlanacağız, hepimiz bir şuur ve benlik buhranının çocuklarıyız, hepimiz Hamlet’ten daha keskin bir "olmak veya olmamak" davası içinde yaşıyoruz. Onu benimsedikçe hayatımıza ve eserimize daha yakından sahip olacağız. Belki de sadece aramak ve bütün kapıları çalmak kafidir.
11. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz düşmesi
C) Aşınma
D) Ünlü daralması
E) Ünsüz yumuşaması
Çözümü
Ünsüz benzeşmesi — Hamlet-den > Hamlet'ten
Ünsüz düşmesine örnek yok.
Aşınma — ne+asıl > nasıl
Ünlü daralması — yaşamak > yaşıyoruz
Ünsüz yumuşaması — bağlan-acak-ız > bağlanacağız
Cevap B
12. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz düşmesine örnek yoktur?
A) Ne yakışıklı ne de gencecikti artık
Durmadan sürdü kendisini aşk öykülerine
B) Döşekler serdim hastalara, rahat. yumuşacık
Nerde yalan dolan gördüysem kızardım
C) Güzel bir dünya için yavrum
Sıcacık ak bir somun için
D) Küçücük evlerin üzerinden
İnsanlar ağlardı durmadan
E) Mercanlara kim öpücük taşıyacak
Umutsuz martıların kör kaldığı ebemkuşağından
Çözümü
A'da ünsüz düşmesi değil ünlü türemesi var: genç > gencecik
B — yumuşak > yumuşacık
C — sıcak > sıcacık
D — küçük > küçücük
E — öpüş > öpücük
Cevap A
Sanıyorum saçlarımı okşuyor bir el
Kıpırdamak istemiyor göz kapaklarım
Yan odadan bir ince ses diyor gibi "gel!"
Ve hakikat bırakıyor hülyamı yarım
13. Bu dizelerde ünlü daralmasına kaç örnek vardır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Çözümü
okşa > okşuyor
istememek > istemiyor
demek > diyor
Cevap C
Kabarmış hıncının yankısı tamtam
Sayılı günlere işaret
Ben uzaktayım şimdi ama seni unutamam
Güzel gecem Afrika'm
Affetmez sevgilim beni affet
14. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü türemesi
B) Ünsüz türemesi
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz yumuşaması
E) Kaynaşma
Çözümü
Ünlü türemesine örnek yok.
Ünsüz türemesi — af > affetmek
Ünsüz benzeşmesi — uzak-da > uzakta
Ünsüz yumuşaması — hınç > hıncının
Kaynaşma — uzak-ta-y-ım / yankı-s-ı
Cevap A
I. Yiğit olan gizli sırrı bildirmez
Güzel olan gül benzini soldurmaz
II. Boğum boğum boğmuş ince belini
Bal zannettim ağzındaki dilini
III. Cennet, cehennemi yoktur diyenler
El hakkını alıp haksız yiyenler
IV. Perdeleri sımsıkı örtünce odamda ben
En fazla yaptığım şey ağlamak, ağlamaktı
V. Hayrattır bu akşamüstüler daima
Gün saltanatıyla gitti mi bir defa
15. Yukarıdaki dizelerin hangisinde ünsüz türemesine örnek yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
II. Boğum boğum boğmuş ince belini
Bal zannettim ağzındaki dilini
III. Cennet, cehennemi yoktur diyenler
El hakkını alıp haksız yiyenler
IV. Perdeleri sımsıkı örtünce odamda ben
En fazla yaptığım şey ağlamak, ağlamaktı
V. Hayrattır bu akşamüstüler daima
Gün saltanatıyla gitti mi bir defa
15. Yukarıdaki dizelerin hangisinde ünsüz türemesine örnek yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözümü
I. sır > sırrı
II. zan > zannettim
III. hak > hakkını
IV. sıkı > sımsıkı (Pekiştirmeli sözcüklerde kullanılan ünsüzler (m, p, r, s) de ünsüz türemesi olarak kabul edilmektedir.)
V'te ünsüz türemesine örmek yok.
Cevap E
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ses düşmesine örnek yoktur?
A) O koca sandığı ufacık kapıdan nasıl çıkaracağız?
B) Babam mühim bir iş yapıyormuş gibi etrafı inceliyordu.
C) Bu derste edebiyatın derinliklerini keşfedeceksiniz, dedi.
D) Hepimiz bir macera filminde oynayan birer kahramandık.
E) Hayallerimi durmaksızın besleyen bir şeyler vardı o zaman.
A) O koca sandığı ufacık kapıdan nasıl çıkaracağız?
B) Babam mühim bir iş yapıyormuş gibi etrafı inceliyordu.
C) Bu derste edebiyatın derinliklerini keşfedeceksiniz, dedi.
D) Hepimiz bir macera filminde oynayan birer kahramandık.
E) Hayallerimi durmaksızın besleyen bir şeyler vardı o zaman.
Çözümü
Ses düşmesi olarak sorulduğunda hem ünlü hem de ünsüz düşmesine bakılmalıdır.
A — ufak > ufacık
B'de ses düşmesine örnek yok.
C — keşif > keşfedeceksiniz
D — oyun > oynayan
E — besi > besleyen
Cevap B
İlgili Sayfalar
👉 Ses Bilgisi / Ses Olayları Ana Sayfa
👉 Ses Olayları Çıkmış Sorular
👉 Ses Olayları Çıkmış Soruların Çözümü
👉 Ses Olayları Çıkmış Sorular
👉 Ses Olayları Çıkmış Soruların Çözümü
👇 Konu Anlatımı İndir!
.png)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.