Edebi Akımlar Çıkmış Sorular ve Cevapları

1. “Gerçeği olduğu gibi yansıtmak benim işim değildir. Dış dünyayı duygu ve hayal gücüyle zenginleştirerek vermek, tabiatın güzelliklerini dile getirmek sanatın görevi olmalıdır.” görüşünü ileri süren bir sanatçı, aşağıdaki edebiyat akımlarından hangisinin savunucusu durumundadır? (2006)
A) Klasisizm B) Romantizm C) Realizm D) Natüralizm E) Sürrealizm 

Cevap:

Romantizmde duygu, coşkunluk ve hayal ön plandadır. Bunun yanında "gerçeği yansıtmaya çalışmamak "sözü bizi romantizme götürüyor. Cevap B

(I)Klasik akıma bağlı sanatçılar arasında özellikle (II)didaktik şiir türünde ürün vermiş bir ad da (III) Moliere’dir. En önemli yapıtı (IV) Fabllar’dır. Bu türdeki ürünleri ondan önce (V) Ezop denemiştir.

2. Yukarıdaki numaralanmış sözlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? (2007)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 

Cevap:

Klasisizm akımında fabl yazarı olan Moliere değil, La Fontaine'dir. Cevap C

3. Aşağıdakilerin hangisinde, belirtilen özellik birlikte verildiği akımla ilgili değildir? (2007)
A) Gözlem ve belgelere önem verme (Realizm)
B) Konuya değil, onun işleniş biçimine önem verme (Romantizm)
C) Güzelliğin, anlam açıklığında değil, kapalılıkta olduğuna inanma (Sembolizm)
D) Sanat, doğanın kopyası olmalıdır, ilkesini benimseme (Natüralizm)
E) Bilinçaltını akıl ve mantıktan üstün tutma (Sürrealizm) 

Cevap:

Konuya değil konunun işlenişine önem veren romantizm değil klasisizmdir. Cevap B

(I) Natüralizm duyularla algılanabilir gerçekliğin tıpatıp yansıtılmasını ilke edinmiştir. (II) Endüstrileşme sürecinde ortaya çıkan ekonomik ve ahlaksal bunalımla büyük kent halkının eleştirilmesi natüralizmin temel konularıdır. (III) Natüralizmin kökleri, düşünce tarihi açısından realizm içinde yer alır ama onu aşar çünkü natüralizm doğayı olduğu gibi yansıtmayı amaçlar. (IV) Natüralizmin temelinde deneysel doğa bilimlerinin verileri yatar. (V) Natüralizme göre, edebiyatın amacı, ciddi konuları, sanatlı biçimde işlemek; sanatta iyiye, gerçeğe ve güzele yönelmektir.
4. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtilenler, natüralizm akımıyla ilgili değildir? (2008)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 

Cevap:

Natüralizmde olaylar ve kişiler bilim adamı gözüyle incelendiği için yaşamın iğrenç ve çirkin yönleri de olduğu gibi anlatılmıştır. Bu nedenle V.cümle natüralizm akımıyla ilgili değildir.

Bazen düşünüyorum da eğer benim yazdıklarım hayatla ilgili değilse insanların yaşadığı nasıl bir dünya? Bana göre, tüm kitaplarım gerçeği yansıtıyor. Ama hangi gerçeği? Benim gördüğüm gerçeği. (2010 lys)
5.Bu parçada sanat anlayışını belirten yazarın aşağıdaki akımlardan hangisine bağlı olduğu söylenebilir?
A) Natüralizm B) İzlenimcilik C) Klasisizm D) Gerçeküstücülük E) Sembolizm

Cevap:
Gerçeği değil de gerçeğin bireyin üzerinde bıraktığı etkiyi anlatan akım İzlenimciliktir.

Cevap B

Bir 18. yüzyıl düşünürü olan J.J. Rousseau ister özel ister kamusal hayatımızda olsun, yaşadığımız şeylerin, aklın değil duyguların ve doğal içgüdülerin gereklerini karşılayıp karşılamadığını sormamız gerektiğini söyler. Bireyselliği ve doğayı gündeme getirir. Ona göre, gerçekliği parçalayan ve anlaşılmaz hâle getiren aklın bütün tahlilleri yapaydır.
6. Buna göre J. J. Rousseau'nun hangi hareketin öncülüğünü yaptığı ileri sürülebilir?
A) Klasisizm B) Realizm C) Romantizm D) Natüralizm E) Empresyonizm

Cevap:
Aklın yerine duyguların öne çıkması savunulduğuna göre paragraf romantizmi anlatmaktadır. Cevap C

Sorun, gerçekliğe, öykü yazarı olarak bakmak değildir. Sorun, öncelikle kendine dünyada bir yer arayan, konumunu belirlemeye çalışan insandır. Kendini anlamaya, anlamlandırmaya çalışmak, başka bir deyişle kendi yazgısını sorgulayıp üzerinde düşünme zorunluluğu duymak insani bir gereksinimdir. Bunun peşinden koşarsanız var olanlar içinde kendi yerinizi belirlersiniz. Bu size bir bakış açısı sunar. Olan bitenleri bu bakış açısıyla değerlendirirsiniz.
7. Bu düşünceleri ileri süren bir yazar aşağıdakilerin hangisiyle nitelendirilebilir? (2011 lys)
A) Hümanist B) Akılcı C) Sembolist D) Varoluşçu E) Gerçeküstücü 

Cevap:
İnsanın kendi varlığını sorgulaması temeline dayanan akım varoluşçuluktur. Cevap D

Musiki, her şeyden önce musiki;
Onun için tekli mısradan şaşma.
Kıvrak olur, erir havada sanki,
Ağır aksak söyleyişe yanaşma. 

Güzel gözler tül ardında görünsün,
Gün ışığı titremeli şiirde.
Ak yıldızlar maviliğe bürünsün
Ilgıt ılgıt sonbahar göklerinde.

8. Aşağıdaki şairlerden hangisi, bu dörtlüklerde dile getirilen anlayışa uygun şiir yazmamıştır? (2013)

A)Cenap Şehabettin 

B)Yahya Kemal Beyatlı

C)Ahmet Haşim

D)Mehmet Akif Ersoy 

E)Ahmet Hamdi Tanpınar 

Cevap:
Dizelerdeki birinci ipucu müziğin öne çıkarılması. İkinci dörtlüğün ilk dizesinde ise "anlamda kapalılık" ilkesine gönderme yapılmış ki anlatılan akım sembolizmdir. Cenap Şahabettin, Yahya Kemal, Ahmet Haşim ve Ahmet Hamdi Tanpınar'da sembolizm etkisi var ancak Mehmet Akif Ersoy realisttir. Cevap D

Romanlardaki hayalî tasvirler hep köksüz yalanlardır. İnceden inceye araştırıp soruşturmalı, tahlil etmeden hiçbir şey yazmamalı, hatta hayatta rastlanılan, az karşılaşılan olaylar bile bir eserde yer almamalıdır. Günlük hayat, hırgürle, çirkinliklerle, kıskançlıklarla, aldatmalarla örülmüş bir dokumadır. İyilikler, güzellikler, erdem sayılabilecek nitelikler, birer hayalden başka bir şey değildir, roman konusu olamaz. (9. ve 10.soruların ortak parçasıdır)
9. Bu parçada romanla ilgili olarak belirtilen düşünceler aşağıdaki yazarlardan hangisine ait olabilir? (2013 lys)
A)Hüseyin Rahmi Gürpınar
B)Abdülhak Hamit Tarhan
C)Recaizade Mahmut Ekrem
D)Ahmet Mithat Efendi
E)Sami Paşazade Sezai

Cevap:
Parçada anlatılan edebi akım realizmin bir üst basamağı olan natüralizmdir. Şıklarda verilen sanatçılar içinde natüralizm ile ilişkilendirilebilecek tek isim Hüseyin Rahmi Gürpınar'dır. Hüseyin Rahmi, edebiyatımızda sokağı edebiyata getiren sanatçı olarak bilinmektedir.

Cevap A

10.Bu parçada dile getirilen düşünceler aşağıdaki edebî akımlardan hangisiyle örtüşmektedir? (2013 lys)
A)Realizm B)Klasisizm C)Romantizm D)Empresyonizm E)Natüralizm

Cevap:

"İnceden inceye araştırıp soruşturmalı, tahlil etmeden hiçbir şey yazmamalı" sözünden natüralizm olduğu anlaşılıyor. Natüralist yazarlar olay ve kişileri bir bilim adamı tarafsızlığı ile işleyip eserlerinde tesadüflere yer vermezler. Cevap: E

Böyle bir yazı tarzında nokta, virgül, noktalı virgül gibi işaretlere lüzum yoktur; bunları kullanmak tehlikelidir bile. Noktalama işaretleri, içimizdeki akışın mutlak devamına şüphesiz engeldir. Canınız istediği kadar devam ediniz. Mırıltının tükenmek bilmeyen karakterine kendinizi veriniz. Eğer akış, yaptığınız dikkatsizlik diyeceğim ufak bir yanılma yüzünden duracak gibi olursa kaldığınız yerde durunuz. Çıkışı sizce şüpheli görülen kelimeden sonra herhangi bir harfi, söz gelimi “i” harfini, daima “i” harfini koyunuz ve böylece bu harfi izleyecek olan kelimelere elverişli anı bekleyiniz. Şiirinizin tamamlanması gecikmeyecektir. 
(11 ve 12. sorular için ortak parçadır)

11. Bu parçada dile getirilen düşünceler, aşağıda verilen akımlardan hangisinin edebî düşüncesiyle örtüşür?(2014)
A) Romantizm B) Realizm C) Parnasizm D) Sembolizm E) Sürrealizm 

Cevap:
Paragrafta düşünmeden yazmakla bilinçaltını boşaltmak kastedilmiş.İnsan gerçekliğinin bilinçaltında toplandığı düşüncesinden yola çıkan edebi akım, sürrealizmdir. Cevap E

12. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada verilen düşüncelere uygun şiir yazmıştır? 
(2014)
A) İlhan Berk
B) Fazıl Hüsnü Dağlarca
C) Necip Fazıl Kısakürek
D) Behçet Necatigil
E) Bedri Rahmi Eyüboğlu 

Cevap:
Verilen şairler arasından sadece İkinci Yeni şairi İlhan Berk, sürrealizm ile ilişkilendirilebilir.

Şair, okura gerçekleri değil, izlenimlerini duyurmaya çalışmalı; anlam belirgin olmamalı; okur, sezinlediklerinden kendisi anlamlar çıkarmalıdır. Sözcüklerin anlamlarından çok ahenkleri, oluşturacakları müzikalite önemlidir. Duyurmak ve sezdirmek için mecazlı, çağrışıma elverişli söz ve söyleyişler seçilmelidir. Üzüntü, alaca karanlık; kırmızı ve sarı vb. renkler şiirde önem taşıyan ögelerdir.
13. Bu parçada özellikleri verilen edebî akım aşağıdakilerden hangisidir? (2015)
A)Sembolizm   B)Parnasizm   C)Klasisizm   D)Kübizm    E)Romantizm 

Cevap:

Anlamın kapalı olması, sezdirmek, müzikalite, çağrışım gibi sözcükler bizi sembolizme götürür. Cevap A

Hayır, hayâl ile yoktur benim alışverişim
İnan ki ne demiş isem görüp de söylemişim
Şudur benim cihânda en beğendiğim meslek
Sözüm odun gibi olsun hakikat olsun tek
14. Bu dizelerde dile getirilen düşünce, aşağıdaki edebî akımlardan hangisi ile ilişkilendirilebilir? (2016 lys)

A)Romantizm B)Realizm C)Sembolizm D)Sürrealizm E)Klasisizm

Cevap:
Dizelerde dile getirilen düşünce, realizm ile ilişkilendirilebilir. Realizm; duygu, coşkunluk ve hayale yer veren romantizme tepki olarak doğan bir edebiyat akımıdır. Cevap B

---- akımına göre doğa görünümleri, insan hareketleri ve hiçbir somut olay, kendi kendilerine var olamazlar; bunlar duyularımızla kavradığımız birtakım görünüşlerdir. ---- akımının temsilcileri ise düşüncenin gerçek işleyişini ortaya koymak için yararlanılan saf bir ruhsal otomatizme, rüyanın sınırsız gücüne ve bugüne kadar önemsenmemiş belli çağrışım biçimlerinin üstün bir gerçekliği olduğuna inanırlar.
15.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? (2017)
A)Realizm - Natüralizm
B)Sürrealizm - Realizm
C)Sembolizm - Sürrealizm
D)Parnasizm - Klasisizm
E)Dadaizm - Parnasizm

Cevap:
Verilen boşluklara sırasıyla gelmesi gereken akımlar sembolizm ve sürrealizmdir. Parnasizme tepki olarak ortaya çıkan sembolizme göre her birey dış dünyayı öznel bir biçimde algılamaktadır. Sürrealizm, bilinçaltının ortaya çıkarılmasını amaç edinir. Bu nedenle irade yerine bireyin istem dışı yaptığı eylemlere (otomatizm) odaklanır. Cevap: C

Kapı çalınıyor. Kim geldi acaba? Kimi istersem, kimin ismini yazarsam o gelir. Yazmanın bu yararı var işte, küçük bir işaretle, canımın istediğini getiririm. İstersem fikrimi değiştiririm. Kim ne yapabilir? Hadi bakalım, kapının zili çalmadı, gelen giden yok. 
16. Bu parçada, postmodern romanın aşağıdaki hangi özelliği vurgulanmaktadır? (2017)
A) Metinlerarası ilişkilere yer verme
B) Anlatıcıyı kurmacanın parçası kılma
C) Tarihî gerçekliği yeniden oluşturma
D) Çok katmanlı bir anlatı yapısı kurma
E) Okuru, kurmacanın merkezine yerleştirme 

Cevap:
Postmodernizm geleneksel roman anlayışına karşıdır. Farklı yöntemler, farklı bakış açıları birlikte kullanılır. Paragrafta anlatıcı kurmacaya direkt müdahale ederek kurmacanın bir parçasına haline gelmiş. Cevap B

Uyumasından yararlanıp onun hakkında sessizce bilgi verelim. Özel hayatlarında hareketsiz ve başarısız olan Çehov kahramanları gibi kederliydi hep. Keder konusuna daha sonra çok döneceğiz. Kendisine adının ilk harfleriyle Ka denmesini tercih ettiğini, bu kitapta da öyle yapacağımı hemen söyleyeyim. Şimdi Erzurum garajından ayrıldıktan sonra yolculara iyi seyahatler dileyen şoför gibi ben de ekleyeyim: Yolun açık olsun Ka... Ama sizi kandırmak istemem; Ka'nın eski bir arkadaşıyım ve Kars'ta başına gelecekleri daha bu hikâyeyi anlatmaya başlamadan biliyorum ben.
17. Bu parçadan hareketle postmodern romanla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? (2018)
A) Romanın kurmaca olduğu okura hissettirilir.
B) Romanın yazılma süreci metne konu edilir.
C) Anlatıcı, kurmacanın etkin bir figürü hâline getirilir.
D) Kurmaca ile gerçeklik arasındaki sınır belirginleştirilir.
E) Doğrudan veya dolaylı biçimde okurla iletişim kurulur. 

Cevap:
Soru sanat akımlarından çok paragraf sorusu özelliği gösteriyor. Cevaba paragrafta ulaşmak mümkün. Paragrafa göre postmodern roman kurmaca ile gerçeklik birbirine karışmakta. Cevap D

Roman yazarı, bilimsel metotları uygulayan bir deneycidir. O, sadece gözlem yapılarak öğrenilebilecek şartları kaydetmez, bireyin çevre şartlarıyla mücadelesini sebep sonuç ilişkisi içinde vererek başlangıçta oluşturduğu hipotezi ispatlamak zorundadır. Onun için
en önemli şey, insan tabiatını objektif bir biçimde gözlemlemek, belli biyolojik kalıtımla doğan bir kişinin belli sosyoekonomik şartlar içinde kaderinin ne olacağını incelemektir.
18. Bu parçada sözü edilen edebi akım aşağıdakilerden hangisidir? (2018)
A)Romantizm B)Realizm C)Natüralizm D)Sembolizm E)Sürrealizm

Cevap:
Natüralizm gözlem yanında deneyi de edebiyata uygulayan bir edebiyat akımıdır. 
Natüralizmin oluşumunda Hippolyte Taine'nin Determinizm felsefesi, Claude Bernard'ın deneysel uygulamaları ile Darwin'in Evrim ve Soyaçekim düşünceleri etkili olmuştur. Cevap C

Mantığın egemenliğinden kurtulamadık daha. Uygarlık, bilimsellik ve ilerleme uğruna, insan psikolojisinin ve zihninin açıklanamaz karmaşıklığı görmezden gelindi. Mantığa uygun olmayan ve belli bir amaca hizmet etmeyen tüm yöntemler aforoz edildi. Düşüncenin çıkar gözetmez oyununa, rüyanın ve çağrışımın sınırsız gücüne bugüne değin önem verilmedi; insan ruhunu ve gerçekliğini anlamak için bunlara yönelmenin zamanı geldi. Bugüne kadar şiirin görmezden geldiği bilinç dışı bütün alanları şiirin içine çekmek için buradayız. 
19. Bu parçada dile getirilen düşünceler, aşağıdaki edebî akımlardan hangisi ile ilişkilendirilebilir? (2019)
A) Fütürizm       B) Dadaizm     C) Sürrealizm      D) Sembolizm     E) Egzistansiyalizm

Cevap:

Parçadaki "mantığın egemenliğinden kurtulmak" ve "bilinç dışı alanları şiirin içine çekmek" gibi ifadeler bizi sürrealizme götürüyor. Sürrealizm; sanatçının, bilinci etkileyen her türlü toplumsal baskıdan ve aklın denetiminden kurtularak asıl gerçeğe ulaşma çabasıdır. Sürrealizm; felsefe, edebiyat ve sanatta bilinçaltının önemini vurgulayan bir akımdır. Cevap C

---- akımında yüreğimize kitap sayfalarından ulaşılmak istenir. Bize duyurulan her heyecanın eski, çok eski bir yazardan yapılan alıntıyla doğrulanması gerekiyor gibidir. ---- akımında ise doğrudan doğruya yüreğimize, yücelik duygumuza seslenilir. İşte aradaki büyük fark bence budur. 
20. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?  (2020)
A) Klasisizm - Romantizm     
B) Realizm - Romantizm 
C) Realizm - Sembolizm 
D) Natüralizm - Sembolizm 
E) Klasisizm - Natüralizm 

Cevap:
"Çok eski bir yazardan yapılan alıntı" sözüyle kastedilen Eski Yunan ve Latin edebiyatlarıdır. Bu edebiyatları örnek alan akım klasisizmdir. Bu akımda akla ve sağduyuya önem verilir. Doğrudan yüreğimize seslenen akım ise romantizmdir. Klasisizme tepki olarak doğan romantizmde duygu, coşku ve hayal ön plana çıkar. Cevap A

Bu akımın “gerçek” anlayışı bizi nesneleri olduğu gibi değil olması gerektiği gibi, nesnenin kendisini değil manalarını vermeye çalışan bir gerçekçilikle yüz yüze getirir. Bu da doğal olarak soyutlama ve simgelemenin kapısını aralar. Zira dışarıdan görünen gerçek, özgün olamaz. Gerçek bizim tarafımızdan yaratılmalıdır. Nesnenin anlamı onun görüntüsünün arkasında saklıdır. Bir olaya inanarak, onu düşleyerek veya belgeleyerek doyuma eremeyiz. Gerçeği sanatkârın iç dünyasında bulan ve bu sebeple iç gözlem üzerinde yoğunlaşan bu sanat akımı, doğal olarak bütünüyle ferdiyetçidir. Bu noktada insanı içinde yaşadığı toplumdan hatta kendinden bile soyutlar. Geriye sadece iç ben/ruh kalır. 

21. Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerin hangisidir? (2021)

A) Ekspresyonizm  

B) Realizm 

C) Natüralizm 

D) Klasisizm 

E) Egzistansiyalizm

Cevap: 

Paragrafta söylendiği gibi gerçek olduğu gibi aktarılmıyorsa cevabın realizm ya da natüralizm olması mümkün değildir. Akla ve sağduyuya dayanan klasisizm akımının da cevap olamayacağı açıktır. Egzistansiyalizm ise insanın varoluşunu irdeleyen, insanın dünya ve evren içindeki yerini sorgulayan bir akımdır. Ekspresyonizm yani dışavurumculuk akımında dış dünyanın olduğu gibi aktarılmasına karşı çıkılmıştır. Bu akımda sanatçılar, dış dünyada bulamadığı mutluluğu kendi iç dünyasında ararlar. Cevap A

XX. yüzyılın toplumlarda yarattığı travma ve güvensizlik hislerinin bir neticesi olarak ortaya çıkan bu akım, aklı reddederek hayal ve ötesini işlemeyi amaçlar. Sanatın pek çok alanında özellikle şiirde etkili olan bu akımın savunucularına göre akıl yoluyla kurulmuş sistemler ve düşünce biçimleriyle, bilinçaltının ortaya çıkması mümkün değildir. Bu yüzden akıl perdelemesinden kurtulup içinden geldiği gibi anlatmak, her türlü estetik ve ahlaki kaygıdan sıyrılıp düşüncelerini sağaltmak bu akımı benimseyen sanatçıların en önemli dayanağıdır. Sanatçılar bunu yaparken de rüyanın gücünden, daha önce ihmal edilen çağrışım biçimleri ve çıkarsız düşünceden yararlanarak tarif edilmesi ve anlaşılması zor imge, dil ve biçimlere başvurur.
22. Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerden hangisidir?
A) Egzistansiyalizm
B) Dadaizm
C) Sembolizm
D) Sürrealizm
E) Empresyonizm

Cevap:
Sürrealizm; sanatçının, bilinci etkileyen her türlü toplumsal baskıdan ve aklın denetiminden kurtularak asıl gerçeğe ulaşma çabasıdır. Parçadaki en önemli iki ipucu: "aklın reddedilmesi" ile "bilinçaltını ortaya çıkarmaya çalışmak"tır. Cevap D

---- akımında sanatkâr; hayat, insan ve tabiat karşısında objektiftir. Onlar bireyin duygu ve hayallerinin esas olduğu lirik ve romantik şiirin yerine nesnel bir şiir isterler. Bu bakımdan dış dünyanın güzelliklerini açık bir nesnellik içinde anlatmayı tercih ederler. ---- akımında ise sanatkâr görülenin ve algılananın dışına çıkar. Onlara göre tabiatta duyularımızla algıladığımız her nesne, bir varlık özünün dış görüntüsünden başka bir şey değildir. Asıl gerçek ise söz konusu görüntünün arkasında gizlidir. Sanatkârın görevi de gizli manayı eserinde vermesi, en azından sezdirmesidir.  

23. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?  

A) Natüralizm - Romantizm
B) Realizm - Sürrealizm
C) Parnasizm - Sembolizm
D) Realizm - Romantizm
E) Parnasizm - Natüralizm

Cevap:

Parnaslar, duygusallıktan ve öznellikten uzaktır. Şair, eserinde kişiliğini gizleyerek dış dünyayı nesnel bir bakışla gözlemler. Bu nedenle ilk edebi akım parnasizm. Şiirde anlamın kapalı olması ise sembolizmin belirleyici özelliğidir. Cevap C

İlgili Konu

Edebi Akımlara Giriş