Kadı Burhanettin |
- 14.yüzyıl devlet adamı, âlim, divan şairi.
- Asıl adı Burhaneddin Ahmet olan şair, 1345'te Kayseri'de doğdu.
- Hayatı entrika, mücadele ve savaşlar içinde geçti.
- İlk eğitimini Kayseri kadısı olan babasından aldı. Küçük yaşta Arapça ve Farsça öğrenen Kadı Burhanettin devrin önemli âlimlerinden dersler de aldı.
- 1364’te Eretnaoğlu Mehmet Bey tarafından şehrin kadılığına tayin edildi ve onun kızı ile evlendi.
- 1365 yılında Eretnaoğlu Mehmet Bey’in öldürülmesi ülkede büyük karışıklığa yol açtı. Mehmet Bey’in yerine on üç yaşındaki oğlu Alâeddin Ali Bey hükümdar oldu.
- Vezirlik makamına getirilen Kadı Burhanettin, bir süre sonra beyliği kendi kontrolü altına aldı. Vezirliği sırasında halkın durumunu düzeltmek için büyük çaba gösterdi.
- Alâeddin Ali Bey’in ölümünden (1380) sonra çıkan taht mücadelelerinden galip çıktı. Eretnaoğulları Beyliği’ne son veren Kadı Burhanettin 1381'de Sivas'ta adına hutbe okutup hükümdarlığını ilan etti (1381).
- Hükümdarlığı sırasında Karamanoğulları, Memlukler, Osmanlılar ve bazı beyliklerle savaştı. Akkoyunlu Hükümdarı Karayülük Osman Bey'e esir düşen Kadı Burhanettin Sivas surları önünde başı kesilerek idam edildi (1398).
Edebi Kişiliği
- Tuyuğ şairi olarak tanınır.
- Daha çok beşeri aşkı anlatan şiirler kaleme aldı.
- Şiirlerini Azeri Türkçesine yakın bir dille yazdı.
- En önemli eseri Divan'ıdır. Tek nüshası Londra British Museum’da bulunan eserde 1268 gazel, 20 rubai ve 116 tuyuğ bulunmaktadır.
- Divanda atasözleri, deyimler, hikmetli sözler oldukça fazladır.
Tüm Eserleri
- Türkçe Divanı
- İksiru’s-Saadat fi Esrari’l-İbadat: İbadetlerin hakikatlerinden ve sırlarından bahseden Arapça eser.
- Tercihu’t-Tavzih: Fıkıh konusunu işleyen Arapça eser.
Tuyuğlarından...
Örnek 1
Dilberün işi itâb u nâz olur,
Çeşmi câdû, gamzesi gammâz olur.
İy gönül sabr it tahammül kıl ana,
Yara irişmek işi az az olur.
Örnek 2
Dünyayı çoh sınaduh bir bûyimiş,
Kamu âlem varlığı Bir Hûyimiş.
Kaplan, aslan, ejdehâlar cümlesi,
Ecelün kaynağında âhûyimiş.
Örnek 3
Ezelde Hak ne yazmış ise bolur,
Göz neni ki görecek ise görür.
İki âlemde Hakk'a sığınmışuz,
Tohtamış ne ola, ya Ahsah Temür?
Örnek 4
Hemîşe âşık gönli biryan bolur;
Her nefes garib gözi giryan bolur.
Sûfîlerün dilegi mihrâb namaz,
Er kişinün arzusı meydan bolur
İlgili Sayfalar
Yararlanılan Kaynaklar
- Kadı Burhanettin Divanı, Muharrem Ergin
- Kadı Burhanettin Divanı: Anlam Çerçevesi, Şahin Sürmeli
- Kadı Burhaneddin'in Kimlik ve Kişilik Yapısı ile Hayata Bakış Tarzının Tuyuğlarına Yansıması, Rıfat Araz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.