Sürrealizm

Andre Breton

• Gerçeküstücülük.
• Sürrealizm; sanatçının, bilinci etkileyen her türlü toplumsal baskıdan ve aklın denetiminden kurtularak asıl gerçeğe ulaşma çabasıdır.
• Sürrealizm; felsefe, edebiyat ve sanatta bilinçaltının önemini vurgulayan bir akımdır. Temelleri iki dünya savaşı arasında Fransa’da atılmıştır (1924).
• Sürrealizmin öncü isimleri Andre Breton, Paul Eluard,  Philippe  Soupault, Louis Aragon'dur.
• Fransız şair ve yazar Andre Breton  sürrealizmin kurucusu olarak kabul edilir.
• Sürrealizmin doğuşuna büyük ölçüde zemin hazırlayan ve birçok yönden onun öncüsü sayılan akım dadaizmdir. 
• Başka bir ifade ile dadacı akımın sınır tanımayan başkaldırı ruhu, gerçeküstücü akım yoluyla entelektüel bir boyuta taşınmıştır.

• Sürrealistler, psikanalizin kurucusu Sigmund Freud'un görüşlerinden yararlanır. Freud'a göre insanın gerçek eğilimleri ve istekleri; toplumsal baskılar yüzünden bilinçaltında durmaktadır.
• Sonuç olarak bu görüş sanata da aktarılmış, sanatçılar da eserleriyle bilinçaltındaki gerçeği ortaya çıkarmaya çalışmıştır.
• Sürrealizmin en etkin yöntemi, otomatizmdir. Otomatizm, hiçbir estetik yargıya ve ahlaksal sınırlandırmaya bağlanmaksızın yapılan sanatsal çalışmadır. Bu yöntemde asıl olan; aklın denetiminden uzak kalarak, düzeltme gereği duymadan ve içten geldiği gibi yazabilmektir.
• Sürrealizm, 1940’lı yılların sonuna doğru etkisini kaybetmiş olsa da pek çok düşünce sistemini ve sanat anlayışını derinden etkilemiştir. 

Andre Breton'un manifestosundan...

"Gerçeküstücülüğün sırları... Yazılı gerçeküstücü kompozisyon ya da ilk ve son taslak; düşüncenizin kendisi üzerine konsantrasyonuna elverişli bir yere yerleştikten sonra bir kağıt kalem bulun. Mümkün olduğu kadar edilgin ve her şeye açık duruma geçin. Dehanızı, yeteneğinizi başkalarının deha ve yeteneklerini bir yana bırakın. Unutmayın ki edebiyat insanı her şeye ulaştıran en kasvetli bir yollardan biridir. Önceden bir konu seçmeksizin çabucak, ara vermeden ve yazdıklarınızı yeniden yazma isteği duymayacak kadar hızlı yazın. İlk cümle kendiliğinde gelecektir."

Türk Edebiyatında Sürrealizm

Türk şiirinde Birinci Yeni (Garip) Hareketi ile İkinci Yeniciler kimi açılardan sürrealist özellikler gösterir. 

İlgili Sayfa 

Edebî Akımlar Ana Sayfası

Yararlanılan Kaynaklar 

• Geçmişten Günümüze Gerçeküstücülük, Yeliz Biber Vangölü
• Türk ve Dünya Edebiyatlarındaki Örnekleriyle Edebi Akımların Öğretimi, Gönül Türüt Kesim