Şarkı

• Türk edebiyatında bestelenmek amacıyla yazılan nazım biçimi.
• Divan şiirinde tuyuğ ile birlikte iki yerli nazım şeklinden biridir. 
• Halk edebiyatındaki türkünün karşılığıdır.
• Şekil bakımından murabbaya benzer.
• Dört dizelik bentlerle (dörtlük) yazılır.
• Bent sayısı 2 ile 5 arasında değişir. Bestelenmek amacıyla yazıldığı için dörtlük sayısı murabbaya göre daha azdır.
• Şarkıda her bendin üçüncü dizesi meyan (miyân), sonda tekrarlanan mısra ise nakarat adını alır.
• Şarkıların asıl konusu aşktır.
• Bu aşk gazeldekine nispetle daha gerçek duygulara dayanır. Gazellerdeki ümitsiz aşk, şarkıda yerini tatlı ıstıraplara, naz ve ricalara, pişmanlıklara zevk ve neşeye bırakır. Aşkın elemli duygularını söylese de şarkının üslûbunda onu yumuşatan bir taraf vardır. 
• Geniş halk kitlelerine hitap ettiği için dilinin yalın olmasına özen gösterilir.

Önemli İsimler

• Bu nazım şeklinin ilk örneklerini 17.yüzyılda Naili vermiştir.
• Bu nazım şeklinin en büyük ustası Nedim'dir (öl.1730). Nedim'in divânında yer alan 28 şarkı daha o dönem bestelenmiş günümüze kadar da önemini korumuştur.
• Şarkı nazım şekli ile en çok şiir yazan şair ise Enderunlu Vasıf'tır. Nedim'deki erişilmezlik bir tarafa Enderunlu Vâsıf neredeyse başlı başına bir divan dolduracak 211 şarkısı ile İstanbul'daki sosyal hayatın bir aynası olmuştur.
• Yahya Kemal Beyatlı, Nedim’in şarkılarını Paris’te okumuş ve bu nazım şekliyle örnekler vermiştir. Şairin "Eski Şiirin Rüzgârıyla" adını verdiği kitabının “Şarkılar” bölümünde altı şarkı vardır.

Dikkat

Şarkının kafiye düzeni özellikle ilk bentte değişik şekiller gösterir: Ancak ilk bendin en yaygın şekli aAaA, İkinci ve sonraki bentler ise bbbA, cccA ... şeklinde devam eder. (Büyük harfler nakaratı karşılamaktadır.)

Örnek 1

Kalbim yine üzgün seni andım da derinden; - a
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden! - A
Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden, - a
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden! - A

Senden boşalan bağrıma gözyaşları dolmuş! - b
Gördüm ki yazın bastığımız otlar solmuş. - b
Son demde bu mevsim gibi benzimde kül olmuş. - b
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden! - A 

Yahya Kemal Beyatlı

Örnek 2

Bir safâ bahş edelim gel şu dil-i nâ-şâda
Gidelim serv-i revânım yürü Sa‘d-âbâda
İşte üç çifte kayık iskelede âmâde
Gidelim serv-i revânım yürü Sa‘d-âbâda

Gülelim oynayalım kâm alalım dünyâdan
Mâ-yı tesnîm içelim çeşme-i nev-peydâdan
Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan
Gidelim serv-i revânım yürü Sa‘d-âbâda

Geh varup havz kenârında hırâmân olalım
Geh gelüp kasr-ı cinan seyrine hayrân olalım
Gâh şarkı okuyup gâh gazel-hân olalım
Gidelim serv-i revânım yürü Sa‘d-âbâda

İzn alup cuma namâzına deyü mâderden
Bir gün uğrılıyalım çarh-ı sitem-perverden
Dolaşup iskeleye doğru nihan yollardan
Gidelim serv-i revânım yürü Sa‘d-âbâda

Bir sen ü bir ben ü bir mutrıb-ı pâkîze-edâ
İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ
Gayrı yârânı bu günlük edüp ey şûh fedâ
Gidelim serv-i revânım yürü Sa‘d-âbâda

Nedim 

İlgili Sayfa

• Divan Şiiri Nazım Şekillerine Giriş