Sodom ve Gomore

Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun 1928'de yayımlanan romanı.
Romanda, Birinci Dünya Savaşı sonrasında işgal altındaki İstanbul'da yaşanan ahlaki çöküntü işlenir.
Yazar, kutsal kitaplarda lanetlenen iki şehrin adını romanına vermiştir. Sodom ve Gomore, Tevrat'a göre Lût ve İbrahim devrinde, Filistin diyarının türlü ahlak bozukluklarıyla Tanrının gazabına uğramış iki büyük şehridir.
Yazar lanetlenmiş bu şehirler ile işgal karşısında kayıtsız kalan, yozlaşmış bir tabakanın yaşadığı İstanbul arasında bir benzerlik kurmuştur.
Eserde; Batı hayranı Türkler, alafrangalığa özenen züppeler ile emperyalistlerle iş birliği içinde olanların yer aldığı geniş bir kesim ele alınır.

Özet

On dokuz bölümden oluşan romanın odak noktası işgal altındaki İstanbul’dur. İstanbul'da bir kesim Anadolu’da başlayan Millî Mücadele'ye yüz çevirmekle kalmayıp düşman güçleriyle iş birliği yapmaktadır. İstanbul'da kimi kadınlar İngiliz, Fransız subaylarıyla beraber olmakta sakınca görmemektedir.
Captain Gerald Jackson Read, Major Will, Captain Marlow, Madam Jimson gibi yabancılar ve Leyla, Azize Hanım, Sami Bey gibi Batı hayranı Türkler ile Leyla’ya olan aşkı ile vatan sevgisi arasında kalan Necdet romanın öne çıkan kişileridir.
Sami Bey, Duyun-ı Umumiye'de uzun zaman çalıştığı için daha işgal öncesinde yabancılarla haşır neşir olmuş biridir. Kızı Leyla Amerikan Kolejinde okumuş, milli bir terbiye almamış bir tiptir. Sami Bey ve çevresi yabancılara yakın olmakla değer kazandıklarına inanan tiplerdir. Leyla, babasının da etkisiyle yabancılarla samimi bir hayat sürmektedir. Leyla, yabancılara karşı düşmanca bir tutum takınan ve iyi bir eğitim almış olan Necdet ile nişanlıdır.
Halasının kızı olan nişanlısının özellikle İngilizlere karşı ilgisi, Necdet'teki kıskançlığı ve İngiliz düşmanlığını körüklemektedir.
Leyla işgal kuvvetleri subaylarından Captain Jackson Read ile arkadaşlığını ilerletir. Necdet, Leyla ve Read arasındaki yakınlığa daha fazla dayanamaz ve Leyla’dan ayrılır. Necdet’in kendisinden ayrılması üzerine Leyla, işgal kuvvetlerinden subaylar ve Amerikalı zenginler ile dostluğunu daha da arttırır.
Kocasının ölümünün ardından Madam Jimson, çevresine olan hakimiyetini artırır. Leyla'yı kıskanarak onu tamamen yalnız bırakmak ister. Eski aşığı Read ile yeniden yakınlaşır. Madam Jimson'ın ihtirasları ile yalnız kalan Leyla sinir krizleri geçirmeye başlar. Leyla'nın iyileşmesi için Avrupa'ya gitmesi uygun görülür. Leyla'dan habersiz seyahatin masraflarını Necdet öder.
Bu arada, Türk ordusunun Anadolu'daki başarısı İstanbul'daki işgal kuvvetlerini şaşırtır. Sami Bey ve çevresi olanlara inanmakta zorlanır. İyileşerek dönen Leyla'yı görmek için Sami Bey'in kapısını çalan Jackson Read'e kapı açılmaz.
İstanbul işgalden kurtarılmış, yabancı subaylar İstanbul'dan ayrılmıştır. Leyla'ya olan zaafından en sonunda sıyrılan Necdet için Leyla artık bir şey ifade etmemektedir.

İlgili Sayfalar

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Milli Edebiyat Roman Özetleri

Yararlanılan Kaynaklar

Sodom ve Gomore'de Bir Gönderge Olarak Kutsal Metinler, Ayşe Nur Özdemir
Halide Edip, Yakup Kadri ve Reşat Nuri'nin Romanlarında Nesil Çatışmaları, Abdülkadir Hayber