Sözcükte Yapı Konu Testi 4 Çözümlü

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi türemiş bir eylem değildir?
A) Bir süredir Bodrum'da yaşıyor.
B) Bu konuda çok ilerledik.
C) Eli hâlâ kanıyordu.
D) Hava artık erken kararıyor.
E) Sorulardan biri yanlıştı.

Çözüm

A — yaş-a (mak)
B — ileri-le (mek)
C — kan-a (mak)
D — kar-ar (mak)
E'de yüklem görevindeki "yanlıştı" sözcüğü eylemden (yanıl-) türemiş bir isimdir. Sözcük ek eylem alarak yüklem görevine gelmiştir.
Cevap E

(I) Bahçeli bir evde büyüyen bir çocuğun hayal dünyası çok geniş olur. Ben (II) 
çocukluğumun bütün güzel günlerini o köşkte (III) geçirdim diyebilirim. Daha sonraları oturduğumuz köşkte bir (IV) yangın çıktı ve biz tekrar Erenköy’de başka bir eve kiracı olarak (V) geçtik.
2. Parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangisi "fiilden fiil yapan yapım eki" almıştır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözüm

geç- (fiil kökü)
-ir (fiilden fiil yapan yapım eki)
geçir- (fiil gövdesi)
Cevap C

I. Yeni elemandan verim alamadık.
II. Ödevim tam beş sayfa tuttu.
III. Ben bu konuda çok rahatım.
IV. Vatandaş geçim derdine düşmüş.
V. Üç gün daha sargıda kalacak elim.
3. Yukarıdaki altı çizili sözcüklerin aldığı "-im" ekleri görevleri bakımında eşleştirilse hangisi dışarıda kalır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözüm

ver-im / geç-im (fiilden isim yapan y.e)
ödev-im / el-im (iyelik eki)
rahat-ım (ek eylemin geniş zamanı)
Cevap C
 

(I) Güneşin (II) doğması ile dünya (III) nasıl (IV) aydınlığa kavuşursa (V) sevgilinin 
görünmesiyle de âşığın dünyası aydınlanır.
4. Numaralanmış sözcüklerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A) I   B) II   C) III    D) IV    E) V

Çözüm

I — Gün- (İsimden isim) Türemiş söz.
II — doğ-ma (fiilden isim) Türemiş söz.
III — nasıl > ne + asıl → Birleşik söz.
IV — ay-dın-lık (İsimden isim / 
İsimden isim) Türemiş söz.
V — sev-gi-li (Fiilden isim / İsimden isim) Türemiş söz.
Cevap C

Yattığın yerden senin de
Bulutlar görünür mü
Seyret gökyüzünü
Bir cam genişliğinde
5. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisine örnek yoktur?
A) Belirtme durum eki
B) Yaklaşma durum eki
C) Birleşik eylem
D) Hem iyelik hem yapım eki almış sözcük
E) Fiilden fiil yapan yapım eki

Çözüm

Belirtme durum eki — gökyüzü-n-ü
Yaklaşma durum eki almış sözcüğe örnek yok.
Birleşik eylem — seyret
Hem iyelik hem yapım eki almış sözcük — (cam) gen--lik-i
Fiilden fiil yapan yapım eki — gör(mek) > gör-ün (mek)
Cevap B

Yalnız akrep kuyruğu gibi bükülmüş pomatlı ibrişim bıyıklar zıddıma gidiyor.
6. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) İsimden isim yapan yapım eki
B) Sıfat-fiil eki
C) Türetilirken ünlü kaybına uğramış sözcük
D) Fiilden fiil yapan yapım eki
E) Duyulan geçmiş zaman kip eki

Çözüm

İsimden isim yapan yapım eki — pomat-
Sıfat-fiil eki — bükül-müş...bıyıklar
Türetilirken ünlü kaybına uğramış sözcük — yalnız (yalın-ız)
Fiilden fiil yapan yapım eki — bük (mek) > bük-ül (mek)
Duyulan geçmiş zaman kip ekine örnek yok.
Cevap E

(I) Gece, yeryüzü varıp (II) uykuya
(III) Issızlıkta ay inince suya
(IV) Benzedin odamda bir (V) sabaha
7. Altı çizili sözcüklerden hangisi yapısı bakımından farklıdır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözüm

I — geç (isim kökü) > gec-e (isimden isim) Türemiş söz.
II — uyu- (fiil kökü) > uyu-ku (fiilden isim) Türemiş söz.
III — ıssız (isim kökü) > ıssız-lık (isimden isim) Türemiş söz.
IV — beniz (isim kökü) > beniz-e (isimden fiil) Türemiş söz.
V — Yönelme durum eki alan "sabaha" sözcüğü yapısı bakımından basittir.
Cevap E

İnsanın bilim ve teknoloji yardımıyla doğayı kendi ihtiyaçlarına uygun yollarda etkilemesi sürecinin sonu gelmez.
8. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Fiilden isim yapan yapım eki
B) İsimden fiil yapan yapım eki
C) Fiilden fiil yapan yapım eki
D) Ad durum eki
E) İyelik eki

Çözüm

Fiilden isim yapan yapım eki → bil-im, doğ-a, uy-gun, et-ki, sür-eç
İsimden fiil yapan yapım eki → etki-le
Fiilden fiil yapan yapım ekine örnek yok.
Ad durum eki → doğa-y-ı / yollar-da
İyelik eki → yardım-ı, ihtiyaçlar-ı, etkileme-s-i, son-u
Cevap C

9. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi diğerlerinden farklı bir yapım eki almıştır?
A) O, bu okulun korucu müdürüydü.
B) Seyyar satıcı giremez, diyor.
C) 
Mektupta alıcı kısmı boş bırakılmış.
D) 
Bizi gerici olmakla suçladı.
E) Bize kalıcı bir çözüm gerekiyor.

Çözüm

A — koru (mak) > koru-cu (fiilden isim)
B — sat (mak) > sat-ıcı (fiilden isim)
C — al (mak) > al-ıcı (fiilden isim)
D — geri (isim kökü) > geri-ci (isimden isim)
E — kal (mak) > kal-ıcı (fiilden isim)
Cevap C

Siz (I) ölümsüz çiçeği taşırsınız (II) göğsünüzde
(III) Karanlığın ormanında iman (IV) güneşidir gözünüz
Soluğunuz, (V) umutsuz ceylanların gözyaşına sünger
10. Bu dizelerde altı çizili sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) I. sözcük birden fazla yapım eki almıştır.
B) II. sözcük türetilirken ünlü kaybına uğramıştır.
C) III. sözcük hem yapım hem çekim eki almıştır.
D) IV. sözcük ek eylem almıştır.
E) V. sözcüğün kökü eylemdir.

Çözüm

I — öl-üm-süz (fiilden isim / isimden isim)
II — "göğsünüzde" sözcüğünde ünlü kaybı var ancak sözcük türemiş değildir.
III — kara (isim kökü) (n) -lık (isimden isim) -ın (tamlayan eki, çekim eki)
IV — "güneşi-dir (ek eylemin görülen geç. zm.)
V — um (mak) eylem kökü
Cevap B

Şair doğan kişi beyninde taşıdığı (I) aşırı sevgi yüzünden bütün (II) yatırımını şiire verir. Yani bir ağacın kökleri nasıl toprağın altından kendi (III) güçlü olması için bir şeyler (IV) emerse, şair de her şeyi şiire dönüştürmek için hayatının her safhası, her anı kesilse yine oradan şiir 
sevgisi (V) fışkırır.
11. Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I   B) II   C) III   D) IV    E) V

Çözüm

I — aş-ır-ı (fiilden isim) →Türemiş söz.
II — yat-ır-ım (fiilden fiil / fiilden isim) →Türemiş söz.
III — güç- (isimden isim) →Türemiş söz.
IV — em-er-se (fiil kip ekleri) → Basit söz.
V — fış (yansıma sözcük, isim kökü) -kır (isimden fiil) →Türemiş söz.
Cevap D

Antik döneme kadar hastalıkları tedavi etmek ya da kötü ruhları bedenden çıkarmak için kullanılan hızlı, yavaş, sert ya da yumuşak melodiler ile ikna ve etki edici sözlerden oluşan şarkılar müzikle tedavinin temelini oluşturmuştur.
12. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine örnek yoktur?
A) İsimden isim yapan yapım ekine
B) Fiilden isim yapan yapım ekine
C) Fiilden fiil yapan yapım ekine
D) Sıfat-fiil ekine
E) Üçüncü çoğul kişi iyelik ekine

Çözüm

İsimden isim yapan yapım ekine → hasta-lık
Fiilden isim yapan yapım ekine → dön-em
Fiilden fiil yapan yapım ekine → çık-ar (mak)
Sıfat-fiil ekine → kullanıl-an, oluş-an
Üçüncü çoğul kişi iyelik ekine örnek yok. (Onların) hastalıkları anlamı yok.
Cevap E

Her yerde ırkımızın izi, her yerde geçmişim
Her yerde ceddimin bana bir ders olan sesi
Toprakta, dalgalarda ve mermerde geçmişim
Her yerde Türklüğün o büyük ruhu, gölgesi

13. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Fiilden türemiş isim
B) İsimden türemiş isim
C) Birden fazla isim tamlaması
D) Birden fazla yapım eki almış bir sözcük
E) Birden fazla çekim eki almış bir sözcük

Çözüm

Fiilden türemiş isim → büyü-k
İsimden türemiş isim → Türk-lük
Birden fazla isim tamlaması → ırkımızın izi, ceddimin sesi...
Birden fazla yapım eki almış bir sözcük yok.
Birden fazla çekim eki almış bir sözcük → dal-ga-lar-da
Cevap D

İnsan dilini diğer işaret sistemlerinden ayıran bir başka önemli özellik de üretken olmasıdır.
14. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Sesteş kök
B) İsim tamlaması
C) Fiil gövdesinden türemiş isim
D) Türemiş sıfat
E) Ortak kök

Çözüm

Sesteş kök → dil (Sesteş kök, yazılışları ve okunuşları aynı olduğu halde anlamları tamamen farklı olan köklerdir: sal, gül, yüz, yaz, dal, yan, kır, sol, at...)
İsim tamlaması → insan dili
Fiil gövdesinden türemiş isim → üret (fiil gövdesi) üret-ken
Türemiş sıfat → önemli (özellik)
Cümlede ortak köke örnek yok. (Hem isim hem de fiil kökü olarak kullanılabilen köklerdir. Kullanıldığı yere göre isim ya da fiil kökü olabilen bu kökler arasında anlam ilgisi açıktır: eski, ekşi, güven, boya, güreş, tat, kuru vb.)
Cevap E


Şiir (I) insanların en derin duygu, (II) düşünce ve hayallerinin (III) kelimelerle ifadesidir. Erdem Bayazıt, şiirsiz bir toplumun düşünülemeyeceğini söyler. Ona göre şiir, insanoğlunun asla kapatılması mümkün olmayan (IV) özgürlük penceresidir. İnsan, ufku şiirle (V) gözler; aklın ötesine şiirle geçer.
15. Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangisi hem yapım hem de çekim eki almıştır?
A) I   B) II  C) III   D) IV   E) V

Çözüm

göz: isim kökü
-le: isimden fiil yapan yapım eki
-r: geniş zaman kip eki, çekim eki
Cevap E

İslamoğlu (I) derler benim (II) adıma
(III) Dayanılmaz ince (IV) bıçağımın tadına
Üç yüz (V) atlı gelemiyor yanıma
16. Dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi ikisi yapısı bakımından basittir?
A) I ve II   B) II ve IV   C) III ve V   D) I ve III   E) IV ve V

Çözüm

I — Basit sözcük
de- (fiil kökü)
-r (geniş zaman kip eki)
-ler (şahıs eki)

II — Basit sözcük
ad (isim kökü)
-ım (iyelik eki)
-a (yönelme eki)
Cevap A

Dil, (I) bireylerin erken (II) yaşlardan itibaren özel bir çaba harcamadan edindiği, (III) yazılı veya sözlü biçimiyle hemen hemen her insanın herhangi bir biçimde (IV) sürekli kullandığı doğal bir (V) iletişim aracıdır.
17. Parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangisi hem yapım hem de çekim eki almıştır?
A) I    B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözüm

I — bireylerin
bir (isim kökü)
-ey (isimden isim y.e)
-ler (çokluk eki)
-in (tamlayan eki)
Cevap A

Hastane (I) önünde incir (II) ağacı
Doktor (III) bulamadı (IV) bana ilacı
Baştabip geliyor (V) zehirden acı
18. Dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözüm

Basit sözcükler: önünde, ağacı, bana, zehirden
Birleşik sözcük: bulamadı (bulabilmek)
Cevap B

Zile'nin yolları dardır geçilmez
Soğuktur suları bir tas içilmez
Anadan geçilir yârdan geçilmez
19. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Fiilden türemiş isim
B) Belirtme durum eki almış isim
C) Birden fazla ek eylem
D) İsim tamlaması
E) Fiilden türemiş fiil

Çözüm

Fiilden türemiş isim → soğu-k
Belirtme durum eki almış isim → sular-ı
Birden fazla ek eylem → dar-dır, soğuk-tur
İsim tamlaması → Zile'nin yolları
Fiilden türemiş fiile örnek yok.
Cevap E

Öldük ölümden bir şeyler umarak
Bir büyük boşlukta bozuldu büyü
20. Bu dizelerdeki türemiş sözcük sayısı kaçtır?
A) 2   B) 3   C) 4   D) 5   E) 6

Çözüm

Türemiş sözcükler: ölüm (öl-üm), umarak (um-arak), büyük (büyü-k), boşluk (boş-luk), bozuldu (boz-ul)
Cevap D


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.