Samiha Ayverdi (1905 - 1993)

Samiha Ayverdi
  • Düşünce insanı, mistik yazar. 
  • 1905 yılında İstanbul’da Meliha Hanım ve Yarbay İsmail Hakkı Bey’in kızı olarak dünyaya geldi.
  • Çok küçük yaşlardan itibaren aile içinde eğitim almaya başlayan Ayverdi’nin kültür ve tarih bilinci kazanmasında anneannesi, dedesi ve annesinin yanı sıra eve gelip giden sanat ve bilim insanlarının da önemli bir yeri vardır.
  • 1921 yılında Süleymaniye Kız Numune Mektebini bitirdi. 
  • Sonrasında tarih, tasavvuf, felsefe ve edebiyat alanlarında özel öğrenim görmüş, Fransızca dersleri almış, güzel sanatlarla ilgilenmiştir. 
  • Samiha Ayverdi’nin düşünce dünyasını asıl etkileyen kişi, Ümmü Ken’an Dergâhı Şeyhi Kenan Rifâî'dir (öl.1950).
  • Ayverdi, 1927 yılına kadar da bu dergâhta eğitim alır. 
  • Hayatını bu dergahta kazandığı tasavvuf anlayışı çerçevesinde sürdürmüştür.
  • Muhafazakâr, maneviyatçı ve milliyetçi bir kimliğe sahiptir.
  • Osmanlı tarih ve kültürüne ait hayranlığı ve geniş bilgisiyle tanınmıştır.
  • Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfının kurucu üyesidir.
Sanat Yaşamı
  • Roman, hikâye, mensur şiir, deneme, araştırma-inceleme, günlük, hatıra, gezi, mektup türlerinde eserler vermiştir.
  • Eserlerinde özellikle modernleşmesinin getirdiği krizleri ortaya koyup çözümler üretmeye çalışmıştır.
  • Olaylara tasavvuf penceresinden bakmaya çalışmıştır.
  • İlk yazıları Necip Fazıl Kısakürek'in çıkardığı Büyük Doğu mecmuasında yayımlanır. 
  • Büyük Doğu’dan sonra Resimli İstanbul Haftası, Fatih ve İstanbul, Türk Yurdu, Havadis, Ölçü, Hür Adam, Anıt, Türk Kadını, Tercüman, Kubbealtı Akademi Mecmuası ve Türk Edebiyatı gibi yayın organlarında yazıları çıkar.
  • 1938-1950 arası sekiz roman yayımlayan yazar, sonrasında hatırat, makale, deneme, tarih, biyografi, mektup türlerinde eserler verdi.
  • Eserlerinde söz oyunlarına yönelmemiş, sanat yapma endişesi taşımamıştır. 
Önemli Eserleri
  • Roman: Aşk Budur, Batmayan Gün, Ateş Ağacı, Yaşayan Ölü, İnsan ve Şeytan, Son Menzil, Yolcu Nereye Gidiyorsun, Mesih Paşa İmamı

  • Anı-Roman: İbrahim Efendi Konağı

  • Hikâye: Mabedde Bir Gece
  • Mensur Şiir: Yusufçuk, Hancı, Dile Gelen Taş

  • Anı: Bir Dünyadan Bir Dünyaya, Hatıralarla Baş Başa, Rahmet Kapısı, Hey Gidi Günler Hey, Küplücedeki Köşk, Ah Tuna Vah Tuna, Ne İdik Ne Olduk, Bağ Bozumu, Ratibe, Ezeli Dostlar, İki Aşina
İbrahim Efendi Konağı
Eserde Meclis-i Maliye Reisi İbrahim Efendi ile çevresi konu edilmiş, olayların geçtiği konak ise Osmanlı Devleti’ni sembolize ederek devletin yıkılış süreci, konak ile özdeşleştirilerek verilmiştir. Biyografi-anı nitelikleri ağır basan eser, sanatçının kendisinden önceki döneme geniş yer vermesiyle tarihî roman, şahit olduğu devirleri her yönüyle ele almasıyla dönem romanı olarak değerlendirilmeye müsaittir.

İnsan ve Şeytan

Roman, ilk önce şöhretin sonra da şehvetin kölesi olan bir adamın hikayesidir. Eser, iki zıt kadın karakter üzerine kuruludur. Lale; şehvet düşkünü, maddeci, serbest tavırlı ve hercai bir tiptir. İsmet ise yazarın özellikle örnek olarak çizdiği mükemmel kadın tipidir.
Batmayan Gün
Hayatın daha çok tasavvufî açıdan ele alındığı bir romandır. Eserin ana kahramanı Aliye adındaki bir genç kızdır. Aliye, akranlarından farklı olarak hayatın anlamını arayan, günlük olayların ötesindeki manaya hâkim olmak isteyen biridir. Ona bu konuda yol gösteren ise kendisi iki yaşında iken vefat eden dedesi İrfan Paşa’nın hatıralarıdır.
İlgili Sayfalar
Yararlanılan Kaynaklar
  • Samiha Ayverdi Yazınında Mekan Algısı, Dilek Keleş
  • Samiha Ayverdi'nin "Batmayan Gün" Romanında Kadın Kimliği Üzerine Bir İnceleme, Mustafa Sıddık Karagöz
  • Samiha Ayverdi'nin Eserlerinde Tasavvufî Hayatın Yansımaları, Kadir Özköse

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.