Ses Olayları Konu Kavrama Testi Çözümü

1. Aşağıdakilerin hangisinde hem ünlü düşmesi hem de ünsüz benzeşmesi vardır?
A) Ölüm Allah’ın emri ne denir.
B) Ben senin derdini çekemem gönül.
C) Sırat kıldan incedir kılıçtan keskincedir.
D) Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına.
E) Ağaçlar kolum kanadım kadar benim.

Çözümü

C — Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına
gönlümü — ünlü düşmesi
yaptım — ünsüz benzeşmesi
Cevap D

Ve hazzı sıcak bir somun gibi
İkiye yardılar ortasından
Bölüştüler
2. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz türemesi
C) Ünlü düşmesi
D) Ünsüz düşmesi
E) Kaynaşma

Çözümü

Ünsüz benzeşmesi — bölüş-dü > bölüş-tü
Ünsüz türemesi — haz > hazzı
Ünlü düşmesi — ısı > sı-cak
Ünsüz düşmesine örnek yok.
Kaynaşma — iki-y-e
Cevap D

Nedir bir türlü sırrını anlamadık
Kimdir bizimle böyle şaka ediyor
Hangi cebimi karıştırsam yalnızlık
3. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz yumuşaması
C) Ünsüz türemesi
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ulama

Çözümü

Ünlü düşmesi — yalın-ız > yalnız
Ünsüz yumuşaması — etmek > ediyor, cep > cebimi
Ünsüz türemesi — sır > sırrı
Ünsüz benzeşmesi — karış-dır > karıştır
Ulamaya örnek yok.
Cevap E

Asıl hastalığı, kanser aklına gelmiyordu bir türlü. Bir gün on yıldır kapısını açmadığı eşinin yatak odasına geçmek istedi. Onun hayata gözlerini yumduğu yatağa uzandı ve bir daha uyanmamak üzere uyudu.
4. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz yumuşaması
C) Ünlü düşmesi
D) Ünsüz yumuşamasına aykırılık
E) Ünlü daralması

Çözümü

Ünsüz benzeşmesine örnek yok.
Ünsüz yumuşaması — açmadığı, yumduğu, yatağa
Ünlü düşmesi — akıl > aklına
Ünsüz yumuşamasına aykırılık — hayat-a
Ünlü daralması — gelmiyordu
Cevap A

Seninle bir yağmur başlıyor iplik iplik
Bir güzellik doğuyor yüreğime şiirden
Martılar konuyor omuzlarıma
Gözlerin İstanbul oluyor birden
5. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Düzlük-yuvarlaklık uyumuna aykırı ek
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Yönelme eki almış isim

Çözümü

Düzlük-yuvarlaklık uyumuna aykırı ek — yor
Ünlü daralması — başla > başlıyor
Ünsüz yumuşaması — yürek > yüreğime
Ünsüz benzeşmesine örnek yok.
Yönelme eki almış isim — omuz-lar-ım-a
Cevap D

Can evimden baktım sana İstanbul!
Rüzgârların anamın duası kadar serin
Beyaz şamdanlar gibi yükseliyordu
İnce kalem kalem minarelerin
6. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz düşmesi
B) Dudak ünsüzlerinin benzeşmesi
C) Ünlü değişimi
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Kaynaşma

Çözümü

Ünsüz düşmesi — yüksek > yükseliyordu
Dudak ünsüzlerinin benzeşmesine örnek yok.
Ünlü değişimi — sana
Ünsüz benzeşmesi — bak-dı-m > baktım
Kaynaşma — dua-s-ı
Cevap B

Kimi gökten, kimi yerden üşüşüp her kapıya
Giriyor, birbiri ardınca, ilâhî yapıya
Tanrı'nın mabedi her bir tarafından doluyor
Bu saatlerde Süleymaniye tarih oluyor
7. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünlü düşmesi
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ulama

Çözümü

Ünlü daralmasına örnek yok.
Ünlü düşmesi — biribiri > birbiri
Ünsüz yumuşaması — art > ardınca
Ünsüz benzeşmesi — gök-den > gökten
Ulama — tarih oluyor
Cevap A

Kalbimde hissediyorum kalbini
Sen, gözlerimde saf bir gerçek
Yüreğime bahar getiren çiçeksin
Gönül bahçemde bir kelebek
Saklı kalan gizil bir güzellik
Aşk, heyecan ve yaşamak
8. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisine örnek bulunabilir?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz düşmesi
C) Ulama
D) Kaynaşma
E) Ünsüz türemesi

Çözümü

Ünsüz benzeşmesi yok
Ünsüz düşmesi — yok
Ulama — yok
Kaynaşma — yok (kalbini sözcüğünde kaynaşma yok çünkü kastedilen sen-in kalb-in)
Ünsüz türemesi — his > hissediyorum
Cevap E

(I) Yalnız bu semti sevmek için (II) ömrümüz kısa
Yazlar (III) yavaşça bitmese, günler kısalmasa
(IV) İçtik bu nâdir içkiyi yıllarca kanmadık...
Bir böyle zevke tek bir ömür (V) yetmiyor, yazık!
9. Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerdeki ses olayları eşleştirilse hangisi dışarıda kalır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

Ünlü düşmesi — yalnız (yalın), ömrümüz (ömür)
Ünsüz benzeşmesi — yavaşça, içtik
Ünlü daralması — yetmiyor
Cevap E

Boğazdan bir gemi geçiyor
Bir hüzün çöküyor
Yüreğim sana süzülüyor
Elim sana varmak
Ayağım sana koşmak istiyor
10. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü değişimi
B) Ulama
C) Ünlü daralması
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ünsüz yumuşaması

Çözümü

Ünlü değişimi — sen > sana
Ulama — koşmak istiyor
Ünlü daralması — iste > istiyor
Ünsüz benzeşmesine örnek yok.
Ünsüz yumuşaması — yürek > yüreğim
Cevap D

Para istemiyorum
Oyuncak da istemiyorum
Ben, ben seni istiyorum baba!
Annemin ağlayışlarına uyanıyorum
Her sabah her an
Gel artık baba
Gel artık
Adımı değiştir
Adım sevgi olsun, sevinç olsun…
11. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ulama
B) Kaynaşma
C) Ünlü değişimi
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ünlü daralması

Çözümü

Ulama — sevinç olsun
Kaynaşma — ağlayış-lar-ı-n-a
Ünlü değişimine örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — değiş-dir > değiş-tir
Ünlü daralması — istiyorum (iste-), istemiyorum
Cevap C

Sevdiğim arzımı demek için sana
Bülbül söylediği dil gerek bana
Şu bağrım kül oldu hep yana yana
Onu söndürmeye sel gerek bana
12. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü değişimi
B) Kaynaşma
C) Hece düşmesi
D) Ulama
E) Ünsüz benzeşmesi

Çözümü

Ünlü değişimi — sen > sana
Kaynaşma — sön-dür-me-y-e
Hece düşmesi — bağır > bağrım
Ulama — demek için
Ünsüz benzeşmesine örnek yok.
Cevap E

İlk düşen (I) yağmur tanelerinde
(II) Toprağın (III) kokusunu
Çektiniz mi hiç (IV) ciğerlerinize
Gümbür gümbür gürlerken gökyüzü
(V) Yürekten eşlik ettiniz mi o ezgiye
13. Dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi düzlük-yuvarlaklık uyumuna uymaz?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözümü

Düzlük-yuvarlaklık uyumuna göre düz ünlülerden (a, e, ı, i) sonra düz ünlü gelmeli.
"Yağmur" sözcüğü bu uyuma uymaz.
Cevap A

Ey insan!
Umutlarını rüzgâra bırakan insan
Sevinçlerini yüreğine gömen insan
Sen ne kavgalara şahitsin
Ne fırtınalar koptu yüreğinde
Yine de umut dedin
Yine de yaşam dedin
14. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Dudak ünsüzlerinin benzeşmesi
B) Ünsüz yumuşaması
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Bulunma durum eki alan isim
E) Ulama

Çözümü

Dudak ünsüzlerinin benzeşmesine örnek yok.
Ünsüz yumuşaması — yürek > yüreğime
Ünsüz benzeşmesi — kop-du > kop-tu
Bulunma durum eki alan isim — yüreğin-de
Ulama — bırakan insan
Cevap A

Aslını ararsan
Ne mevsimlerin birbirine değdiği yeri
Ne bulutları ne karanfilleri
Ne yıldızların niçin uçtuğunu
Ne de insanların niçin göçtüğünü biliriz
15. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz yumuşaması
B) Aşınma
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz türemesi
E) Ünlü düşmesi

Çözümü

Ünsüz yumuşaması — değdiği, uçtuğunu, göçtüğünü (-dik sıfat fiil eki)
Aşınma — ne için > niçin
Ünsüz benzeşmesi — uç-duk > uçtuğunu
Ünsüz türemesine örnek yok.
Ünlü düşmesi — asıl > aslını
Cevap D

Deniz dediğin bir tarladır
Üstünde başıboş (I) rüzgar
Gönlünce at (II) oynatır
Üstünde bir (III) avuç tuzlu (IV) köpük
İçinde (V) milyonlarca yürek
16. Altı çizili sözcüklerden hangileri düzlük-yuvarlaklık uyumuna uymaz?
A) I ve V   B) II ve III   C) II ve IV   D) I ve IV   E) III ve V

Çözümü

Düzlük-yuvarlaklık uyumuna göre düz ünlülerden (a, e, ı, i) sonra düz ünlü gelmeli.
Buna göre "avuç" sözcüğü bu kurala uymaz.
Yine bu uyuma göre yuvarlak ünlüler (o, ö, u, ü) sadece ilk hecede olur. Buna göre "milyonlarca" sözcüğü de bu uyuma uymaz.
Cevap E

Dilerim Allah’tan
Meyve ağaçları sıralansın ömrüm boyunca
Hazzın biri tükenmeden
Öteki yansın dallarda alev alev
Ve rüyalarına salkımların buğusu dolsun
Cürmün çağla taşlamaktan
Yaran böğürtlen dikenlerinden
Ölümün ağulu dutlardan olsun
17. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz türemesi
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Büyük ünlü uyumuna uymayan sözcük
E) Ünlü daralması

Çözümü

Ünlü düşmesi — ömrüm (ömür), cürmün (cürüm)
Ünsüz türemesi — haz > hazzın
Ünsüz benzeşmesi — taşlamak-dan > taşlamak-tan
Büyük ünlü uyumuna uymayan sözcük — alev
Ünlü daralmasına örnek yok.
Cevap E

Kalkan koludur her kaya bir başka şehidin;
Koldur, fakat azminde kanatlardaki hız var!
Etlerle, kemiklerle örülmüştür ufuklar;
Ey Akdeniz, insan ölüsünden kapımız var!
18. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü değişimi
B) Ünlü uyumlarına aykırı ek
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ünlü düşmesi

Çözümü

Ünlü değişimine örnek yok.
Ünlü uyumlarına aykırı ek — kanatlarda-ki
Ünsüz yumuşaması — şehit-in > şehidin
Ünsüz benzeşmesi — örülmüş-dür > örülmüş-tür
Ünlü düşmesi — azim > azminde
Cevap A

Rabbim isterse sular büklüm büklüm burulur,
Sırtına Sakarya’nın Türk tarihi vurulur.
Eyvah eyvah Sakarya'm, sana mı düştü bu yük?
Bu dava hor, bu dava öksüz, bu dava büyük
19. Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünlü düşmesi
C) Ünlü türemesi
D) Ünsüz türemesi
E) Ünlü değişimi

Çözümü

Ünsüz benzeşmesi — düş-dü > düş-tü
Ünlü düşmesi — bükül-üm > büklüm
Ünlü türemesine örnek yok.
Ünsüz türemesi — rab > rabbim
Ünlü değişimi — sen > sana
Cevap C

20. Aşağıdakilerin hangisinde ayraç içinde verilen ses olayı yoktur?
A) Bir merhamettir yanan, daracık odaların,
İsli lâmbalarında, isli lâmbalarında (ünlü türemesi)
B) Ufka bakarlar; ölüm uzakta mı uzakta
Ve tabut bekler, suya inmek için kızakta (ünlü düşmesi)
C) Bir sırrı sürüklüyor, terlikler tıpır tıpır,
İzbe sofalarında, izbe sofalarında (ünsüz düşmesi)
D) Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar;
Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar (ünlü daralması)
E) Yum gözünü, kalbine her an yokluğu üfür!
Kendinden geçmek iman, kendinde olmak küfür (ünsüz yumuşaması)

Çözümü

A — ünlü türemesi (daracık)
B — ünlü düşmesi (ufka)
C'de ünsüz düşmesine örnek yok.
D — ünlü daralması (diye)
E — ünsüz yumuşaması (kalbine)
Cevap C

İlgili Sayfalar

Ses Olayları Test 1

👉 Ses Olayları Test 1 Çözümü

Ses Olayları Test 2
👉 Ses Olayları Test 2 Çözümü

Ses Olayları Test 3
👉 Ses Olayları Test 3 Çözümü

Ses Olayları Test 4
👉 Ses Olayları Test 4 Çözümü