Necati Cumalı (1921 - 2001)

Necati Cumalı

• Roman, hikaye, oyun, deneme yazarı, şair.
• 13 Ocak 1921’de Yunanistan'ın Florina kasabasında doğdu.
• Mübadelede ailesiyle birlikte İzmir'in Urla ilçesine yerleştirildi. 
• 1941’de Ankara Hukuk Fakültesinden mezun oldu.
• Şiir ve hikaye denemeleri 1945'ten itibaren çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlanmaya başlandı.
• Ankara’da Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğünde, sonra yine Bakanlığa bağlı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğünde çalıştı (1945-1948).
• 1949’da İzmir’de sahnelenen oyunu "Boş Beşik" ile dikkatleri üzerine çekti.
• İzmir ve Urla'da 1957 yılına kadar avukat olarak çalıştı.
• Paris'te basın ataşeliğinde memur olarak çalıştı (1957-1959). 
• Paris dönüşü İstanbul'a yerleşerek Radyo Evinde redaktör olarak çalıştı.
• Eşinin hariciye memuru olmasından dolayı bir süre İsrail ve Fransa'da yaşadı.
• 1965'ten sonra yalnızca yazarlık yaptı. 
• Susuz Yaz adlı eseri 1963 yılında Metin Erksan tarafından filme çekildi. Film, 1964 Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı Ödülü'nü aldı.
• Susuz Yaz dışında Boş Beşik, Zeliş, Mine, Dul Bir Kadın ve Derya Gülü adlı eserleri de filme çekilmiştir.
• 10 Ocak 2001 tarihinde öldü.

Aldığı Ödüller

• Değişik Gözle — 1957 Sait Faik Hikaye Ödülü
• Yağmurlu Deniz — 1969 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü
• Makedonya 1900 — 1977 Sait Faik Hikaye Ödülü
• Dün Neredeydiniz — 1981 Kültür Bakanlığı Tiyatro Ödülü
• Tufandan Önce — 1984 Yeditepe Şiir Ödülü

Oyun yazarlığı

• Tiyatro, hikaye, roman, şiir, deneme, senaryo, hatıra gibi birçok türde eser verdi.
• Oyunları diğer türlere göre daha ön plandadır.
• Oyunları birçok dile çevrilerek yurt dışında da sahnelendi.
• Necati Cumalı, oyunlarında yerli unsurları kullanarak evrensele ulaşmayı başarmıştır.
• Oyunlarını klasik tiyatro anlayışıyla yazdı.
• Susuz Yaz, Boş Beşik ve Nalınlar gibi töre baskısı altında ezilen Anadolu insanlarını konu aldığı oyunlarıyla ünlüdür. 
• Gerçekçi bir üslupta yazdığı oyunlarıyla toplumda ulusal bir bilinç oluşturmak ister.

Hikaye-Roman Yazarlığı

• Hikâye ve romanlarında daha çok Ege yöresinin kırsal kesim insanlarını ve onların yaşam sorunlarını anlatmıştır. 
• "Tütün Zamanı" adlı üçlemesi (Tütün Zamanı/Zeliş, Yağmurlar ve Topraklar, Acı Tütün) bu bakış açısıyla yazılmıştır.
• Eserlerinde yalın, akıcı ve şiirsel bir dil kullanmıştır. 
• Köy hayatını ideoloji katmadan kendi doğal çevresi içinde, kendi töreleri, değer yargıları, duyguları ve inançlarıyla sadelikle yansıtmasını bilmiştir.

Şairliği

• Öncelikle şair olduğunu ifade eden Necati Cumalı, yazın hayatı boyunca on altı şiir kitabı yayımlamıştır. 
• Şiirlerinde yalın, gösterişsiz, sade bir dil kullandı.
• Şiirde biçime (kafiye, ölçü) önem vermedi.
• Şiirlerinde tabiat, toplumsal sorunlar, gündelik hayat, aşk, yalnızlık, geçmişe özlem gibi konuları ele aldı.

Tüm Eserleri

• Hikaye Kitapları: Yalnız Kadın, Değişik Gözle, Susuz Yaz, Ay Büyürken Uyuyamam, Makedonya 1900, Kente İnen Kaplanlar, Dila Hanım, Revizyonist, Yakubun Koyunları, Aylı Bıçak
• Romanları: Zeliş, Yağmurlar ve Topraklar, Acı Tütün (Tütün Zamanı Üçlemesi), Aşk da Gezer, Uç Minik Serçem, Viran Dağlar
• Oyunları: Boş Beşik, Mine, Nalınlar, Derya Gülü, Ezik Otlar, Vur Emri, Tehlikeli Güvercin, Yeni Çıkan Şarkılar, Masalar, Kaynana Ciğeri, Aşk Duvarı, Zorla İspanyol,  Gömü, Bakanı Bekliyoruz, Kristof Kolomb'un Yumurtası, Yürüyen Geceyi Dinle, Yaralı Geyik, Dün Gece Neredeydiniz, İş Karar Vermekte
• Şiir: Kızılçullu Yolu, Harbe Gidenin Şarkıları, Mayıs Ayı Notları, Güzel Aydınlık, Denizin İlk Yükselişi, İmbatla Gelen, Güneş Çizgisi, Yağmurlu Deniz, Başaklar Gebe, Ceylan Ağıdı, Aç Güneş, Bozkırda Bir Atlı, Yarasın Beyler, Tufandan Önce, Aşklar Yalnızlıklar, Kısmeti Kapalı Gençlik

Eser Özetleri

Boş Beşik (Tiyatro)

Yirmi beş yaşında bir Yörük beyi olan Ali, yedi yıldan beri evli olduğu Fatma ile mutludur ancak çocukları olmadığı için yakınları Fatma'nın üstüne bir kuma getirmesini istemektedirler. Aile baskısı devam ederken kısır diye kınanan Fatma hamile kalır ve bir erkek evlat doğurur. Bu arada göç vakti gelmiş geçmektedir. Murat'ın kırkı dolmadığı için ertelenen göç başladığında töre gereğince Bey olan Ali obasının başında gider. Fatma ise oğluyla deve sırtında kafileyi en geriden takip etmektedir. Kafile, gün doğarken konak yerine ulaşır fakat Murat'ın beşiği boştur. O karanlık fırtınada ağaç dallarına takılmış kundaktaki Murat, kuzgunlara yem olmuştur. Evlat acısıyla deli gibi geçtikleri yerlere bakan Fatma, taşkın sularda boğulur.

Zeliş (Tütün Zamanı 1)

Tütün Zamanı adlı üçlemenin ilk romanıdır. Urlalılar ilçeden bağlara, tütün tarlalarındaki çardaklara taşınmışlardır. Zeliş, babasının tütün tarlasında çalışan, köyün güzel kızlarından biridir. Babası, Zeliş'i hemşehrisi ve bağ-bahçe sahibi Bekir ile evlendirmek ister. Zeliş ise komşu bahçenin sahibi Ali Onbaşı'nın oğlu Cemal'i sevmektedir. Aynı köyden Yaşar da Zeliş'e aşıktır ve Zeliş'in Cemal'le ilişkisini tüm köye yayar. Dedikoduyu duyan Bekir, bir arkadaşının yardımıyla Zeliş'i kaçırmak ister. Tütün zamanı sona ermiş, köylüler çardaklardan Urla'ya dönmektedirler. Yolunun gözlendiğini öğrenen Zeliş, Cemal'e kaçar. Jandarma peşlerine düşer, uzun süre kaçan Zeliş ile Cemal sonunda yakalanır ve Cemal hapse düşer. Zeliş hapishanenin kapısından ayrılmaz. Zeliş’in babası kızının Cemal’den vazgeçmeyeceğini anlar ve evlenmelerine razı olur.

İlgili Sayfalar  

• Susuz Yaz Özet

• Cumhuriyet Dönemi Roman Özetleri

• Cumhuriyet Dönemi Tiyatro Özetleri 

Yararlanılan Kaynaklar

• Necati Cumalı'nın Oyunlarındaki Kadın Karakterlerin İncelenmesi, Tamer Temel
• Necati Cumalı'nın Romanlarında ve Hikayelerinde Yapı ve Tema, Deniz Kocabıyık
• Necati Cumalı'nın Eserlerinde Halk Edebiyatı ve Kültürü Unsurlarının İncelenmesi, Yasemin Yavaş