Otobiyografi (Öz Yaşam Öyküsü)

  • Bilim, sanat, siyaset gibi alanların birinde başarılı olmuş bir kişinin kendi yaşamını anlattığı yazı ya da eserlerdir.
  • 19. yüzyılda Batıdaki romantizm akımı içinde doğmuştur. 
  • Otobiyografi, kişisel hayatı konu alan öğretici metin türlerinden biridir.
  • Biyografide anlatıcı üçüncü kişiyken otobiyografide anlatıcı birinci kişidir.
  • Otobiyografilerde yazar, yazının merkezine kendini yerleştirir. 
  • Otobiyografiler hafıza ve anılara dayanır.  
  • Bu nedenle otobiyografi yazarı, biyografi yazarı kadar nesnel olamayabilir. 
  • Otobiyografilerde anlatılanlar yazarın seçimine tabidir. 
  • Açık ve sade bir anlatım kullanılır.
Önemli Otobiyografik Eserler
Dünya Edebiyatı 
  • Paul Auster - İç Dünyamdan Notlar
  • Isaac Asimov - Dolu Dolu Yaşadım
  • Andre Gide - Tohum Ölmezse
Türk Edebiyatı
  • Abidin Dino - Kısa Hayat Öyküm 
  • Şevket Süreyya Aydemir - Suyu Arayan Adam
  • Fakir Baykurt - Özüm Çocuktur / Köy Enstitülü Delikanlı / Kavacık Köyünün Öğretmeni
Otobiyografik Özellik Gösteren Romanlar
  • Peyami Safa - Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
  • Sabahattin Ali - İçimizdeki Şeytan
  • Orhan Kemal - Babaevi / Avare Yıllar / Cemile / Dünya Evi
  • Oğuz Atay - Tutunamayanlar
  • Yusuf Ziya Ortaç - Göç
Anı - Otobiyografi (Öz Yaşam Öyküsü) Ayrımı
  • Anıda belli zaman dilimleri ele alınırken otobiyografide yazar tüm yaşamını ele alır.
  • Otobiyografide yazar daha çok kendisinden bahseder. Anlatımın merkezinde yazarın duygu, düşünce ve eğilimleri vardır. Anıda ise anlatıcının çevresi, dönemin olayları daha ön plandadır.
Otobiyografi Örneği
Şevket Süreyya Aydemir'in "Suyu Arayan Adam" adlı kitabından...
Çocukluğuma ait ilk hatıram bir yangındır.
Belki henüz kucaktaydım, belki de yürüyordum. Fakat herhalde çok küçüktüm. Çünkü hatıramda bundan daha eski bir iz yoktur. Bu yangın içinde gözlerimi açmış, hayata bir yangınla başlamış gibiyim...
Ben bir sınır şehrinde doğdum. Evimiz bu şehrin en kenar mahallesindeydi. Bu mahalleden, şehrin doğusunda uzanan sırtlar üzerinde küçük bir köy görünüyordu. Yangın bu köydeydi.
Akşam çöküyordu. Ufku önce duman dalgaları kapladı. Sonra bu duman dalgalarıyla alevler birbirine karıştı. Nihayet karanlık başlayıp da gene koyulaşınca, göklere vuran kara kızıllık, ufka yerleşti ve köyün üstüne çöktü.
Yaşım ilerledikçe bu yangınların nicelerini gördüm. Denebilir ki çocukluğum, onların kızıllığı içinde geçti.
Doğuşum da bir savaş yılına rastlamış. Zaten o yıllar sükun yılları değildi. O yıllar kanlı, muammalı bir yüzyıla gebeydi. Bir yüzyıl sona eriyordu. Yeni bir yüzyıl doğmak üzereydi. Şu acayip, şu yaşanmaya değer yirminci yüzyıl!..
Benim ilk kanat çırpışlarım da asıl yirminci yüzyılda başlayacaktı. Demek kaderimi onunla paylaşacaktım. Onun bütün çocukları gibi...
Ben de yüzyılımızın büyük macerasından kendi payıma düşeni, onun yüz milyonlarca adsız çocuklarından biri olarak kaderin önüme serdiği yüz milyonlarca küçük yollardan biri üzerinde kendi alın yazıma göre yaşadım.
İşte şimdi size bu kitapta, yüzyılımızın o sayısız küçük hikayelerinden birini, o sayısız adsızlardan biri olarak anlatmaya çalışacağım.
Hayata onunla gözlerimi açtığım yangın, sonra nice ve nicelerini de gördüğüm yangınlar gibi, bir kaza eseri değildi. Bu yangın da, o zamanlar bütün Avrupa Türkiye'sini saran yüzlerce, binlerce yangınlardan biriydi.
O zamanki Avrupa Türkiye'sinde, yani bütün Rumeli'de olduğu gibi bizim sınır şehrimiz Edirne'nin çevresinde de çeteciler, komitacılar kaynaşıp duruyorlardı. Yarı haydut, yarı politikacı çeteciler... Rum çeteciler, daha çok Bulgar çeteciler ve Bulgarlar...
Bunlar zaman zaman köyleri, çiftlikleri basarlardı. Harmanları, ağılları ateşe verirlerdi. Dağa adam kaldırırlardı: Baskınlar, çarpışmalar olurdu. Hatta şehre kadar sokulurlardı.
Hele bizim kenar mahalle, bu karışıklığın, korkunun ortasında yaşardı. Şehir zaten bir ordu merkeziydi. Bir ordugah halindeydi.
Uzaktan bir duman belirir ya da bir yerden birtakım silah sesleri duyulursa mahallenin sokakları hemen boşalırdı. Biz oyunlarımızı keserdik. O saatlerde işlerinden dönen ve bir bakıma sakin görünen erkekler, gerçekte dalgın ve düşünceli olurlardı. Dar, eğri büğrü sokaklarda birbirlerine rastlaşınca, sessiz selamlaşırlar, evlerinin kapılarına varırlar, gene sessiz açılan kapılardan yavaşça evlerine girerlerdi.
Hafızamın derinliklerinde ilk çocukluk hatıram olarak yerleşen o kızıl yangından sonra, hatırlayabildiğim ilk manzara, kalabalık bir cenaze karışıklığıdır.
...
İlgili Sayfalar

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.