Ne Tende Can

Ne tende can ile sensiz ümid-i sıhhat olur
Ne can bedende gam-ı firkatinle râhat olur

Ne çâre var ki firâkınla eğlenem bir dem
Ne tâliim meded eyler visâle fırsat olur

Ziya Paşa'nın Gördüm Redifli Gazeli

Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm
Dolaştım mülk-ü İslam'ı bütün viraneler gördüm

Bulundum ben dahi darüşşifa-yı Babıâli'de
Felâtun'u beğenmez anda çok divaneler gördüm

Ya Rab

Benim tek hiç kim zâr ü perişan olmasın yâ Rab
Esir-i derd-i aşk u dâğ-ı hicran olmasın yâ Rab

Demâdem cevrlerdir çektiğim bî-rahm bütlerden
Bu kâfirler esiri bir müselmân olmasın yâ Rab

Diyeler

Reva mıdır ki güneş yüzüne kamer diyeler
Gece ile seyre çıkarsan dahi neler diyeler

Yüzümü ayağına süreyim nice olsa gerek
Nihayeti bu ki sen serveri sever diyeler

Ne Derlerse Desinler

Gazel

Kıl meclisi âmâde ne derlerse desinler
İç dilber ile bâde ne derlerse desinler

Anber gibi kâküllerini bir gece âşık
Şemm eyledi rüyada ne derlerse desinler

Bağ-ı Dehrin Hem Hazanın Hem Baharın Görmüşüz

Gazel

Bağ-ı dehrin hem hazânın hem bahârın görmüşüz
Biz neşâtın da gamın da rüzgârın görmüşüz

Çok da mağrur olma kim meyhâne-i ikbâlde
Biz hezâran mest-i mağrurun humârın görmüşüz

Ecel Tutmuş Elinde Bir Ulu Cam

Ecel dutmış elinde bir ulu câm
Ki ol câmun içi tolu serencâm

Kime ayak sunar kime içürmiş
Kimi esrük yatur toprakda müdâm

Ki bir bir içer ol sâkî elinden
Bay u yohsul ulu kiçi hâss u âmm

Zihî şerbet ki bir kez andan içen
Ne subh olduğunu bilür ne ahşam

Bu gafletden niçün uyanmadun sen
Niçün gâfil yatursun sen ey avâm

Şeyyad Hamza

Sözcükler

ecel: Allah'ın takdir ettiği ömür, ölüm vakti, ahirete göç etmek, ömrün sonu
câm: kadeh
tolu: dolu
serencâm: başa gelen, akıbet, olay
ayak: kadeh
esrük: sarhoş
müdâm: devamlı
saki: İçki sunan kişi.
yohsul: yoksul
ulu: büyük
kiçi (kiçig): küçük
hâss u âmm: seçkinler ve halk
zihî: ne güzel, ne iyi
andan: ondan
subh: sabah
ahşam: akşam
gaflet: dikkatsizlik, endişesizlik, vurdumduymazlık
gafil: dikkatsiz, vurdumduymaz
avam: halk

Açıklaması

I. Beyit

Ecel dutmış elinde bir ulu câm
Ki ol câmun içi tolu serencâm

Ecel, elinde ulu bir kadeh tutmuş ki kadehin içi ibretlik olaylarla dolu. 

II. Beyit

Kime ayak sunar kime içürmiş
Kimi esrük yatur toprakda müdâm

Ecel, ölüm kadehini kimine henüz sunmuş; kimine ise çoktan içirmiş, kimi de kendinden geçmiş toprağın altında yatmakta.

III. Beyit

Ki bir bir içer ol sâkî elinden
Bay u yohsul ulu kiçi hâss u âmm

Kadehi (ölüm şerbetini) zengin-fakir, büyük-küçük, seçkin-halk ayırmaksızın herkes o sakinin (ecel) elinden bir bir içecek.

IV. Beyit

Zihî şerbet ki bir kez andan içen
Ne subh olduğunu bilür ne ahşam

Ne hoş şerbet ki bir kez ondan içen kişi ne sabah ne de akşam olduğunu bilecektir.

V. Beyit

Bu gafletden niçün uyanmadun sen
Niçün gâfil yatursun sen ey avâm

Ey insanlar! Bu gaflet uykusundan uyanıp gerçeği ne zaman göreceksiniz. Bu dünyanın geçici olduğunu, ölümlü olduğunuzu ne zaman fark edeceksiniz.

Konu Anlatımı İndir 👇

İlgili Sayfa

👉 Divan Şiiri Örnekleri

Olmasın Ya Rab

Gazel

Menüm tek hiç kim zâr u perîşân olmasun yâ Rab
Esîr-i derd-i ışk u dâğ-ı hicrân olmasun yâ Rab

Dem-â-dem cevrlerdür çekdügüm bî-rahm bütlerden
Bu kâfirler esîri bir müselmân olmasun yâ Rab

Dünyayı Harap Etti O Mestane Bakışlar

Gazel

Dünyâyı harâb etti o mestâne bakışlar
O çeşm süzüşler o gazâlâne bakışlar

Ayrı Düşeli Senden Efendi

Gazel

Ayrı düşeli senden efendi
Canım cüdadır tenden efendi

Seni sevenden niçin kaçarsın
Bari ne gördün benden efendi

Saçın kokusu müşk-i hıtâdur
Alır haracı Çin'den efendi

Ol zülf-i kâfir imanım aldı
Beni çıkardı dinden efendi

Câzü girişmen canımı yaktı
Yıktı cihanı kinden efendi

Aşkın etegin komayam elden
Yarın kopıcak sından efendi

Dai kulundur onu esirge
Ayrı olamaz senden efendi

Ahmet Dai

Sözcükler

cüda: ayrı
müşk: güzel koku
hıta: Türkistan'daki ceylanlarıyla meşhur bir bölgenin adı
zülf-i kâfir: saçın karalığı
câzu: cadı, büyücü

Konu Anlatımı İndir 👇

İlgili Sayfa

👉 Divan Şiiri Örnekleri

Güzeller Gamzeyi Tekrar Ederler

Gazel

Güzeller gamzeyi tekrar iderler
Kişiyi dünyadan bizar iderler

Ola Bir Gün

Gazel

Şükrâne senün yoluna bin cân ola bir gün
Ger hazretüne irmege imkân ola bir gün

Hastayım

Gazel

Ben bugün hicründe yârum hastayam
Rahmet itgil iy nigârum hastayam

Unutma

Gazel

Azm-i sefer ettin dil-i nâçârı unutma
Gittin güzel ammâ bu dil-efkârı unutma

Gittin Ama Kodun Hasret ile Canı Bile

Gazel

Gittin ammâ ki kodun hasret ile cânı bile
İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile

Ey Fitnesi Çok Kavli Yalan Yandım Elinden

Ey fitnesi çok kavli yalan yandım elinden
Bin naz ile bin gönlü alan yandım elinden

Halk İçinde Muteber Bir Nesne Yok Devlet Gibi

Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi

Bilir mi Bilmezem

Gazel

Can neler çektiğini canan bilir mi bilmezem
Bendesinin halini sultan bilir mi bilmezem

Yine Zevrak-ı Derunum Kırılıp Kenara Düştü

Gazel

Yine zevrak-ı derûnum kırılıp kenâre düşdü
Dayanır mı şîşedir bu reh-i seng-sâra düşdü

Kılma Derman ki Helakim Zehri Dermanındadır

Gazel

Aşiyan-i mürg-i dil zülf-i perişanındadır
Kanda olsam ey peri gönlüm senin yanındadır