Kıta (Kıt'a)

• En az iki beyitten oluşan divan şiiri nazım şekli.
• Beyit sayısı 2 ile 12 arasında değişir.
• Kafiye şeması xa / xa / xa ... şeklindedir.
• Genelde mahlas söylenmez.
• İki beyitten fazla söylenen kıtalara kıta-ı kebire denir.
• Bir gazel uzunluğunda yazılmış yani kıta-ı kebire olanlar kafiye şeması bakımından matla beyti olmayan gazele benzer. Ancak konu yönüyle gazelden ayrılır.
• Bu nazım şekli ile daha çok tarih düşürülür ya da hicviye yazılır.

Kalem olsun eli ol kâtib-i bed-tahrîrin
Ki sevâd-i rakami sûrumuzı şûr eyler 

Gâh bir harf sükutiyle kılur nâdiri nâr
Gâh bir nukta kusûrıyle gözi kör eyler  

(Fuzuli)

Açıklaması: Çirkin yazı yazan kâtibin eli kalem gibi kurusun / Ki yanlış yazması düğünümüzü (sûr), kavga (şûr) eyler / Bazen bir harf eksiğiyle nâdiri nâr (ateş) yapar / Bazen bir nokta kusuru ile gözü, kör eyler.” Eski yazıda göz ile kör kelimelerinin yazımı bir harfe gelen bir nokta dışında aynıdır.

ek bilgi 

Tarih düşürmek: Eski alfabemizdeki harflerin her biri belli bir rakamı karşılıyordu ki buna ebced hesabı denir. Buna göre, kelime ve cümle bir rakamlar topluluğudur. 

Örnek olarak "Allah" sözcüğünün karşılığı 66'dır ki "işimizi 66'ya bağladık" lafı buradan gelir. Özellikle önemli sayılabilecek olaylar üzerine şairler bir mısra, bir beyit ya da kıt'a nazım şekli ile o tarihi ölümsüzleştirirler.

İlgili Sayfalar

• Açıklamalı Örnek 1

• Açıklamalı Örnek 2

• Divan Şiiri Nazım Şekillerine Giriş