YKS Edebiyat Türkçe: Fecriati (1909

Fecriati
Beyannamesi

1908'de ilan edilen II. Meşrutiyet'in getirdiği özgürlük ortamı, edebî çalışmaları olumlu etkiler.
Bir yandan millî bir edebiyat oluşturma çabaları sürerken öte yandan edebiyata istekli bir grup genç Fecriati (Geleceğin Aydınlığı - Yarının Şafağı) adıyla bir topluluk kurar.
Bu genç sanatçıları bir araya getirme düşüncesini ilk kez Şahabettin Süleyman dillendirir.
Servet-i Fünun dergisinin sahibi Ahmet İhsan'ın davetini kabul eden sanatçılar, grubun kuruluşunu derginin 25 Mart 1909 tarihli sayısında bir yazı ile ilan ederler.
Servetifünun şairlerinden Faik Ali, Fecriati'nin geçici başkanı ve isim babasıdır.
Edebiyatta bir çığır açmak iddiası ile yola çıkan bu genç sanatçılar, sanat anlayışlarını ortaya koyan bir slogan da bulurlar. Onlara göre, "Sanat şahsi ve muhteremdir." (Sanat kişisel ve saygıdeğerdir.)
Servetifünun edebiyatıyla getirilen yenilikleri yetersiz bulan bu gençler, sanat anlayışlarını bir bildiriyle açıklar (24 Şubat 1910).
Fecriati, edebiyatımızdaki ilk edebî bildiriyi (beyannameyi) yayımlayan topluluktur.

Beyannameye Göre Topluluğun Amaçları

Batı edebiyatını daha yakından takip etmek
Batı'nın önemli eserlerini tercüme ettirerek bunları yayımlamak
Doğu ile Batı arasında bir kültür köprüsü görevi yapmak
Yetenekli gençleri bulup bir araya getirerek dilin, edebiyatın ve sosyal bilimlerin gelişmesine hizmet etmek
Çeşitli konferanslar düzenleyerek hem edebi zevkin yükselmesine hem de halkın çeşitli konularda bilgi sahibi olmasına çalışmak
Ortaya konulacak eserleri içerecek bir kütüphane kurmak

Beyannamenin altında 21 kişinin imzası vardır:

1933 yılında ölen Ahmet Haşim, grubun dağılmasından sonra da sanat anlayışını pek değiştirmemiş ve başka bir edebî akım ya da gruba dahil olmamıştır. Bu nedenledir ki -toplulukla mesafeli bir ilişkisi olsa da- grubun adıyla anılan en önemli isim odur.

Genel Özellikler

Şiir:

Servetifünun gibi sanata ve estetiğe bağlı kalınmıştır (sanat için sanat).
Parnasizm, sembolizm ve empresyonizm öne çıkan edebi akımlardır.
Şiirde tema Servetifünun şiirinde olduğu gibi aşk ve tabiattır.
Tabiat tasvirleri gerçeklikten uzak ve subjektiftir.
Dil konusunda da Servetifünun takip edilir. Konuşma dilinden uzak Arapça-Farsça tamlamalarla dolu bir dil kullanılır.
Ölçü olarak da aruz kullanılmaya devam edilir.
Tevfik Fikret'in geliştirdiği serbest müstezat, Fransız sembolistlerinin kullandığı serbest nazma benzetilerek kullanılmıştır.
Topluluğun şiirdeki temsilcileri Tahsin Nahit, Mehmet Fuat (Köprülü), Faik Âli, Mehmet Behçet, Emin Bülend ve Ahmet Haşim’dir.

Roman ve Hikaye:

Roman ve hikayede Servetifünun edebiyatının gölgesinde kalınır.
Eserler teknik bakımdan kusurludur.
Bu dönem roman ve hikayede iki isim öne çıkar: Cemil Süleyman ve İzzet Melih.
Yazılan hikayeler, durum hikayesinden çok olay hikayesine yakındır.

Tiyatro:

Oyun tekniği açısından başarılı eserler ortaya konamamıştır.
Dergilerde yayımlanan küçük hacimli piyesler yazsa da tiyatro türünün en başarılı sanatçısı Müfit Ratip’tir.
Tiyatroda öne çıkan diğer iki isim Şahabettin Süleyman ve Tahsin Nahit'tir.
Tiyatroda işlenen en önemli konu aşktır.
Servetifünun Döneminde (1896-1901) tiyatro türünde eser verilmemiştir. Grup üyeleri, tiyatro türündeki eserleri özellikle II. Meşrutiyet sonrasında vermiştir. Bu açıdan iki dönemi tiyatro açısından karşılaştırmak mümkün değildir.

Grubun Dağılışı ve Sonrası

Ortak bir sanat anlayışına varamayan Fecriati sanatçıları, Ahmet Haşim dışında, Servetifünun edebiyatının kötü bir taklidi olmaktan öteye gidemezler.
Grubun 1912 yılında dağılmasında Millî Edebiyat Akımının sistemli bir biçimde ortaya çıkışı da etkili olmuştur.
Grup adını edebiyat tarihi için kalıcı kılan en önemli olay yayımladıkları beyannamedir (İlk edebî beyanname).
Bunun yanı sıra Refik Halit ve Yakup Kadri gibi iki büyük yazarın edebiyata bu grupta başlamış olması da grubun anılmasında önemli bir role sahiptir.

İlgili Sayfa

👉 👉 Fecriati Konu Testi 1

Kaynaklar