Ses Olayları Konu Testi 5 Çözümlü

Laf olsun diye düdüğü ağzına götürüp iki kere öttürdü.
1. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz türemesi
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Ünlü daralması
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması

Çözüm

Ünsüz türemesine örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — öt-dür (öttür-)
Ünlü daralması — "de-" (diye)
Ünlü düşmesi — ağız (ağz-ı)
Ünsüz yumuşaması — düdük (düdüğü)
Cevap A

I. Bu ufacık odada yalnız kalmışlardı.
II. Sehpada minicik bir niyet tavşanı vardı.
III. Biricik oğlunun boş gezmesine üzülüyordu.
IV. Bu sıcacık bir aile ortamından ayrılmak zor oldu.
V. Bizi büyücek bir salonun kapısında karşıladılar.
2. Numaralanmış cümlelerde altı çizili sözcüklerdeki ses olayları eşleştirilse hangisi dışarıda kalır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözüm

Ünsüz düşmesi — ufacık (ufak-cık), minicik (minik-cik), sıcacık (sıcak-cık), büyücek (büyük-cek)
Ünlü türemesi — bir-cik > biricik
Cevap C

Yazı yazmak için küçücük hürriyetler değil, alabildiğine yüz verilmiş bir çocuğun hürriyetini düşlüyordum.
3. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz düşmesi
C) Ünsüz yumuşamasına aykırılık
D) Ulama
E) Ünsüz yumuşaması

Çözüm

Ünsüz benzeşmesine örnek yok.
Ünsüz düşmesi — küçücük (küçük-cük)
Ünsüz yumuşamasına aykırılık — hürriyet-i
Ulama — yazmak için
Ünsüz yumuşaması — çocuğun (çocuk-un)
Cevap A

Esmer cambaz, neredeyse çevredeki kuşları bile etkisi altına alan, koyu sessizlik içinde, bağlı gözleri gökte, kendisine bu kere de yardımcı olması için Tanrı’ya yakarmaya başlıyordu.
4. Parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz yumuşaması
C) Dudak ünsüzlerinin benzeşmesi
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz benzeşmesi

Çözüm

Ünlü daralması — başlıyordu (başla-yor)
Ünsüz yumuşamasına örnek yok.
Dudak ünsüzlerinin benzeşmesi — cambaz (can-baz)
Ünlü düşmesi — çevredeki (çevir-e > çevre)
Ünsüz benzeşmesi — etki (et-gi)
Cevap B

Dünyanın en (I) nankör yaratığı insanla en sadık yaratığı (II) köpek arasındaki, (III) dünya tarihi kadar eski bu çözülmez sıkı fıkılık, aslında köpeğin (IV) insana değil, insanın köpeğe muhtaç oluşundan (V) geliyor.
5. Parçadaki numaralanmış sözcüklerden hangisi ünlü uyumlarının ikisine de uymaktadır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözüm

Kalınlık incelik uyumuna göre ilk hecede ince ünlü varsa onu takip eden ünlülerde de ince ünlü olur. Düzlük yuvarlaklık uyumuna göre ilk hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) olan sözcüklerin ikinci hecelerine dar-yuvarlak (u, ü) ile düz-geniş (a, e) gelebilir. Bu duruma göre "köpek" sözcüğü hem büyük hem de küçük ünlü uyumuna uymaktadır.
Cevap B

Yasaklarla (I) çevrili bir dünyada yaşamasak yasaksız yaşayamazdık. Halbuki hayvanlar, hele (II) ehlileri, yasaksız ne de güzel yaşıyorlar. Hafif, cilve gibi, o da boğaz derdinden doğan zırıltılardan başka, gel (III) keyfim gel, yaşamıyorlar mı? Yasakları kabul ettik. (IV) İnsanoğlu için yasaklı hayvandır da (V) diyebiliriz.
6. Parçadaki altı çizili sözcüklerin hangisinde farklı bir ses olayı vardır?
A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

Çözüm

I,II,III ve IV'te ünlü düşmesi var:
çevir-il > çevril-
ehil-i > ehli
keyif-im > keyfim
insanoğlu > insan + oğul-u
V'teki "diyebiliriz" sözcüğünde ise daralma var (de-).
Cevap E

Fotoğrafçının denemeyi nasıl bir at gözü ile yaptığını bilmiyoruz.
7. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Aşınma
C) Ünlü türemesi
D) Ünsüz yumuşaması
E) Ünlü daralması

Çözüm

Ünsüz benzeşmesi — fotoğraf-çı
Aşınma — nasıl (ne+asıl)
Ünlü türemesine örnek yok.
Ünsüz yumuşaması — yaptığını (yap-dık-ı)
Ünlü daralması — bilmiyoruz (bil-me-yor-uz)
Cevap C

Kaz, iki misli uzayan (I) boynunun (II) ucuna asılı kocaman, iri, yağlı vücuduyla fırıl fırıl dönüyor ve boşlukta beyaz bir çizgi, bir daire resmediyordu. Birden Ömer’in avucu açıldı, kaz yayından kurtulan bir ok gibi (III) fırlayarak gitti, (IV) şadırvanın mermer (V) oluğuna hareketsiz, cansız düştü.
8. Parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangisinde kaynaştırma ünsüzü yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V

Çözüm

I — boyn-u-n-un
II — uc-u-n-a
III — fırla-y-arak
IV'te kaynaştırma ünsüzü yok: şadırvan-ın
V — oluk-u-n-a
Cevap D

9. Aşağıdakilerin hangisinde "ünlü daralması" yoktur?
A) Senin gözlerinde ışıldıyor
Benim dilimin ucunda
B) Karşılıklı neler öğrenmedik sınıfta
Çevresini ölçtük dünyanın
C) Söylüyor ak gömlekli hekim
Yorulma yok çalışma yok
D) Bunalıyor, kaçıp gitmek istiyor
Yollar ya da anılar boyunca
E) İnsanlığın yükünü taşımıyorsan
Kendinden söz etme

Çözüm

A — ışılda-yor
B — ünlü daralmasına örnek yok.
C — söyle-yor
D — iste-yor
E — taşıma-yor
Cevap B

Nişanlılığımın ilk haftaları herkesten kaçmakla geçti. O, benimle yalnız kalmak, beraber gezmek ve konuşmak istiyordu. Zannederim; bu, her nişanlı gibi onun da hakkıydı.
10. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz düşmesi
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Ünlü düşmesi
D) Ünlü daralması
E) Ünsüz türemesi

Çözüm

Ünsüz düşmesine örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — geç-ti
Ünlü düşmesi — yalnız (yalın-ız)
Ünlü daralması — iste-yor
Ünsüz türemesi — zannederim (zann+etmek), hakk-ıydı
Cevap A

Tohumların ağzını bıçaklar açmaz oldu
Boyu devrilesi bir bahara kadar
11. Bu dizelerdeki altı çizili sözcükte görülen ses olayı aşağıdakilerin hangisinde yoktur?
A) Bir avuç kül oluverdim
Külüm havaya savruldu
B) Her ağaç gibi kavak da
Ömrünce durur ayakta
C) Anadolu köylerini
Sarı sıcak yaz gününde
D) Yedi tepeli şehrimde
Bıraktım gonca gülümü
E) Kar tertemiz, kar kabarık
Yürüyorum yumuşacık

Çözüm

Örnek dizedeki ses olayı ünlü düşmesidir: devir-il > devril
A — savur-ul > savrul-
B — ömür-ün > ömrün
C — ısı-cak > sıcak
D — şehr-im > şehrim
E'de ünlü düşmesi değil ünsüz düşmesi var: yumuşak-cık > yumuşacık
Cevap E

Ben senden nefret ettiğim için yabancı memleketlere kaçmıştım. Şimdi nefretim o dereceyi buldu ki bu uzaklık kâfi gelmiyor.
12. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz yumuşaması
C) Ünlü değişimi
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Kaynaşma

Çözüm

Ünlü daralması — gelme-yor
Ünsüz yumuşaması — ettiğim
Ünlü değişimine örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — ettiğim ve kaçmıştım
Kaynaşma — derece-y-i
Cevap C

13. Aşağıdakilerin hangisinde "ünsüz türemesi" yoktur?
A) Sendikalar memur zammını yeterli bulmadı.
B) Tıbbi malzemeleri buradan uygun fiyata alabilirsiniz.
C) Şüphelilerden biri sırra kadem basmış.
D) Bana kalırsa bu teklifi reddetmeyin.
E) Gencecik evladını gurbete göndermenin acısını yaşıyor.

Çözüm

A — zam > zammı
B — tıp > tıbbi
C — sır > sırra
D — ret > reddetmeyin
E'de ünsüz türemesi değil ünlü türemesi var: gencecik
Cevap E

Ne dudakları sarı ne gözlerinde korku
Bir demir heykel gibi öyle hissiz bekliyor
Nihayet hep kütükler olunca bir yığın kor
Haydutların içinden birisi ilerledi
14. Dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz türemesi
B) Ünlü düşmesi
C) Dudak ünsüzlerinin benzeşmesi
D) Ünlü daralması
E) Ünlü uyumlarına aykırı ek

Çözüm

Ünsüz türemesi — hissiz (his)
Ünlü düşmesi — ilerledi (ileri)
Dudak ünsüzlerinin benzeşmesine örnek yok.
Ünlü daralması — bekliyor (bekle-)
Ünlü uyumlarına aykırı ek — yor
Cevap C

(I) Uzakta kalanlar için İstanbul’un kaldırımları bozuk değildir, sokaklarda çamur ve (II) süprüntü yoktur; (III) tramvaylarda ve vapurlarda azap çekilmez. Musluklardan Terkos yerine kevser akar, sersemletici lodos ılık bir (IV) öpücük, (V) dişleyici poyrazı bir serin nefestir.
15. Parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangilerinde "ses düşmesi" vardır?
A) I ve II   B) III ve IV   C) II ve IV   D) I ve V   E) III ve V

Çözüm

Ses düşmesi olarak sorulduğunda hem ünsüz hem de ünlü düşmesine bakılmalı.
Ünlü düşmesi — süprüntü > süpür-üntü
Ünsüz düşmesi — öpücük > öpüş-cük
Cevap C

Köpek yavrusu ufacıktı, kara kara gözleri, ıslak burnu, tombul sırtı... İp takmışlardı boynuna. Belki de ağlıyordu yavru köpek.
16. Bu parçadaki aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz yumuşaması
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Ünlü daralması
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz düşmesi

Çözüm

Ünsüz yumuşamasına örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — ufacık-tı (-dı)
Ünlü daralması — ağlıyordu (ağla-)
Ünlü düşmesi — boyn-u (boynu)
Ünsüz düşmesi — ufacık (ufak-cık)
Cevap A

Ölürsem yazıktır sana kanmadan
Kollarım boynunda halkalanmadan
Bir günüm geçmiyor seni anmadan
Derdine katlandım hiç usanmadan
17. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünlü değişimi
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz yumuşaması
D) Ünlü türemesi
E) Ünsüz benzeşmesi

Çözüm

Ünlü değişimi — sana (sen-e)
Ünlü daralması — geç-me-yor
Ünsüz yumuşaması — derdine (dert-in)
Ünlü türemesine örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — yazıktır (yazık-dır)
Cevap D

Sokağın kenarında, bahçe haline getirilen kahvedeki masalardan birine sallanarak ilerledi, bir sandalyeye çöktü.
18. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Aşınma
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Kaynaştırma ünsüzü
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması

Çözüm

Aşınmaya örnek yok.
Ünsüz benzeşmesi — çöktü
Kaynaştırma ünsüzü — sandalye-y-e
Ünlü düşmesi — ilerledi (ileri)
Ünsüz yumuşaması — sokağın
Cevap A

(I) Öyleyse gör ne halin varsa (II) diyeceğim ama dilim (III) varmıyor. Yavrum, ben kendi (IV) nefsime, işte geldim işte (V) gidiyorum. Aklım fikrim sende.
19. Parçada numaralanmış sözcüklerin hangi ikisinde "ünlü daralması" vardır?
A) I ve III   B) II ve III   C) II ve V   D) I ve IV    E) IV ve V

Çözüm

II — diyeceğim (de-yor)
III — varmıyor (varma-yor)
Cevap B

Kendi elemim gibi anlıyorum ben bunu
Anlıyorum bu yerde azap çeken ruhunu
Bu imansız muhitte öyle yalnızsın ki sen
Bir teselli bulurdun ruhumu görebilsen
20. Dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünlü düşmesi
C) Küçük ünlü uyumuna aykırı sözcük
D) Ulama
E) Ünlü daralması

Çözüm

Ünsüz benzeşmesi — muhit-te
Ünlü düşmesi — yalnızsın (yalın-ız)
Küçük ünlü uyumuna aykırı sözcük — anlıyorum, muhit
Ulamaya örnek yok.
Ünlü daralması — anlıyorum (anla-yor)
Cevap D

👉 Testin çözümsüz hali için tıklayınız. (pdf)

İlgili Sayfalar

👉 Konularına Göre Çıkmış Sorular

👉 TYT - AYT Konu Testleri