Refik Halit Karay (1888 - 1965)
|
Refik Halit Karay |
- Gazeteci, millî edebiyat hikâye, roman ve mizah yazarı.
- 15 Mart 1888'de İstanbul'da doğdu.
- Maliye Başveznedarı Mehmet Halit Bey'in oğludur.
- Galatasaray Lisesinden sonra Hukuk Fakültesine geçti. Maliyede memurluk da yapan Karay, ikinci sınıfındayken hem okulu hem de memuriyeti bırakıp gazeteciliğe başlar (1908).
- Servet-i Fünun ve Tercüman-ı Hakikat'te çalışır.
- Son Havadis adıyla bir de gazete çıkarır ancak gazete tutmaz.
- Kalem ve Cem dergilerinde Kirpi adıyla yazdığı mizahî yazıları ile tanınır.
- 1909'da Fecriati'ye katılır.
- İttihat ve Terakki Partisini eleştiren yazıları nedeniyle 1913 yılında Sinop'a sürgüne gönderilmiş ve beş yıl Anadolu'nun farklı yerlerinde sürgünde kalmıştır. Memleket Hikayeleri adıyla kitaplaşacak olan hikayelerini bu sürgün yıllarında yazar.
- Sürgünden döndükten sonra çeşitli gazete ve dergilerde çalışır. İktidarda olan Hürriyet ve İtilaf Partisine girer. Bir süre sonra Damat Ferit Paşa hükumeti tarafından Posta ve Telgraf Genel Müdürü olarak atanır.
- Yunanlıların 15 Mayıs 1919'da İzmir'i işgal etmesi Anadolu'da büyük tepkilere neden olur. Havza’da bulunan Mustafa Kemal Paşa'nın bütün memlekete, direnişi telkin eden telgraflarıyla başlayan krizde Karay, İstanbul hükumetini tutar.
- Altı ay süren ilk müdürlüğünden sonra 1920'de bir kez daha Posta ve Telgraf Genel Müdürü olur ancak Damat Ferit Paşa'nın aleyhinde konuştuğu gerekçesiyle görevden alınır.
- Tekrar gazeteciliğe dönen Karay, yazılarıyla Millî Mücadele'ye karşı çıkmıştır.
- 1922’de Aydede adıyla bir mizah dergisi çıkarır. Milli Mücadele aleyhindeki yazılarına burada da devam eder.
- İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluşunu takip eden günlerde tutuklanacağı korkusuyla Beyrut’a gider.
- Gurbet Hikayeleri adıyla basılacak hikayeler bu dönemin eseridir. İkinci sürgün yılları 1938'e kadar sürer. Geçen zaman içinde yaptığı hatanın farkına varan yazar, Beyrut dönüşünde politikadan uzak durmuştur.
- Sürgün döndükten sonra ticari kaygılarla sanatsal yönden zayıf birçok roman kaleme almıştır.
Sanat Anlayışı
- Edebiyata Fecriati edebiyatında başlayan Refik Halit, 1917’de Milli Edebiyata katılır.
- Anadolu hikayeciliğinin ilk örneklerini veren Karay, realist bir hikayecidir.
- İlk sürgün yıllarında yazdığı Memleket Hikayeleri, edebiyatımızda Anadolu'yu realist tarzda ele alan ilk hikayelerdir.
- Hikayelerini olay hikayesi (Maupassant tarzı) tarzında yazar.
- En güçlü özelliklerinden biri de gözlem yeteneğidir. Sosyal çevreleri içinde ele aldığı kahramanlarını en ince ayrıntısına kadar tasvir etmiştir.
- Sade Türkçesi, doğal ve canlı anlatımıyla Türkçenin önemli ustalarından biri kabul edilir.
- Yazılarında öne çıkan diğer bir özelliği esprili anlatımıdır.
Minelbab İlelmihrab
- Refik Halit'in hatıra türündeki bu eseri, Millî Mücadele Dönemi'nin bir tarihçesi gibidir.
- Yazar, mütareke devrinden İstanbul’un düşman işgalinden kurtulmasına kadar geçen süredeki siyasi ve sosyal olayları gördüklerine ve duyduklarına sadık kalarak anlatmaktadır.
- Eser, Refik Halit gibi Millî Mücadele’ye muhalif kişilerin bakış açılarını göstermesi açısından da önemlidir.
Eserleri
Hikaye:
- Memleket
Hikayeleri
- Gurbet
Hikayeleri
Roman:
- İstanbul'un
Bir Yüzü (İstanbul'un İç Yüzü)
- Yezidin
Kızı
- Çete
- Sürgün
- Anahtar
- Bu
Bizim Hayatımız
- Nilgün
- Yer
Altında Dünya Var
- Dişi Örümcek
- Bugünün Saraylısı
- İki
Cisimli Kadın
- 2000
Yılın Sevgilisi
- Kadınlar
Tekkesi
- Karlı
Dağdaki Ateş
- Dört
Yapraklı Yonca
- Sonuncu
Kadeh
- Yerini
Seven Fidan
- Yüzen
Bahçe
Mizah
ve Hiciv:
- Kirpinin
Dedikleri
- Ago
Paşa'nın Hatıraları
- Sakın
Aldanma İnanma Kanma
- Guguklu
Saat
- Tanıdıklarım
- Ay
Peşinde
Tiyatro:
- Deli
- Tiryaki Hasan Paşa ve Kanije Müdafaası (Basılmamış)
Günce:
- Bir
İçim Su
- Bir
Avuç Saçma
- İlk
Adım
- Makyajlı
Kadın
- Tanrıya
·Şikayet
- Üç Nesil Üç Hayat
Hatıralar:
- Minelbab
İlelmihrab
- Bir
Ömür Boyunca
İlgili Sayfalar
Yararlanılan Kaynaklar
- Bir Dil Ustası: Refik Halit Karay, Üslubuna Dair Bazı Dikkatler, Mehmet Törenek
- RefikHalit Karay ve Millî Mücadele, Dr. Yenal Ünal
- RefikHalit Karay, Doç.Dr.Şerif Aktaş
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.