Gazel

Cihân-ârâ cihân içindedir ârâyı bilmezler
O mâhîler ki deryâ içredir deryâyı bilmezler

Harâbât ehline dûzah azâbın anma ey zâhid
Ki bunlar ibn-i vakt oldu gam-ı ferdâyı bilmezler

Şafak-gûn kan içinde dâğını seyretse âşıklar
Güneşte zerre görmezler felekte ayı bilmezler

Hamîde kadlerine rişte-i eşki takıp bunlar
Atarlar tîr-i maksûdu nedendir yayı bilmezler

Hayâlî fakr şalına çekenler cism-i uryânı
Anunla fahr ederler atlas u dîbâyı bilmezler

Hayali

Açıklama

I.Beyit

Cihân-ârâ cihân içindedir ârâyı bilmezler 
O mâhîler ki deryâ içredir deryâyı bilmezler

cihan-ârâ: dünyayı süsleyen, bezeyen
ârâ: süsleyen, bezeyen 
mâhî: balık 
deryâ: deniz

Dünyanın güzellikleri dünyada olmasına rağmen onlar o güzelliği bilmezler. Denizin içindeki balıklar denizdedirler ama denizi bilmezler.

II. Beyit

Harâbât ehline dûzah azâbın anma ey zâhid  
Ki bunlar ibn-i vakt oldu gam-ı ferdâyı bilmezler

harâbât: yıkık dökük yer, meyhane

ehl: sahip, usta, kabiliyetli
dûzah: cehennem
zâhid: kaba sofu
ibn-i vakt: zamana göre hareket eden
gam: kaygı, tasa
ferdâ: gelecek zaman, yarın

Meyhanedekilere cehennem azabını boşuna anlatma (zira) onlar zamana uydular ki gelecek kaygısı bilmezler.

III. Beyit

Şafak-gûn kan içinde dâğını seyretse âşıklar
Güneşte zerre görmezler felekte ayı bilmezler

şafak-gûn: şafak renkli, kızıl  

dâğ: yanık yarası 

zerre: ufak parça 

felek: gökyüzü, semâ

Âşıklar, şafak rengi kan içinde yaranı görseler, (artık) güneşte zerre göremedikleri (gibi) felekte ayı (da) bilemezler.

IV. Beyit

Hamîde kadlerine rişte-i eşki takıp bunlar
Atarlar tîr-i maksûdu nedendir yayı bilmezler

hamîde: Eğrilmiş, bükülmüş, kambur  

kadd: Boy  

rişte-i eşk: Gözyaşı ipliği  

tîr-i maksûd: istek oku 

yay: ok atma aleti

Bunlar (âşıklar), bükülmüş boylarına gözyaşı ipliğini takıp istek oklarını atarlar (ama, her nedense oku attıkları) yayı bilmezler.

V. Beyit

Hayâlî fakr şalına çekenler cism-i uryânı
Anunla fahr ederler atlas u dîbâyı bilmezler

Fakr: yoksul, muhtaç
cism-i üryân: çıplak vücut
fahr: övünme, böbürlenme
atlas: üstü ipek, altı pamuk kumaş
dîbâ: süslü ipek kumaş

Çıplak vücutlarına fakirlik örtüsü ile kapatanlar övünürler, (onlar) atlas ve dibayı bilmezler.

İlgili Sayfalar

Hayali Bey
Gazel
Divan Şiiri Örnekleri