Tarık Buğra (1918-1994)

Tarık Buğra
  • Roman, hikaye, tiyatro ve fıkra yazarı, gazeteci. 
  • Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önemli roman yazarlarından biridir. 
  • 1918 Akşehir doğumludur. Babası Erzurumlu Hukukçu Mehmet Nazım Bey, annesi Akşehirli Nazike Hanım'dır.
  • İlkokulu ve ortaokulu Akşehir'de okuyan Buğra, Konya Lisesinden mezun olur (1936).
  • Çeşitli aralıklarla İstanbul Üniversitesinin Tıp, Hukuk ve Edebiyat fakültelerinde ikişer üçer yıl okusa da mezun olmadan ayrıldı. 
  • Akşehir’de çıkardığı Nasrettin Hoca gazetesi ile gazeteciliğe başladı. 
  • İstanbul'da Milliyet, Yeni İstanbul, Haber ve Tercüman gazetelerinde fıkralar yazdı, sanat sayfaları düzenledi. 
  • Haftalık, Yol dergisini çıkardı. 
  • Edebiyat dünyasına küçük hikâyelerle girdi. 
  • Cumhuriyet gazetesinin açtığı bir yarışmada "Oğlumuz" adlı hikâyesi ile ikinci oldu.
  • Daha sonra Çınaraltı ve İstanbul dergilerinde hikâyeler yazdı.
  • Milli Mücadele döneminde Anadolu'yu konu aldığı Küçük Ağa, yazarın en ünlü romanıdır.
  • 1993'ün sonunda kanser teşhisi konulan Buğra, 26 Şubat 1994 günü vefat etmiştir.
Sanat Anlayışı
  • Romanlarının birçoğunda tarihimizin farklı bir dönemini ele almıştır.
  • Eserlerinde mekân, genel olarak Anadolu kasabalarıdır.
  • Türkiye’de yaşanan siyasi, sosyal ve ekonomik değişimleri, Anadolu'yu ve Anadolu insanını merkeze alarak işledi.
  • Hikâye ve romanlarında dil ve üslup kaygısı vardır.
  • Güzel Türkçesi, canlı üslubu ve derin karakterleriyle öne çıkmış bir yazardır.
  • Eserlerinde Milli Mücadele, Osmanlı Tarihi, yakın dönemin siyasî meseleleri,  gençlik, yozlaşma ve kadın-erkek ilişkilerini işlemiştir. 
  • Buğra için tasvirden çok tahlil ön plandadır.
  • Hikayeleri durum öyküsü özelliği gösterir. 
  • Eserlerinde anlattığı dönem ve olaylar karşısında tarafsız olmaya çalışan yazar, eserlerini politik tavrını öne çıkarmadan yazmaya özen göstermiştir.
Roman Konuları
  • Siyah Kehribar adlı roman Mussolini dönemi İtalya'sında geçer. Romanda faşist idarenin rejim karşıtı aydınlar üzerinde kurduğu baskı ve bu baskının aydınlar üzerindeki etkisi işlenir. Kitap kimi eleştirmenlerce Türkiye'deki tek parti dönemine yapılan bir eleştiridir.

  • Küçük Ağa, yazarın en başarılı romanıdır. Milli Mücadele dönemini anlatan eser, yazarın doğup büyüdüğü Akşehir'de geçer. Kurtuluş Savaşı'nın cephe gerisinin ele alındığı romanda, halkın Kuvayımilliye birliklerine bakışı, şüpheleri ve değişimleri işlenir.

  • Küçük Ağa Ankara'da, Küçük Ağa'nın devamı olarak yazılmıştır. Eserde Ermeni sorunu, Osmanlıyı yıkılışa götüren sebepler, düzenli ordu aleyhindeki girişimler ve Cumhuriyet'in ilk yılları ele alınır.

  • Firavun İmanı romanında yine Millî Mücadele Dönemini ve bu dönemde halkın ve aydınların içinde bulundukları çıkmazlar işlenir.

  • Osmancık romanında ise Osmanlı Beyliği'nin kuruluş dönemleri ve devlet haline geliş macerası anlatılır. Roman, Osman Bey’in gençliğinden Bursa’nın fethine kadar geçen süreyi ele almaktadır. Beş bölümden oluşan romanda Osman'ın gençlik halleri, Malhun Hatun'a âşık olması, Şeyh Ede Balı'nın telkinleriyle yaşadığı dönüşüm ve kazandığı zaferler destansı bir anlatımla okuyucuya sunulur.

  • Yağmur Beklerken, 1930'da Atatürk'ün önerisiyle kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkasının bir Anadolu kasabasındaki kuruluş hikayesidir.

  • Dönemeçte adlı romanda Türkiye'nin çok partili hayata geçiş yıllarını, Demokrat Parti ile Cumhuriyet Halk Partisi çatışmasını ve bu siyasi atmosferin toplum üzerindeki etkileri anlatılmıştır.

  • İbişin Rüyası'nda tulûat tiyatrosunun tanınmış ismi Naşit Özcan'dan (öl.1943) esinlenerek yaratılan Nahit'in kendi tiyatrosunu kurma macerası ile tiyatrosuna kantocu olarak işe aldığı Hatice ile yaşadıkları aşk konu edilmiştir.

  • Gençliğim Eyvah, 1970'li yıllarda Türkiye'de sertleşen sağ-sol mücadelesini konu alarak bu döneme ışık tutar.

  • Yalnızlar romanında, bir ülkeye çok yarar sağlayabilecek bir aydının, kişisel çıkarları ve gelgitleri sebebiyle etrafında uyandırdığı çatışmalar işlenmiştir.
Küçük Ağa
Yazar, işgal karşısında şaşkın vaziyete düşen, padişah tarafından vatanın artık kurtarılamayacağı gerçeğini göremeyen ve bu yüzden Kuvayımilliyeye düşman olan Anadolu insanlarına hain damgasını vurmaz. Onların yakınında durarak konuşmalarına izin verir. Roman bu açıdan aynı dönemi anlatan romanlardan farklı bir özellik gösterir.
Romanın Kısa Özeti
Mehmet Reşit Efendi, yöre halkının padişaha daha sıkı bağlanması için İstanbul Hükümeti tarafından Akşehir'e gönderilir. Akşehir'de İstanbullu Hoca diye anılan Mehmet Reşit Efendi vaazlarıyla halkın padişaha bağlı kalması için çabalar. İstanbullu Hoca; aklı başında, vatanını seven, görevinin gereğini yerine getirmeye çalışan son derece heyecanlı bir imamdır. Kuvayımilliye'ye karşı olduğu için hakkında vur emri çıkarılan Hoca, Çakırsaraylı çetesine sığınır. Bu arada Çolak Salih onu vurmak için görevlendirilir. Ancak İstanbullu Hoca gerçekleri görmeye başlamıştır. İstanbullu Hoca'nın bir askere dönüşerek zafer için orduya katılması romandaki olayların merkezini oluşturur. Çolak onu vurmaz, ikisi birden Kuvayımilliye'yi baltalamaya çalışan gruplara karşı mücadeleye başlar. Küçük Ağa adını alan İstanbullu Hoca, Çerkez Ethem'in ortanca kardeşi Tevfik Bey'in bir müfrezesinin başına geçer.
Eserleri
Roman:
  • Siyah Kehribar
  • Küçük Ağa
  • Küçük Ağa Ankara'da
  • İbiş'in Rüyası
  • Yağmur Beklerken
  • Osmancık
  • Firavun İmanı
  • Gençliğim Eyvah
  • Dönemeçte 
  • Yalnızlar 
Hikâye:
  • Yarın Diye Bir Şey Yoktur
  • İki Uyku Arasında
  • Hikayeler
Tiyatroları:
  • Akümülatörlü Radyo
  • Ayakta Durmak İstiyorum
  • İbiş'in Rüyası
  • Yüzlerce Çiçek Birden Açtı
  • Güneş ve Arslan
  • Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri
  • Patron
Gezi:
  • Gagaringrad Moskova Notları
Fıkra ve Deneme:
  • Gençlik Türküsü
  • Düşman Kazanmak Sanatı
  • Bu Çağın Adı
  • Politika Dışı
İlgili Sayfalar
Yararlanılan kaynaklar için "Kaynakça" sayfamıza bakınız.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.