Koca Ragıp Paşa (1699-1763)

• Osmanlı devlet adamı, şair.
• 1699'da İstanbul'da doğan şairin asıl ismi Mehmet'tir.
• Mahlası "Ragıp" olsa da daha çok "Koca Ragıp Paşa" diye bilinir.
• Devlet adamlığı ve şairliğinin yanı sıra ilim, kültür ve imar faaliyetlerine verdiği önemle tanınmıştır.
• Kendi adına İstanbul'da bir kütüphane yaptırmış, bütün eserlerini de buraya bağışlamıştır.
• Nükteleri, hazırcevaplığı ve sohbetleri ile dikkat çeken biridir.
• 1763'te İstanbul'da ölmüştür.

Edebi Şahsiyeti

• 18. yüzyıl divan şairi.
• Nedim ve Şeyh Galip'ten sonra bu yüzyılın en önemli ismidir.
• Nabi'den sonra Hikemi şiirin en önemli şairidir.
• Ancak Nabi'deki çok yönlülük ve derinlik onda yoktur.
• Şiirlerinde sıkça atasözlerine ya da atasözü değeri taşıyabilecek özlü sözlere yer vermiştir (irsalimesel).
• "Bir giden bir dahi gelmez aceb ne hikmettir", "Söyle derd-i dilini her ne çıkarsa kısmet" gibi mısralar onun üslubunda önemli bir yer tutmaktadır.
• Asıl başarısını gazel türünde göstermiştir.
• Abartılı ifadelerden uzak doğal bir söyleyişe sahiptir.
• Koca Ragıp Paşa'nın şiirleri ölümünden sonradan tanzim edilerek Divan haline getirilmiştir.

Şiirlerinden Seçme Beyitler

Miyân-ı güft ü gûda bed-meniş îhâm eder kubhun
Şecaat arz ederken merd-i Kıpti sirkatin söyler

Açıklaması: Kötü huylu insanlar, dedikodu yaparken kendi iç dünyalarını ele verir. Çingene de kahramanlığını anlatırken farkında olmadan yaptığı hırsızlıkları anlatır.

Nâdir bulunur tıynet-i kâmilde kusûr
Kem-mâyeden eyler ne kim eylerse zuhur

Açıklaması: Olgun kimselerde kusur nadir bulunur. Her kötülük mayası bozuk olan kimselerden çıkar.

Var ise bir hünerin arz ile isbât eyle
Olamaz mahz-ı mübâhât bu davaya delil

Açıklaması: Bir hüner sahibi isen onu ortaya koyarak ispat etmelisin. Sadece övünmek bu davaya delil olamaz.

Olma gâfil havaya sarf etme
Nakd-i enfâsı bil hisâb iledir

Açıklaması: Bedavaya alıp verdiğin nefeslerin bir hesabı var; gafil olma ve zamanını boşuna harcama!

İlgili Sayfalar

👉 Hikemi Tarz

👉 18. Yüzyıl Divan Edebiyatı

Yararlanılan Kaynaklar

• XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı, T.C. Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayını
• Koca Ragıp Paşa’nın Şiirlerinde Kültürel Bellek Yansımaları Süleyman Solmaz
• Belgrad Hakkında Râgıp Paşa’ya Ait Bir Risale:Fethiyye-İ Belgrad (1739) Fatma Çiğdem Uzun