Kafiye-Redif Konu Kavrama Testi 1 Çözümlü

Enginlerde kapanır binbir renkli pencere
Son ışık, son kızıl gül solarak düşer yere
1. Bu dizelerde kullanılan uyak (kafiye) türü aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Yarım uyak
B) Tam uyak
C) Zengin uyak
D) Tunç uyak
E) Cinaslı uyak

Çözüm

Uyak, en az iki dize sonunda görülen ses benzerliğidir. Bu iki dize arasında üç ses (ere) benzerliği var. Üç ve üzeri ses benzerliği zengin uyaktır.
Cevap C

Dize sonlarında tekrarlanan sözcükler ile aynı görevde kullanılan ekler rediftir.
2. Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde redif kullanılmıştır?
A) Bir çoban parçasısın olmasan bile koyun
Daima eğeceksin başkalarına boyun
B) 
Sıyrıl, beyaz karanlık içinden, parıl parıl 
Berraklığında bilme nedir hafta, ay ve yıl
C) Yalnız bu semti sevmek için ömrümüz kısa
Yazlar yavaşça bitmese, günler kısalmasa
D) Suları pırıl pırıl, rüzgarı mis kokulu
Kuş uçurmaz eski Türk kalyonlarının yolu
E) 
Yunanı denize döker bu ordu
Dişini çabucak söker bu ordu

Çözüm

E şıkkında hem sözcük halinde hem de ek halinde redif var.
................dök-er (geniş zaman kip eki) bu ordu
................sök-er 
(geniş zaman kip eki) bu ordu
Cevap E

Bir kuş ötecek şimdi! Havada bir durgunluk
Mermer ile konuşan açık kalmış bir musluk
3. Bu dizelerde kullanılan uyak (kafiye) türü aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Yarım uyak
B) Tam uyak
C) Zengin uyak
D) Tunç uyak
E) Cinaslı uyak

Çözüm

Dize sonlarındaki eklerde bir görev benzerliği olmadığı için redif yok. Sadece ses benzerliği (uyak) var. Üç ses benzerliği olduğu için zengin uyak.
Cevap C


Mendilim ipek
Ortası benek
Benim sevdiğim
Sanki taş bebek
4. 
Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Redif kullanıldığı
B) Tam uyak kullanıldığı
C) Hece ölçüsüyle yazıldığı
D) Mani tipi uyak düzeniyle yazıldığı
E) Benzetmeye yer verildiği

Çözüm

A — Dizelerde redif yok.
B — I., II. ve IV. dizelerde iki ses benzerliği var: ipek, benek, bebek
C — 5'li hece ölçüsüyle yazılmış.
D — Halk edebiyatındaki manilerden yayılmış kafiye şemasıdır. Mani tipi uyak, mani dörtlüklerinin arka arkaya sıralanmasından doğmuştur: "a, a, b, a", "c, c, d, c"...
E — Ozan sevdiğini taş bebeğe benzetmiş.
Cevap A
 
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ek halinde redif kullanılmıştır?
A) Gönlümde kovalar eskiden beri
Sarışın kumralı, kumral esmeri
B) Çankaya, baş döndüren bu sim anlat bize
O büyük sarsıntıdan kurtuluş bir mucize
C) Tarlalarım bakıyor işte bol bir yağmura
Alacağım mahsulün hepsi feda bu uğra
D) Bağlama çalmak değil, tutsa da ağzıyla kuş
Bir asker kaçağına kız vermez Bekir Çavuş
E) Fani bir iz bırakmış burda yatmışsa kimler
Aygın baygın maniler, açık saçık resimler

Çözüm

E'de iki dizenin de sonunda -ler eki var.
— kim-ler
— resim-ler
Cevap E

Her şey yerli yerinde; havuz başında servi
Bir dolap gıcırdıyor uzaklarda durmadan
Eşya aksetmiş gibi tılsımlı bir uykudan
Sarmaşıklar ve böcek sesleri sarmış evi
6. Bu dörtlükteki uyak düzeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Düz uyak
B) Çapraz uyak
C) Sarma uyak
D) Mani tipi uyak
E) Mesnevi tipi uyak

Çözüm

Bir dörtlüğün birinci ve dördüncü dizeleriyle, ikinci ve üçüncü dizelerin kendi arasında uyaklı olmasına dayanan uyak türüdür: Dizeler "a, b, b, a" şeklinde sıralanır.
Cevap C

7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif yoktur? 
A) İster bahar olsun, ister yaz olsun
İsyanı göğsüne sığamaz olsun
B) Daldım gurbetlerin yolu üstünde akşama
Her an nefes kesilmesi, her an duraklama
C) Zoraki düşünüp, zoraki yazmak
Beynine, ruhuna bir mezar kazmak
D) Ürpermeler vererek bir sır gibi derime
Elleri dokunuyor sanırım ellerime
E) Gençliği geçen ömrün ne geçmez sevgisi var
O kızıl akşamların şimdi yalnız sisi var


Çözüm

A — Tekrar edilen "olsun" sözcük halinde rediftir.
B — Bu dizelerde sadece ses benzerliği var: 
akşama / duraklama
C — Bir mastar eki olan "mak" ek halinde rediftir.
D — Dizelerde aynı görevde kullanılan ekler var: -im (iyelik) ve -e (yönelme)
E — İki dizede tekrar edilen "var" sözcük halinde rediftir. Dizelerde ek halinde redif de var: Sevgi-s-i / sis-i (Üçüncü tekil iyelik ekleri)
Cevap B

Dize sonlarında birbiriyle uyaklı iki sözcükten birinin diğerinin içinde yer almasıyla oluşan uyaktır.
8. Aşağıdakilerin hangisinde bu tanıma uyan bir uyak vardır?
A) Gurbet ademden kara, hasret ölümden acı
Ne zaman tükenecek bu yollar arabacı
B) Ruhun beş asır sonra vücudun gibi canlı
Hâlâ kır at üstünde yağız bir delikanlı
C) Mavi bir sis çiziyor bahçeler üstünde sabah
Geziyor gölgeli sahilde hazin bir seyyah
D) Bu dünya insanlığa manevi hamam olsa
Her rengiyle insanlık tek renkte tamam olsa
E) Ben de dedim başım boş, gönülden rahat olsam
Böyle senin kapında her gece kat kat olsam

Çözüm

Tanımı verilen uyak türü tunç uyaktır.
acı
— arabacı
Cevap A

Bu sonbahar başka geldi
Bir Mamaklı kız tanıdım
Deli gönlüm aşka geldi
Bir Mamaklı kız tanıdım
9. Bu dörtlükteki uyak düzeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Düz uyak
B) Çapraz uyak
C) Sarma uyak
D) Örüşük uyak
E) Mesnevi tipi uyak

Çözüm

Çapraz uyak, bir dörtlüğün birinci ve üçüncü dizeleriyle ikinci ve dördüncü dizelerin kendi aralarında uyaklı olmasına dayanan uyak türüdür. Daha kısa bir ifadeyle birer mısra atlanarak yapılan uyak düzenidir: Dizeler "a, b, a, b" şeklinde sıralanır.
Cevap B

Kalabalık pek tren yolu
Çoğalan bir uğultu yerde
Tren hazır...Vagonlar dolu
Mehmetçikler pencerelerde
10. Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Ek halinde redif kullanılmıştır.
B) I. ve III. dizeler arasında zengin uyak vardır.
C) II. ve IV. dizeler arasında tam uyak kullanılmıştır.
D) Benzetmeye yer verilmiştir.
E) Çapraz uyak düzeni kullanılmıştır.

Çözüm

A — II. dizede ("yer-de") ve IV. dizede ("pencereler-de") bulunma durum ekleri aynı görevde olduğu için rediftir.
B — "yolu" ve "dolu" → zengin uyak
C — Redifler çıktığı zaman "yer" ile "pencereler" arasında iki ses benzerliği var.
D — Dizelerde benzetmeye yer verilmemiştir.
E — Dizeler "a, b, a, b" şeklinde sıralanmış: çapraz uyak
Cevap D

11. Aşağıdakilerin hangisinde farklı bir uyak türü kullanılmıştır?
A) En güzel, en bahtiyar, en aydınlık, en temiz
Ümitler içindeyim, çok şükür öleceğiz
B) Sen her gece nefesi nefesime karışmış
Birlikte biten ömür, mesut yaz, tasalı kış
C) 
Bu rüzgâr her vakit böyle esmeyecek
Gökte bulut, suda yelken, dalda çiçek
D) Bir yaz günü odamda kaparken bavulumu 
Çekecek koltuğumun parmakları kolumu
E) Uyumak istiyorum, uyumak bütün gece
Ne tabanda sızı, ne kafada düşünce

Çözüm

A — temiz / öleceğiz → tam uyak
B — karışmış / kış → tam uyak
C — esmeyecek / çiçek → tam uyak
D — bavul / kol → yarım uyak
E — gece / düşünce → tam uyak
Cevap D

Bir ağacın dibine yorgun oturmak biraz
Ve seyretmek bembeyaz çiçek açmış bir dalı
Artık bütün renklerden artık uzaklaşmalı
Beyaz işte, aylardır gözümde tüten beyaz
12. Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) 
Redif 
B) Zengin uyak
C) 
Tam uyak
D) Ölçü
E) Sarma uyak düzeni

Çözüm

A — Dizelerde redif yok.
B — II. ve III. dizeler (dalı / uzaklaşmalı) arasında zengin uyak var.
C — I. ve IV. dizeler (biraz / beyaz) arasında tam uyak var.
D — Dörtlük 14'lü hece ölçüsüyle yazılmış.
E — Dizeler "a, b, b, a" şeklinde sıralanmış: sarma uyak
Cevap A

Cinaslı uyak; sesleri aynı, anlamları ayrı sözcük ya da sözcük grupları ile yapılan uyak türüdür.
13. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde bu tür bir uyağa yer verilmiştir?
A) Perdeye damla damla düşüyor gibi ılık
Senin de gözlerinde eriyor bu tatlılık
B) Bu ses damarlarımı sararken için için
Senin de cenazeni son defa öpmek için
C) Şimdi semalardan nur yağıyor deste deste
Kuytu karanlıklarda kaybolurken bir beste
D) Neden ey dost bu akşam da, gönül feveran eder
Çün şairler meclisinde kadehler devran eder
E) Her günün akşamında uzak bir dünya gibi 
Derdimizle eğlenen güzel bir rüya gibi

Çözüm

B — ...sararken için için / son defa öpmek için
Cevap B


14. Aşağıdakilerden hangisinde tunç uyak kullanılmıştır?
A) Enginde gün batıyor suların süsü gibi
Sular öyle temiz ki annemin yüzü gibi
B) Sakarya’ da ebedilik sırrına eren
Kahramanlar arasından geçiyor tren
C) Yeşil bir su uykusu uyuyor sanki oda
Islak bir yosun gibi ay ışığı aynada
D) Bu sisin yağar hüznü içime ince ince
Sönen aynalar gibi ruhum garipseyince
E) Kâinatta ne varsa suda yaşadı önce
Üstümüzden su geçer doğunca ve ölünce

Çözüm

D — ...ince / garipseyince
Cevap D

Bu kapalı kapıya doğru yürüyenlerden
Kararmış gözlerde renk soluk bitkin ve ölgün
Ağır ağır inerken uzun merdivenlerden
Acı ıstıraplarla silinir, biter her gün
15. Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 14'lü hece ölçüsüyle yazıldığı
B) Tunç uyak kullanıldığı
C) Tam uyak kullanıldığı
D) Çapraz uyak düzeninde olduğu
E) Redife yer verilmediği

Çözüm

Ünlü harfleri saymak yeterlidir: 14'lü hece ölçüsü
Tunç uyak — ölgün / gün
Tam uyak — yürüyen / merdiven
Çapraz uyak: a, b, a, b
Dörtlükte redife yer verilmiş: yürüyen-ler-den / merdiven-ler-den
Cevap E

16. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen uyak yoktur?
A) İstanbul yolunda bir fidan dikme
Gülünü dererken belini bükme (yarım)
B) 
Dilber dengin ol İran'da bulunmaz
Kestin damarımı kan da bulunmaz (tam)
C) 
O cânım bağlara şimdi hiç göçen yok
Arık kenarından bir gelip geçen yok (yarım)
D) Derin bir ince sızıyla burkulur kalbim
Köküyle bağları kopmuş bu süslü çam gibiyim (tam)
E) 
Gök sarı, toprak sarı, çıplak ağaçlar sarı
Arkada zincirlenen yüksek Toros dağları (zengin)

Çözüm

A — dik / bük → yarım uyak
B — İlk dizedeki "da" (İran'da) bulunma durumu, diğer dizedeki "da" ise bağlaç. Bu nedenle bu dizelerde zengin değil tam uyak (İran / kan) vardır.
C — göç / geç → yarım uyak
D — kalbim / gibiyim → tam uyak
E — sarı / dağları → zengin uyak
Cevap B

Seyrani'nin gözü gamla yaş imiş
Benim derdim her dertlere baş imiş
Ben bağrımı toprak sandım taş imiş
Meğer taşa tohum ekilmez imiş
17. Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 11'lü hece ölçüsüyle yazıldığı
B) Redife yer verildiği
C) Tam uyak kullanıldığı
D) Düz uyak düzeninde olduğu
E) Bir semaiden alındığı

Çözüm

Dörtlükte redife yer verilmiş: imiş
Tam uyak: ""
Düz uyak, aynı uyağa sahip dizelerin art arda sıralanması ile oluşur.
Bu dörtlük bir semaiden alınmış olamaz.
Semai 8'li hece ölçüsüyle yazılır.
Cevap E

👉 Testin çözümsüz hali için tıklayınız.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.