Promete

Kalbinde her dakika şu ulvî tahassürün
Minkâr-ı âteşînini duy, daima düşün:
Onlar niçin semada, niçin ben çukurdayım?
Gülsün neden cihan bana, ben yalnız ağlayım?
Yükselmek asûmâna ve gülmek, ne tatlı şey!
Bir gün şu hastalıklı vatan canlanırsa... Ey
Müştak-ı feyz ü nur olan âti-i milletin
Meçhul elektrikçisi, aktâr-ı fikretin
Yüklen getir -ne varsa- bir az meskenet-fiken,
Bir parça ruhu, benliği, idrâki besleyen
Esmar-ı bünye-hîzini; boş durmasın elin
Gör daima önünde esatir-i evvelin
Gökten deha-yı nârı çalan kahramânını
Varsın bulunmasın bilecek nâm ü şânını

Tevfik Fikret

Bilinmeyen Sözcükler

Promete (Prometheus): Zeus’un insandan esirgediği ateşi çalıp insanlara veren mitoloji kahramanı.
ulvî: yüce
tahassür: özleyiş
minkâr-ı âteşîn: ateşten gaga
asûmân: gökyüzü
müştâk: özleyen
feyz ü nur: ilerleme ve ışık
âti-i millet: milletin geleceği
aktâr-ı fikret: düşüncenin dört tarafı
meskenet-fiken: miskinlik giderici
idrâk: anlayış
esmar-ı bünye-hîz: bünyeyi canlandıran ürünler
esatir-i evvel: eski masallar
deha-yı nâr: ateş dehası
nâm ü şânını: adını ve sanını

Günümüz Türkçesi

Yüreğinde her an şu yüce özlemin
Ateşten gagasını duy, hep düşün:
Onlar niçin gökyüzünde, niçin ben çukurdayım?
Gülsün neden cihan bana, ben yalnız ağlayım?
Yükselmek gökyüzüne ve gülmek ne tatlı şey!
Bir gün şu hastalıklı vatan canlanırsa...Ey
Işığı ve ilerlemeyi özleyen ulusun geleceğinin
Bilinmeyen elektrikçisi, düşünce dünyasından,
Yüklen, getir -ne varsa- biraz miskinliği giderici
Bir parça ruhu, benliği, idraki besleyen,
Vücudu canlandıran meyvelerini, boş durmasın elin
Gör daima önünde İlk Çağ mitolojisinin
Gökten ateşin dehasını çalan kahramanını...
Varsın bulunmasın bilecek adını ve sanını

Şiire Dair

II. Meşrutiyeti bayram havasında karşılayan Fikret, İttihat ve Terakki'nin politikaları sonrasında çok geçmeden bir kez daha hayal kırıklığına uğrar. Siyasetten ümidini kesen şair, ülkenin kurtuluşunu sadece gençlerde görmeye başlar. Haluk'un Defteri, şairin oğlu Haluk üzerinden gençliğe seslendiği şiirlerden oluşan eseridir. Promete de bu kitaptaki şiirlerden biridir.
Fikret'in şiirine isim olarak seçtiği Promete, Yunan mitolojisine göre Tanrılar Kralı Zeus’un insandan esirgediği ateşi insanlara veren tanrıdır. Fikret şiirde aklın, özgürlüğün ve insan iradesinin sembolü olan Promete'nin üzerinden beklentilerini dile getirir. Şiirin girişinde, Batı'nın neden gerisinde olduğumuzun gençler tarafından sorgulanması gerektiğini ifade eder. Yeni nesil, bilinçli olmalı ve mevcut durumu sorgulamalıdır. Geçmişten ders alan, pozitif bilimlere bağlı bir gençlik, toplumu daha iyiye daha güzele taşıyacaktır. Gençlik evvel zaman masallarından ders alacaksa da kendisine örnek olarak Promete'yi almalıdır.

İlgili Sayfa

👉 Tevfik Fikret'in Şiirleri (Günümüz Türkçesi)