Tanzimat Dönemi Gazete

Tasvir-i Efkar

Takvim-i Vekayi (1831)

• İlk resmi gazetedir.
• Osmanlı Devleti’nde gazetecilik faaliyetleri Batıdan yaklaşık iki yüz sene sonra başlamıştır. 
• Osmanlı Devleti’nde ilk Türkçe gazete, Batılı örneklerinin aksine halkın talebi ve gereksinimleri doğrultusunda değil, iktidarın ihtiyaçları ve istekleri doğrultusunda kurulmuştur. 
• Tanzimat Fermanı'ndan önce,1831'de yayın hayatına başlayan Takvim-i Vekayi, II. Mahmut’un isteğiyle, hükumetin icraatlarını halka anlatmak düşüncesiyle kurulmuştur. 
• Gazete, her ne kadar yurt içi ve yurt dışından çeşitli haberler içerse de yalnızca yönetimin istediği türden haberlerin yer aldığı bir yayın 
  olmasından ötürü devletin resmi gazetesi olmuştur.
  
  Ceride-i Havadis (1840)
  

• Yarı resmî özellik gösteren ilk gazetedir.
• Bir İngiliz tüccar tarafından, 1840 yılında kurulan Ceride-i Havadis, hükumetten aldığı ödenek nedeniyle yarı resmi bir kimlik ile yayın hayatına devam etmiştir. 
• Bu gazete, yaklaşık otuz yıl boyunca Takvim-i Vekayi ile Türkiye’de Türkçe olarak yayımlanan iki gazeteden biridir.

Tercüman-ı Ahval (1860)

• İlk özel gazete.
• 1860 yılında Agah Efendi ile Şinasi tarafından çıkarılmıştır.
• Gazetenin amacını ve yayın politikasını açıklayan "Mukaddime" (ilk yazı) Şinâsi tarafından kaleme alınmıştır. (İlk makale - Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi)
• Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" adlı oyunu da ilk kez bu gazetede tefrika edilmiştir.

Tasvir-i Efkâr (1862)

• Şinasi'nin çıkardığı ikinci gazetedir.
• 1862 yılında çıkmaya başlayan gazete Tercüman-ı Ahval'e göre daha etkili olmuştur. 
• O zamana kadar dile getirilemeyen meşrutiyet, hürriyet gibi kavramlar ilk kez Tasvir-i Efkar’da kullanılmıştır. 
• Şinasi, İstanbul’un kent olarak sorunları, yoksulların durumu gibi pek çok konuyu kamuoyunun gündemine taşımakla kalmamış, hükumetin dış politikasını da eleştirmiştir. 

Muhbir (1866)

• Ali Suavi tarafından çıkarılmıştır.
• Yeni Osmanlılar Cemiyetinin yayın organı olarak 1867’de Londra'da yayımlanmaya başlandı. 
• Muhbir, yurt dışında yayımlanan ilk Türk gazetesi olma özelliğini taşımaktadır. 
• Ali Suavi daha sonra Paris'te Ulûm adıyla bir gazete daha çıkaracaktır. 

Hürriyet (1868)

• Muhbir'den sonra Avrupa'dan yayımlanan ikinci Türk gazetesidir.
• Hürriyet, Yeni Osmanlılar Cemiyeti mensupları, özellikle Namık Kemal ile Ziya Paşa tarafından 1868-1870 yılları arasında Londra ve Cenevre'de yayımlanmıştır.

İbret (1872)

• Ahmet Mithat tarafından yayımlandı.
• Yurt dışından dönen Namık Kemal gazetede başyazarlık yapmıştır.
• İbret, Namık Kemal’in “Vatan Yahut Silistre” oyununun sahnelenmesinden sonra çıkan olaylar nedeniyle tümüyle kapatılmıştır. 

Tercüman-ı Hakikat (1878)

• İlk kez 27 Haziran 1878’de yayımlanan gazeteyi kurup yöneten Ahmet Mithat’tır. 
• 34 yıl kesintisiz yayımlanan gazete Ahmet Mithat’ın ölümünden sonra da çıkmaya devam etmiştir.
• Yazılarıyla halkın kültür düzeyini yükseltmeyi amaçlayan yazar, gazetenin en az yarısını yaptığı çeviri, yazı ve romanlarıyla doldurmuştur.
• Gazete, dönemi için bir "okul" niteliği göstermiştir.

Gazetenin Önemi:

• Tanzimat dönemi gazeteleri halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine yönelik yayın yapmayı amaçlamıştır.
• Tanzimat aydınları halkın fikir seviyesini yükseltmek için gazeteyi önemli vasıta olarak görürler.
• Osmanlı halkının Batı'ya açılan kapısı olur.
• Tüm engellemelere rağmen muhalefet görevi de yapar.
• Edebiyatımıza yeni giren edebî türleri tanıtmak için de önemli bir araç olmuştur. Yeni yazılan roman ve hikayeler bölümler halinde gazetelerde yayımlanmıştır.
• Gazete çevresinde gelişen türler içinde yer alan makale, fıkra ve eleştiri türlerinin ilk örnekleri bu sayede verilir. 

İlgili Sayfalar

• Tanzimat Edebiyatı Önemli Eserler Listesi

• Tanzimat Dönemi Roman Özetleri

• Tanzimat Dönemi Tiyatro Özetleri