Divan Edebiyatı Genel Özellikleri
- Yüksek zümre edebiyatı ya da klasik Türk edebiyatı olarak da bilinen divan edebiyatı başlangıcı 13.yüzyıl olarak kabul edilir.
- Özellikle Tanzimat Fermanı ile kesinleşen medeniyet değişimi ile divan edebiyatı 19.yüzyılda ömrünü tamamlamıştır.
- Divan edebiyatı, sadece diliyle değil biçim ve içerik olarak da İslâmî bir edebiyattır. İslâmiyet’in insan, hayat ve dünya anlayışına dayanır.
- İslâm estetiği çerçevesinde şekillenmiştir. Bu estetik çerçevesinde ilk eserleri Araplar ve İranlılar verdiği için divan edebiyatı da bu iki edebiyatı özellikle de İran edebiyatını taklitle başlamış, sonradan asıl kimliğini kazanmıştır.
- Dini muhtevalı eserler yanında din dışı eserler de verilmiştir.
- Divan edebiyatı şiir ağırlıklı bir edebiyattır. Bir roman tutarındaki aşklar ya da cenkler şiirle (manzum) anlatılır. (bkz. mesnevi)
İşlenen konular:
- Divan şiirinde daha çok sembolize edilmiş kadın, aşk, şarap, klasik aşk hikâyeleri, İran mitolojisi, tasavvuf, zamandan şikayet, Allah'a yakarma, din ve devlet büyüklerine övgü ya da felsefi düşünceler işlenmiştir.
- Öte yandan çok önem verilen bir konu da aşk’tır. Aşk teması hem ilahi hem de beşeri olarak ele alınır.
- Toplumla ilgili bazı konular, genel olarak - Şeyhi'nin Harnamesi, Fuzuli'nin Şikayetnamesi gibi - şairlerin yaşamıyla ilgili sorunlar olarak çıkar karşımıza.
Anlatım:
- Konudan çok konunun işlenişine önem verilmiştir. Aynı konu birçok şair tarafından ele alınmış, ustaca söyleyiş temel anlayış olmuştur.
- Düşünceler ve duygular her şair tarafından kullanılan mazmunlarla anlatılmıştır.
- Söz ve anlam sanatları ustalık göstermenin bir ölçüsü kabul edilmiş ve sıkça kullanılmıştır.
- Şiirlerde genel olarak konu bütünlüğü önemsenmemiştir.
Hedef kitle:
- Divan edebiyatı sanatçıları genel olarak medreselerde öğrenim görmüş insanlardır.
- Divan edebiyatı öncelikle seçkinlere, okumuşlara, yönetici sınıfa hitap eden bir edebiyattır.
Dil:
- Arapça, Farsça ve Türkçe sözcüklerden oluşan karma bir dil kullanılmıştır.
- Karma bir dil olmasına karşın Osmanlıca diye de anılan bu dile Osmanlı Türkçesi denmektedir.
Ölçü (vezin):
- Divan şiirinde aruz ölçüsü kullanılmıştır.
- Aruz ölçüsü, hecelerin uzun ya da kısa oluşuna dayanır.
İlgili Sayfalar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme
Yorumlarınız bizim için önemli. Lütfen yorum yaparak daha iyi içerikler üretmemiz için bize destek olunuz.